— Я хацеў намаляваць вас, — не здаваўся ён.

— Ну, тады чао-о, — яна выпiла паўшклянкi адным глытком i ўстала.

— Чакайце! А нашто вы сюды прыйшлi? Пэўна ж, не з-за таго, каб спытаць, чаго мне не хапае?

— Цiкава было паглядзець, як жывуць мастакi ў сапраўднасцi, бо нядаўна бачыла iх у кiно.

— Ну, i як жывуць мастакi?

— Бедна. Як усе звычайныя "саўкi", бедна.

Шрыфтавiк засмяяўся пасля гэтага кароткага вызначэння.

— А што? Можа, няпраўда? Паглядзi ў люстэрка. Цябе нiбыта з памыйнiцы выцягнулi. Нават у камiсухах можна лепей апрануцца. А мэбля? На якiм сметнiку ты яе адшукаў? І такiя ствараюць прыгажосць? Смешна! Гэта я з цябе павiнна смяяцца, а не ты з мяне. Сонейка.

— А вы жывяце багата?

— Ды мой станiк каштуе больш, чым усё, што на табе ёсць разам з тваiм будзiльнiкам фiрмы "Прамень".

— Няўжо ваш станiк з Парыжа?

Гандлярка схапiла за рыльца пляшку з-пад гарэлкi i ўзняла над галавою.

— Маўчаць! Сонейка.

— Спакойна. А цяпер я пералiчу, што мне з-пад вас трэба. Вы ж самi хацелi. Так?

— Давай! — гандлярка апусцiла пляшку.

— Кiтайская туш, набор галандскiх пэндзляў i венгерскiя фламастэры...

— Усё? — гандлярка пазяхнула.

— Не, не ўсё, яшчэ эстонскiя лiтрасеты.

— Заўтра прыйдзеш а дзясятай ранiцы, кошт падвойны.

— Няма пытанняў, — Шрыфтавiк налiў сабе "Рыслiнгу" i спытаўся: — Будзеш?

— Буду! І нефiг было ламацца, вобраз ён шукаў... Ёханы манэ.

Адказнае даручэнне Шрыфтавiк выканаў у прызначаны тэрмiн.

Каханкi вярталiся з возера ў горад.

— Туман, — сказала яна.

— Табе халодна? — спытаўся ён.

— Нiчога не вiдаць...

— Вазьмi маю куртку.

— А мы слушна iдзем?

— Калi праз хвiлiнаў пяць выйдзем на асфальт, — слушна.

— Праваруч павiнен быць завод. Калi мы iшлi на возера, я яго добра разгледзела.

— І што ты ўбачыла?

— Звычайны вайсковы завод, я не бачыла нiводнага чалавека.

— Якая драма?! Нават калi падыдзем да завода, дык нiчога не зможам даведацца. І пiльны вартавы нас можа забiць. У такiм тумане ён нас заўважыць у самы апошнi момант i адразу, без усялякiх папярэджанняў, стрэлiць. Нехта з нас, хай гэта буду я, загiне першы... Заўсёды нехта памiрае першы...

— Можна пайсцi ў другi бок.

— Лепш пачакай.

— Ты хочаш проста на сцежцы?

— Я хачу не проста, а на сцежцы.

— Як толькi мы пачнем, адразу нехта з'явiцца.

— Гэта будзе матэрыялiзацыя страху.

— Я не баюся, толькi лепш сысцi са сцежкi.

Каханкi пайшлi па высокай жнiвеньскай траве.

— Тут балота, — расчараваўся ён.

— Давай пяройдзем на другi бок, — прапанавала яна.

— А чаму ты голiш валасы пад пахамi i на жаночым месцы?

— Каб табе спадабацца.

— Цiха. Нешта жалезнае ўпала на асфальт.

— Нiчога не чую.

— Цiшэй. Слухай. Чуеш? Крокi... Наблiжаюцца... — каханак перайшоў на шэпт. — Нехта iдзе па сцежцы.

Крокi наблiжалiся. Каханкi выразна чулi, як нехта прайшоў зусiм побач, здаецца, працягнi руку — i схопiш, але яны нiкога не ўбачылi. Над высокай жнiвеньскай травою стаяў туман.

— У мяне такое адчуванне, што гэта не чалавек i што ён не сышоў, а стаiць i назiрае. І ён нас бачыць, а мы яго не.

— А хочаш ведаць, хто гэта быў?

— Зноў пра пiльнага вартавога?

— З вартавым ясна, а тут... Ёсць паданне, нiбыта ў тутэйшых мясцiнах жыве Туманнiк. Раз на год ён забiрае чалавечыя душы да сябе ў балотнае царства. Робiць злачынствы... Ішоў п'яны, упаў з моста i ўтапiўся. Машына ўрэзалася ў дрэва, i шафёр загiнуў... Але кажуць, што робiць ён гэта толькi раз на год.

— І ты верыш?

— Веру, не веру. Але цiкава.

— Давай забудзем пра гэтага Туманнiка, я ўжо забыла.

— І я забыў. У цябе такiя прывабныя каленi, — каханак пацалаваў калена сваёй каханкi.

— А чым табе падабаюцца мае каленi?

— Яны такiя круглыя i акуратныя. А яшчэ мне падабаюцца твае сцёгны i... — каханак пацалаваў каханку крыху вышэй калена.

— А чым табе падабаюцца мае сцёгны?

— Яны светлыя. А яшчэ мне падабаецца тваё жаночае месца, якое ты так чыста пагалiла...

Праз туман да каханкаў даляцеў вiск машынных тармазоў i рэзкi ўдар жалеза аб камень.

— А я забыла, што дарога зусiм побач. Давай падыдзем паглядзiм, можа, трэба дапамагчы.

— Каму дапамагчы? Туманнiку?

— Вар'ят.

— Ідзi, дапамагай. Ты што, доктарка? Як ты зможаш дапамагчы?

— Адна не пайду.

— Разумна. Пабудзь тут, я схаджу.

— Чакай. Я не хачу заставацца адна ў гэтым праклятым тумане.

— Глядзi, асфальт, значыць — мы слушна iшлi. Вунь i машына. "Хуткая дапамога". Чакай. Я адзiн. Не падыходзь.

— Што там?

— Мяне зараз выверне.

— Яны мёртвыя? Я пайду пагляджу.

— Лепей не хадзi.

— Давай разам падыдзем.

Каханкi падышлi да скарабачанай машыны.

— Якi жах! А шафёр да цябе падобны. Паглядзi. І профiль, i валасы, i нават рукi...

— Лепш пойдзем адсюль. Ты адчуваеш пах крывi? Цяжка, як на бойнi, праўда?

— Слухай, а чаму гэта дарогу бетонным плотам перагарадзiлi?

— Давай я цябе падыму, i паглядзiш, што за плотам.

— Нiчога не вiдаць. Трава, дарога i туман.

— А цяпер пайшлi адсюль. Гэты пах крывi становiцца нясцерпны. Калi iсцi шпарка, праз паўгадзiны будзем у горадзе.

Каханкi ледзь не беглi.

— А доктарка ў машыне была падобная да цябе.

— Гэта ты гаворыш, каб аспрэчыць сваё падабенства да шафёра.

— Глядзi, нехта знак "аб'езд" павалiў.

— Давай паставiм.

— Не чапай, хай ляжыць, хай усё застанецца, як было. Нiбыта нас тут няма.

— Можа, твой Туманнiк i знак павалiў?

— Вядома, Туманнiк. І да машыны не трэба было падыходзiць. Усё роўна не дапамаглi б. Ведаеш, у маiх суседзяў на мiнулым тыднi захварэла дзiця. Яно пачало плакаць сярод ночы. Яго суцяшаюць, а яно плача i плача. А я ляжу i слухаю, як плача дзiця i як мацi з бацькам яго суцяшаюць. Я магу толькi слухаць плач за сцяной.

— І чым скончылася?

— Дзiця супакоiлася, я заснуў.

— Бачыш мост, за iм бензакалонка i тэлефон-аўтамат.

Каханкi накiравалiся пад мост. Туман зрабiўся густы, што цэмент.

Кухарка з руднянскай школы гнала самагон. Яе нават штрафавалi, ажно на чатырыста рублёў. І давялося прадаць усiх качак i гусакоў, каб заплацiць той штраф. Але i пасля гэткiх цяжкасцяў кухарка не пакiнула свой занятак. Гнала яшчэ больш, толькi прадавала праз знаёмых цi калi папярэдне дамаўлялiся. А не так, што прыйшоў пад акно, пастукаў i табе вынесуць.

А ў вёсцы суседняй якраз раскватаравалi дрэнажнiкi. Балотаў у нас — мора, куды вокам нi кiнь — балота. І дрыгва ёсць, i "чортавыя вочы". А дрэнажнiкi вядома што за людзi. На такую работу бяруць — нават пашпарта не пытаюцца. Вось яны i дамовiлiся з кухаркаю, што тая ў самую глухасць ночы будзе прыносiць iм па пяць лiтраў самагону, трохлiтровы i двухлiтровы слоiкi. За што плацiлi ёй ажно 15 рублёў. Гэта ж калi было.

Аднойчы спакавала кухарка слоiкi ў валiзкi, газетамi абклала i пайшла да пакупнiкоў. Ішла яна сцежкаю каля самай рэчкi, спатыкнулася i сказала: "А каб цябе Кадук узяў", ну i пайшла далей паўз Вяллю, аж бачыць, нехта на мосце стаiць. А трэба ж на другi бок перайсцi. "Можа, якi дрэнажнiк выйшаў сустракаць?" — падумала ды на мост выйшла. Аж бачыць, што перад ёю не чалавек, не звер, а нешта страшнае з вялiзнай калматай галавою, маленькiмi свiнымi вочкамi i шырокiм горлам. А адзежа на тым страшыдле звычайная, што i ў дрэнажнiкаў — фуфайка, нагавiцы брызентавыя ды боты гумовыя з закасанымi халявамi. Хацела кухарка абмiнуць тое страшыдла, а яно дарогу заступае. Спужалася цётка, але выгляду не падае, кажа:

— Што гэта вы, мужчына, тут робiце такою парою?