— Тады я не разумею, што адбылося, — сказаў ён, калi надзяваў нагавiцы.

— А можа, нам падалося, што дзверы адчынiлiся, а на самай справе яны i не адчынялiся зусiм? — разважала яна, калi стаяла на адной назе i нацягвала калготкi.

Мужчына запалiў цыгарэту.

— А можа, гэта быў Дамавiк? — спытала каханка.

— Сапраўды, Да-ма-вiк, — мужчына выпусцiў струмень дыму ў столь.

— А чаму ён не зайшоў? — усмiхнулася каханка.

— Ты яму не спадабалася.

Каханка пакрыўдзiлася, сабралася i сышла.

Мужчына зачынiў замок ды засаўку.

На местачковай вулiцы хлопцы здзекавалiся з неразумнага Антака.

— Антак, Антак, бяжы за намi! — крычалi яны i рабiлi выгляд, што бягуць.

Той спрабаваў бегчы, але скалечаныя хваробаю ногi чаплялiся за зямлю, i ён падаў у пыл. Хлопцы рагаталi, падымалi нябогу i крычалi:

— Антак, Антак, бяжы! Давай вучыся. Глядзi, як мы робiм.

Неразумны спачатку iшоў. Галаву ён прытрымлiваў рукою, бо тая не трымалася на шыi, падала на плячо. Потым Антак, раптоўна ўцямiўшы, што ад яго патрабуюць, адпускаў галаву, размахваў рукамi i, высока ўскiдваючы ногi, бег. Прабягаў Антак тры-чатыры крокi i нiбыта развальваўся на кавалкi — галава адкiдвалася на спiну, рукi разляталiся, ногi падкурчвалiся... Хлопец спынiўся i закрычаў:

— Хлопцы! Не трэба! Спынiцеся! Ён жа заб'ецца!

Хлопец крычаў, Антак з астатнiмi рагатаў. І ў гэты момант выскачыла на вулiцу Антакава мацi.

— Што ж вы робiце? Цi ж вы людзi, цi не?

Кабета падняла з зямлi свайго сына i пачала абтрасаць пыл. Хлопцы ўцяклi, толькi той, што прыдумаў вучыць нябогу бегаць, стаяў пасярод вулiцы.

— Дзякуй, што заступiўся. А то бачыш, што панавыдумлялi?! Хадзi сюды, нешта скажу.

Хлопец падышоў. Кабета ўзняла руку i дакранулася да хлопцавай стрыжанай патылiцы:

— Табе балiць галава. Ты чуеш, як табе моцна забалела галава?

Хлопец адчуў, як у яго забалела ў скронях.

— Чуеш?

— Так, — ледзь выцiснуў з сябе перапалоханы хлопец.

Кабета паклала далонь на хлопцаву патылiцу i сказала:

— А цяпер не балiць.

І сапраўды, перапалоханы адчуў прахалодную далонь i боль у скронях знiк.

— А цяпер слухай, i ты так можаш рабiць. Калi ў каго забалiць галава, дык прыкладзi хвораму да патылiцы, i боль праз цябе пройдзе ў зямлю. Гэта самае моцнае, што я табе аддаю. А яшчэ ты так можаш лячыць маркоту. І будзеш ты Чараўнiком. Гэта табе мая падзяка. Але Чараўнiком ты будзеш нядоўга, пакуль з Дзеўкаю не пагуляеш.

Кабета павяла свайго Антака ў адзiн канец вулiцы, а Чараўнiк пайшоў у другi.

Праз тры гады пасля таго вулiчнага здарэння Чараўнiк скончыў школу i паехаў у расейскi горад паступаць ва унiверсiтэт. Ехала паступаць шмат местачкоўцаў, а паступiлi толькi ўдваiх — Чараўнiк ды ягоная аднакласнiца — габрэйка.

Па дарозе ў расейскi горад з аднакласнiцаю адбылося пераўтварэнне, з Ірмы Розенкранц яна зрабiлася Ірынаю Стрыжонак. Пра гэты цуд ва унiверсiтэце ведаў толькi Чараўнiк. У iнтэрнацкiм калiдоры габрэйка папрасiла Чараўнiка, каб ён нiкому нiчога не казаў пра яе паходжанне. Чараўнiк паабяцаў, што, вядома, не скажа, i, каб запэўнiць яе, дакрануўся да патылiцы. Габрэйка змянiлася з твару — з заклапочанай яна стала вясёлаю i нечакана прапанавала пайсцi пагуляць у горад.

Габрэйка вяла Чараўнiка старымi вулкамi, пакуль не звярнула ў цёмны пад'езд. Яны ўзнялiся на другi паверх i прайшлi доўгiм калiдорам. Яна адчынiла дзверы, i Чараўнiк зайшоў у вялiкi пакой.

— Ты ведаеш, дзе мы?

— Не, я тут нiколi не быў. Пэўна, iнтэрнат нейкi?

— Інтэрнат, — габрэйка засмяялася, — публiчны дом. Ты ведаеш, я не хачу жыць у iнтэрнаце, не хачу вяртацца ў нашае мястэчка, я хачу застацца жыць у гэтым горадзе, знайсцi сабе расейца, прыгожага i разумнага, спакусiць яго, выйсцi за яго замуж, нарадзiць дзiця... Я шмат чаго хачу. І яшчэ я не хачу быць габрэйкай.

— Але ж ты габрэйка.

— Пра гэта ў гэтым горадзе ведаеш толькi ты.

— А ты што, не ведаеш?

— Я?! — яна засмяялася i пачала распранацца. — Я не ведаю.

Чараўнiк адвярнуўся i падышоў да акна, якое глядзела ў двор на памыйнiцу з кантэйнерамi i бачкамi.

— Ты што, саромеешся?

Чараўнiк адчуў, што чырванее.

— Я не магу, — сказаў ён да бачкоў i кантэйнераў.

— Ты проста не ўмееш, я навучу, — габрэйка падышла i абняла яго.

Чараўнiк страцiў свае здольнасцi i стаў звычайным студэнтам унiверсiтэта. Габрэйка вельмi ўдала выйшла замуж за супрацоўнiка КДБ. Калi экс-чараўнiк пасля заканчэння вучобы прыехаў у сваё мястэчка, каб наведаць бацькоў, тыя расказалi, што неразумны Антак памёр, а ягоная мацi з'ехала невядома куды.

Шрыфтавiк выконваў адказнае даручэнне, рабiў памятныя граматы. Работа iшла шпарка, i майстар быў упэўнены, што хутка скончыць заказ. Але калi ён узяў лiтрасет, дык убачыў, што патрэбных лiтараў на iм не хапае. Шрыфтавiк шэптам вылаяўся, апрануўся i выйшаў з дома. Ён абышоў усе, што ведаў, крамы, дзе раней набываў лiтрасеты, — марна. Калi Шрыфтавiк выйшаў з унiвермага "Беларусь", дык вылаяўся ўголас i гучна. А калi з яго вылятала апошняе брыдкае слова, ён раптам знайшоў вырашэнне праблемы.

Шрыфтавiк вярнуўся ў аддзел канцылярскiх тавараў. Размаляваная гандлярка глядзела на майстра, як мiнiмум, цынiчна.

— Прабачце, калi ласка, — дзеравяным языком пачаў той. — Я мастак i працую над афортамi. А тут раптам бачу вас i... Нават паверыць сабе не магу. Вы якраз той вобраз, якi доўга шукаў. Можа, калi вы не супраць, я намалюю ваш партрэт.

— Гэта ты сур'ёзна? — цынiзм змянiўся на недавер.

— Вядома, сур'ёзна. Дык вы не супраць. Я спадзяюся...

— А што я буду за гэта мець? — недавер змянiўся на цiкаўнасць.

— Звычайна натуршчыцам плацяць грошы. Магу падарыць вам афорт цi акварэль.

— Добра, потым пагаворым. А пятай чакаю на трамвайным прыпынку.

Шрыфтавiк вярнуўся ў майстэрню. Прыбраў. На сцены ён павесiў некалькi старых, яшчэ студэнцкiх эцюдаў з аголенымi жанчынамi.

А пятай Шрыфтавiк сустрэў на прыпынку гандлярку. Тая пацiкавiлася, цi далёка ехаць, а калi даведалася, што далёка, дык узяла мастака пад руку i павяла на таксовую стаянку.

У майстэрнi гандлярка з вульгарнай цiкаўнасцю разглядала i нават кранала старыя эцюды.

— І гэтыя старыя бэ не саромелiся трэсцi абвiслымi жыватамi перад такiмi, як ты? — здзiўлялася яна.

— У Парыжы прафесiя натуршчыцы адна з самых прэстыжных, — Шрыфтавiк дастаў з лядоўнi бутэльку венгерскага "Рыслiнгу".

— Мы ж не ў Парыжы, дый наўрад цi гэтыя тоўстыя бэ змаглi б там уладкавацца на добрае месца. Акрамя воцату ў цябе нiчога няма?

— "Рыслiнг" — добрае вiно, але ёсць яшчэ паўпляшкi гарэлкi.

— Сам пi воцат, а мне гарэлкi налi.

Шрыфтавiк пашкадаваў, што запрасiў гандлярку. Пасля трэцяй чаркi яна пачала расказваць брыдкi эпiзод са свайго працоўнага жыцця. Пасля заканчэння гандлярскае школы яе накiравалi ў прамтаварную крамку, а яна, каб не працаваць, зламала сабе ўказальны палец на правай руцэ. Пальчык, гандлярка казала менавiта "пальчык", яна засунула ў дзверы i з усяе моцы ўдарыла па iх нагою. Два тыднi не хадзiла на працу. А потым яе сяброўка з унiвермага "Беларусь" прапанавала з'ездзiць у лазню з адным вялiкiм начальнiкам. Цяпер раз на два тыднi яна ездзiць з тым начальнiкам у загарадны спарткомплекс i працуе ў самым вялiкiм унiвермагу.

— Маю ўсё, што захачу, — скончыла гандлярка сваю прыпавесць.

— А што вы хочаце?

— Ты ўсё роўна не ведаеш, таму з табой нецiкава гаварыць. Лепш скажы, што табе трэба. Думаеш, я поўная iдыётка i не прасякла, на што ты мяне прывалок?

— Вы мне спадабалiся, — схлусiў Шрыфтавiк.

— Так i паверыла, з разгону, спадабалася. Кажы, што трэба, а не, дык дапiваю i сыходжу, — гандлярка вылiла рэшткi гарэлкi з пляшкi ў Шрыфтавiкову шклянку.