Мы ехал╕ па грунтавой дарозе ╝ к╕рунку лесу. Святло фар выхопл╕вала з цемры запылены прыдарожны хмызняк ╕ зарасн╕к╕ жо╝клага чарнабыльн╕ку. Паабапал дарог╕ чарнел╕ пустынныя пал╕. Час ад часу машыну патрэсвала на выбо╕нах. У стэрэас╕стэме гра╝ 'Дом узыходзячага Сонца'. Я╝ген уключы╝. Ён бы╝ спакойны. Спакойны, як уда╝, каб яго халера. Ён мо╝чк╕ сачы╝ за дарогай, пагойдваючыся ╝ такт музыцы. Перад ╕м на прыборнай панэл╕ ляжала Кн╕га. У апошн╕ час ён па╝сюль цяга╝ яе з сабой, пэ╝на, не давяраючы нам з Дан╕кам. Я сядзе╝ поруч з Я╝генам, ╕мкнучыся не глядзець у люстэрка над ветравым шклом. У люстэрку бы╝ выразна бачны салон машыны ╕ нерухомае цела, што ляжала ╝здо╝ж сядзення╝.
Мы праехал╕ вёску, ╝ якой не гарэла н╕ агеньчыка. На павароце да лесу машына зно╝ падскочыла на выбо╕не. Цела на задн╕м сядзенн╕ трох╕ ссунулася. Са складак ко╝дры высл╕знула бледная рука ╕ пав╕сла над краем а╝тамаб╕льнага крэсла. У мяне змакрэл╕ далон╕. Сэрца цяжка бухала недзе ля самага горла. Я╝ген пацягну╝ся да стэрэас╕стэмы ╕ выкруц╕╝ рэгулятар гучнасц╕ на по╝ную моц. Салон захл╕снул╕ манатонныя перал╕вы клав╕ш.
'So mother tell your children
Not to do what I have done
Spend your lives in sin and misery
In the House of a Rising sun...'
Музыка гучала аглушальна, але мне ╝сё ро╝на здавалася, быццам я чую нейк╕ шоргат ╕ важдан╕ну ╝ сябе за сп╕най.
Апыну╝шыся ╝ лесе, мы праехал╕ яшчэ пару к╕ламетра╝, потым Я╝ген з'еха╝ з дарог╕ ╝ зарасн╕к╕ ╕ заглушы╝ матор.
- Вылазь, - сказа╝ ён коратка.
Мы вывалакл╕ з машыны труп, загорнуты ╝ ко╝дру. Я ╝зя╝ яго за ног╕, Я╝ген за галаву. Ствол ён суну╝ сабе за пояс.
- Ну, пагнал╕. Тольк╕ глядз╕, куды нагу став╕ш. Тут багна кругом,- папярэдз╕╝ Я╝ген.
Мы адцягнул╕ Дан╕ка падалей у балота - накольк╕ сягала святло фар. Зыбкая глеба па-здрадн╕цку чвякала ╕ хлюпала, нага па костачк╕ патанала ╝ тлустым моху. Па тым, накольк╕ ╝пэ╝нена трыма╝ся Я╝ген, абыходзячы топк╕я месцы, няцяжка было здагадацца - ён тут не ╝першыню. В╕давочна, Я╝ген добра веда╝ гэту мясцовасць.
- Стоп. Дастаткова, - сказа╝ ён.
Мы апусц╕л╕ цела на зямлю. Перад нам╕ ╝ святле фар пабл╕сквала акно прорвы. Мы стаял╕, гледзячы адз╕н аднаму ╝ вочы. Я╝ген трох╕ засопся, яго вусны крыв╕л╕ся ╝ вупырынай ухмылцы.
- Мянты нам тут не патрэбны, сам разумееш, - прагавары╝ ён. - Кал╕ здас╕ мяне, сядзем абодва.
- ╤дз╕ ты к чорту, - сказа╝ я стомлена.
Не╝забаве ╝сё было скончана. Мы пак╕нул╕ ╝ дрыгве ╕ цела, ╕ ствол. 'Гэтак жа надзейна, як пахаваць у бетоне, - сказа╝ Я╝ген. - Н╕хто не дакапаецца. Кал╕, канечне, хтосьц╕ не прабалбочацца мянтам'. Апошняя рэпл╕ка была чыста для праформы - ён веда╝, што я яго не здам. Я ╕ так ужо ╝ляпа╝ся па самыя вушы, а смерць Дан╕ка стала апошняй кропляй. Цяпер я ╝ по╝най залежнасц╕ ад Я╝гена, чорт бы яго пабра╝!..
Кал╕ мы вяртал╕ся да машыны, ужо пачынала накрапваць. Па дарозе дадому нас заспела сапра╝дная залева. Грунтавая дарога расцяклася вадкай граззю. Па лабавым шкле збягал╕ струмен╕ вады. Я╝ген уключы╝ 'дворн╕к╕'. Дождж усё мацне╝. Рапто╝на нас асляп╕╝ с╕няваты выбл╕ск, потым пачу╝ся раскат грому. Машыну занесла. Я╝ген чартыхну╝ся ╕ крутану╝ стырно. Мяне к╕нула грудзям╕ на панэль, ледзь не выб╕╝шы дух.
- Прышп╕львацца трэба, - прабурча╝ Я╝ген. Ён выра╝ня╝ машыну ╕ збав╕╝ хуткасць. Мы асцярожна праб╕рал╕ся скрозь завесу дажджу.
Вярну╝шыся дадому, мы адразу ╝зял╕ся за работу. Сабра╝шы ╝се анучы, што знайшл╕ся ╝ хаце, мы старанна адшаравал╕ падлогу ╕ сценк╕. Потым зап╕хнул╕ ╝ печ скрыва╝ленае рыззё ╕ падпал╕л╕, абл╕╝шы газай. Я╝ген адышо╝ перакурыць. Я яшчэ разок агледзе╝ тапчан ╕ падлогу вакол - ц╕ не засталося плям крыв╕. Пам╕ж сценкай ╕ тапчанам я за╝важы╝ невял╕кую кн╕жачку. Нататн╕к Дан╕ка. Вокладка была запырскана крывёй. Я разгарну╝ нататн╕к ╕ паднёс яго да газавай лямпы. На клятчастым аркушы было выведзена няро╝ным почыркам:
Бог блуждает в садах безымянной звезды,
Складки тоги влачатся в холодной пыли,
Прах и пепел его отмечают следы
Среди темных полей отгремевшей войны
Ледяной и погасшей звезды.
Бог шествует между холмов из костей,
Нимб, февральской Луны холодней и бледней,
Озаряет надгробья и руны на них,
И на камне прочтя святотатственный стих,
Содрогается в гневе Творец...*
Далей радк╕ был╕ закрэслены ╕ замазаны чарн╕лам. Я перак╕ну╝ старонку ╕ прачыта╝ на наступнай:
Тут холад ╕ цемра
Пал╕ надмаг╕лля╝ цягнуцца да краю зямл╕
╤ над прахам чорнае Сонца ╝зыходз╕ць
Я закры╝ нататн╕к ╕ к╕ну╝ яго ╝ печ, дзе яшчэ тлела вуголле. Тонкая папера адразу ╝спыхнула. Я глядзе╝, як сп╕саныя старонк╕ чарнеюць ╕ курчацца ╝ полым╕. Эх, Дан╕к. Н╕хто не веда╝, што дзеецца ╝ тваёй галаве. Ты павольна губля╝ розум, ╕ ╝с╕м было напляваць. Н╕кому не было да цябе справы, апроч таго, чый голас ты чу╝ ╝ строкаце начных насякомых...
Што было потым?
Да гэтай частк╕ майго аповеду следчыя ставяцца крайне скептычна. Урачы маюць сваё меркаванне. Яны гавораць пра ан╕рызмы, снападобныя галюцынацы╕ ╕ ╝сё такое ╕ншае. А таксама пра кароткачасовую страту памяц╕, выкл╕каную пс╕халаг╕чным шокам. Н╕чога не магу сказаць на гэты конт. Я не ведаю, як╕м чынам ствол апыну╝ся ╝ мяне ╝ руках. Не ведаю, як я дабра╝ся да шашы. Не ведаю, як атрымалася, што Я╝ген мёртвы, а я ╝сё яшчэ жыву. Але я выразна помню ╝сё да таго моманту, як Я╝ген пача╝ крычаць. Я проста расказваю тое, што бачы╝ на ╝ласныя вочы.
Я╝ген сядзе╝ на канапцы ╕ куры╝, раняючы попел на падлогу. Я ляжа╝ без с╕л на мулк╕м тапчане, адчуваючы смяротную стомленасць. Навальн╕ца не сц╕хала. У начным небе шугал╕ маланк╕. Абложны дождж вал╕╝ сцяной ╕ калац╕╝ па толевым даху хац╕ны. Я╝ген змрочна пажартава╝, што цяпер яму не трэба будзе адмываць машыну. Здаецца, я штосьц╕ адказа╝ яму ╝ тым жа духу.
А потым затрашчал╕ цыкады. Рапто╝на, як быццам нехта павярну╝ руб╕льн╕к. ╤х строкат заглуша╝ нават шум залевы. У лесе пачал╕ вал╕цца дрэвы. Усё бл╕жэй ╕ бл╕жэй. Штосьц╕ ╕мчала скрозь гушчар з хуткасцю дызельнага цягн╕ка. Затым мы адчул╕ ╝дар у сцяну. Потым яшчэ адз╕н. ╤ яшчэ. Нехта нябачны кружы╝ вакол хаты, калоцячы ╝ сцены. Струхлелыя дошк╕ трашчал╕. Халупа хадз╕ла ходырам. Газавая лямпа перакул╕лася ╕ згасла. Шыбы трэснул╕ ╕ асыпал╕ся градам аскепка╝. Падлогу адразу пачало зал╕ваць дажджом.
- Камян╕! - выкл╕кну╝ Я╝ген.
У цемры я не бачы╝ выразу яго твару, але ╝ ягоным голасе чу╝ся непадробны жах. Ён к╕ну╝ся да выхаду, расх╕ну╝ дзверы ╕ замёр на парозе, не наважваючыся выйсц╕ з дому. Зно╝ шуганула бл╕скав╕ца. Укленчы╝шы, Я╝ген працягну╝ руку за парог ╕ прыня╝ся л╕хаманкава мацаць па мокрай зямл╕.
- Тваю... - ён брудна вылая╝ся. - Дзе яны?!
Ён шарахну╝ся зваротна ╝ дом ╕ зачын╕╝ дзверы. Павярну╝ся да мяне. У выбл╕ску маланк╕ я разгледзе╝ яго абл╕чча, скажонае лютай злосцю. Я н╕ разу яшчэ не бачы╝ яго так╕м.
- Хто забра╝ камян╕? - прашыпе╝ Я╝ген. - Уладзь, паскуда, ты?
Я не паспе╝ яму адказаць. Мы пачул╕ яшчэ адз╕н удар у сцяну, а потым дзверы адчын╕л╕ся. На парозе стая╝ Дан╕к. Яго вопратка была запэцкана балотнай тванню, з мокрых валасо╝ ручаям╕ збягала вада.
И тады Я╝ген пача╝ крычаць.
Апошняе, што я помню - гэта Дан╕к са ствалом у руцэ. Ён павольна ╝ск╕двае руку ╕ нац╕скае на спуск. Потым успышка ╕ лямант Я╝гена.
Кал╕ мяне затрымал╕ на трасе, я бы╝ амаль у непрытомнасц╕. Не мог нават гаварыць. Спачатку мяне адвезл╕ ╝ пастарунак, але пратрымал╕ там нядо╝га. Бачна было, што я не ╕х кл╕ент. Кал╕ мяне адратавал╕ ╝ бальн╕чцы, першае, што я спыта╝, было: дзе Кн╕га? Ц╕ знайшл╕ яны Кн╕гу?
