Напярэдадн╕ яны з Я╝генам ужо паспел╕ пасварыцца. Не вельм╕ моцна, без калатнечы. Я╝ген прада╝ выдавецтву сваё чарговае апавяданне. Атрыма╝ ганарар. Дан╕к прапанава╝ пакласц╕ гэтыя грошы ╝ нашу агульную 'касу'. Я╝ген адмов╕╝ся. Затым адбы╝ся ╕х стандартны абмен 'любезнасцям╕'- я ╝жо прывык ╕ амаль не рэагую. Цяпер Дан╕к сядз╕ць у куце, спрабуючы засяродз╕цца над Кн╕гай, а Я╝ген валяецца на тапчане, размахваючы канвертам з грашыма. Быццам адмыслова дзеля таго, каб яшчэ больш зачап╕ць Дан╕ка.

Я ляжу, нацягну╝шы на галаву ко╝дру. Спрабую заснуць. Падчас свайго жыцця ╝ абшчазе я навучы╝ся засынаць ╝ любых умовах - з уключаным святлом, пад аглушальную музыку, гвалт ╕ рогат. Стам╕╝ся я страшна - ад Я╝гена, ад Дан╕ка, ад усяго, чым мы зараз займаемся. Пры ╕ншых абстав╕нах наша хе╝ра да╝но б разбеглася на ╝се чатыры бак╕, але мы зайшл╕ занадта далёка. Мы ╝жо не можам спын╕цца. Нарэшце Дан╕к не вытрымл╕вае.

- Я╝ген, выруб╕ гэта лайно! - крычыць ён.

- Не падабаецца? - кажа Я╝ген, хмылячыся. - ╤дз╕ чытай на вул╕цу. Там цябе ╝жо чакаюць. Давай, вал╕. Не зам╕най ген╕яльнаму п╕сьменн╕ку цешыцца трыумфам.

- Ты хрэн сабачы, а не п╕сьменн╕к, - цэдз╕ць скрозь зубы Дан╕к. - Выруб╕ музыку!

Я╝ген нядобра ╝см╕хаецца. К╕дае канверт, спа╝зае з тапчана. Падыходз╕ць да магн╕тафона ╕ выкручвае гук напо╝н╕цу. Цяпер ужо не вытрымл╕ваю я.

- Слухайце, заткн╕цеся вы абодва! Дайце паспаць чалавеку.

Не рэагуючы на мае словы, яны стаяць пасярод пакоя тварам у твар, як дзве г╕ены, гатовыя нак╕нуцца адз╕н на аднаго. Я╝ген хмыл╕цца. Дан╕к калоц╕цца ад злосц╕. Нарэшце ён плюе Я╝гену пад ног╕ ╕ выбягае з дома, храсну╝шы дзвярыма.

- Куды гэта ён? - пытаюся я.

Я╝ген пац╕скае плячыма.

- Пайшо╝ складаць пяц╕радко╝╕ ╝ святле маркотнай бледнай по╝н╕. Шыз╕к.

Чмыхну╝шы, Я╝ген вяртаецца да свайго тапчана ╕ выключае, нарэшце, магн╕тафон. У доме роб╕цца ц╕ха, вельм╕ ц╕ха. Чутны тольк╕ строкат цыкад за акном. У глыб╕н╕ лесу з трэскам вал╕цца дрэва. Потым яшчэ адно.

- Чу╝? - кажа Я╝ген. - Спадзяюся, наш нябачны сябар адгрызе Дан╕ку яго тупую башку.

Я не адказваю. Я╝ген садз╕цца на тапчан ╕ пачынае перал╕чваць купюры. Ён нервуецца. Гэта за╝важна па яго збялелым абл╕ччы ╕ пальцах, як╕я дробна трасуцца. Строкат цыкад проста невыносны. Я╝ген сказа╝ аднойчы, што старажытныя арабы называл╕ яго 'аз ╕ф'. Альбо 'аль аз╕ф'. Гэта значыць 'выццё дэмана╝'. ╤м мро╕л╕ся галасы нячысц╕ка╝ ╝ спевах начных насякомых.

Не ведаю наконт араба╝, але ╝ строкаце начных цыкад мне чуецца тольк╕ голас Дан╕ка. Цяпер, кал╕ ён памёр. Вось гэта па-сапра╝днаму невыносна. Я адрозн╕ваю асобныя словы ╕ цэлыя фразы, але не магу ╝лав╕ць ╕х сэнс. Не разумею. Гэта дрэнна, што не разумею. Бо Дан╕к спрабуе сказаць штосьц╕ вельм╕ важнае. Таму што н╕хто так ╕ не даведа╝ся, куды падзелася Кн╕га, ╕ дзе цяпер той, хто хадз╕╝ кругам╕ вакол нашай хац╕ны, ломячы дрэвы... Гало╝нае - не прагаварыцца ╝рачам. Яны вырашаць, што ╝ мяне галюцынацы╕, ╕ павял╕чаць дозу. Вось гэтага не трэба. Ад гэтых таблетак я ╕ так адчуваю сябе напалову ╕дыётам.

***

Я н╕кол╕ не дума╝, што ╝ ма╕м жыцц╕ можа здарыцца штосьц╕ надзвычайнае. Я жы╝, як усе - нуднавата, але стаб╕льна. Бы╝ простым, н╕чым не выб╕тным студэнтам-другакурсн╕кам. Пра╝да, у мяне было не зус╕м звычайнае захапленне - я п╕са╝ апавяданн╕. Паказва╝ ╕х я тольк╕ самым бл╕зк╕м сябрам. Каза╝, што п╕шу чыста па прыколу, але таемна спадзява╝ся, што кал╕-небудзь я усё-тк╕ надрукуюся. Неабавязкова ╝ самав╕тым выданн╕, для пачатку сыдзе ╕ 'Маргана'... А потым я зно╝ сустрэ╝ Дан╕ка. Сустрэ╝ там, дзе менш за ╝сё чака╝ яго ╝бачыць. У музе╕ к╕намастацтва, на паказе нямога к╕но 1920-х. Я не аматар так╕х ф╕льма╝, але яны падабал╕ся маёй дзя╝чыне. Гэта яна падахвоц╕ла мяне пайсц╕. Халера! Кал╕ б тольк╕ мог ведаць загадзя, чым усё гэта скончыцца...

У фае невял╕чкай к╕назалы та╝кл╕ся гледачы. Тыпова х╕пстарская публ╕ка - рыззё з сэканд-хэнду, дрэды, п╕рс╕нг. У Гел╕ таксама бы╝ п╕рс╕нг. Геля. Мая дзя╝чына. Яна нас╕ла маленькае срэбнае колца ╝ правым брыве. Мне гэта не вельм╕ падабалася. Наогул не разумею, навошта ╝сё гэта жалеззе на мордзе. Выглядае, як скурнае захворванне.

У фае мяне акл╕кну╝ Дан╕к. Выгляда╝ ён значна лепш, чым падчас нашай апошняй сустрэчы. Пэ╝на, адпачынак у бальн╕чцы пайшо╝ яму на карысць. Знешне ён мала змян╕╝ся - усё тая ж джынсавая куртка з сэканду, вайсковыя чарав╕к╕. Х╕ба тольк╕ валасы зраб╕л╕ся да╝жэйшыя. З ╕м бы╝ Рэй Харл╕. Той самы, чы╕м п╕сьменн╕цк╕м талентам я так захапля╝ся. Насамрэч яго завуць Я╝ген. Звал╕. Рэя Харл╕ ён выдума╝ сам ╕ каза╝, што гэты персанаж прынос╕ць яму ╝дачу. Псе╝дан╕мам 'Рэй Харл╕' Я╝ген падп╕сва╝ свае творы ╕ н╕кол╕ не атрымл╕ва╝ адмовы ад рэдакцы╕.

Мне да╝но хацелася пабачыць яго жы╝цом. У зборн╕ках 'Марганы' не друкавал╕ партрэты а╝тара╝. Я╝ген аказа╝ся та╝ставатым дзядзькам сярэдняга росту, з рудаватым╕ валасам╕ ╕ бляклым╕ вачыма. Сказа╝, што яму дваццаць шэсць, хаця выгляда╝ гадо╝ на дзесяць старэйшым. Апрануты ён бы╝ у светлы п╕нжак, з-пад якога выглядвала чорная ц╕шотка з каляровым прынтам. Пра╝ду кажучы, я ╝я╝ля╝ яго зус╕м ╕накш. У яго знешнасц╕ было штосьц╕ брыдкае. Не ведаю, што менав╕та было не так. Мажл╕ва, уся справа ╝ ягоным выразу твару, у гэтай нерухомай, быццам прыклеенай, ухмылцы ╝ куточках вусна╝. Альбо ╝ яго манеры паводз╕н - было ╝ ╕м штосьц╕ ад дрэннага акцёра, як╕ ламае камедыю перад публ╕кай.

Зрэшты, Гелю ён проста зачарава╝. Яны разгаварыл╕ся пра к╕намастацтва дваццатых. З хв╕л╕ну я прыслухва╝ся да ╕х гутарк╕, перасыпанай сло╝цам╕ кшталту 'нямецк╕ к╕наэкспрэс╕ян╕зм', 'Фрыц Ланг', 'Мурнау', 'Тэда Бара'. Потым, засумава╝шы, я адышо╝ да Дан╕ка.

- Ну ты як? Як жыццё наогул? - спыта╝ я.

- Я нармальна, - адказа╝ Дан╕к.

Ён коратка распавё╝, што з ╕м адбылося за год. Спачатку ён жы╝ у Гародн╕ са сваякам╕, потым вярну╝ся ╝ М╕нск, дзе мус╕╝ наведваць падрыхто╝чыя курсы пры ╝н╕верс╕тэце, каб у наступным годзе паступ╕ць нанава. Яго бацьк╕ зно╝ плац╕л╕ ╕ за кватэру, ╕ за курсы, на як╕х Дан╕к н╕ разу не бы╝. Ён наогул не зб╕ра╝ся працягваць вучобу. У яго ёсць справы больш важныя. Разам з Я╝генам яны працуюць над кн╕гай... Тут у мяне адв╕сла ск╕в╕ца.

- Дан╕к, вы кн╕гу п╕шаце?! Як суа╝тары?

Дан╕к матну╝ галавой.

- Ды не. Н╕чога мы не п╕шам. Працуем над кн╕гай.

Потым мы ╝чатырох сядзел╕ ╝ х╕пстарскай кавярн╕ ля ╝ваходу ╝ метро ╕ ажы╝лена гаман╕л╕. Дакладней, гавары╝ гало╝ным чынам Я╝ген. Геля была ад яго ╝ по╝ным захапленн╕. Напэ╝на, я пав╕нен бы╝ адчуць рэ╝насць. Але я таксама бы╝ у захапленн╕. Было ╝ ╕м штосьц╕ аг╕днае ╕ той жа час прывабнае. Падчас гутарк╕ Геля абмов╕лася, што я п╕шу апавяданн╕. Я╝ген з╕рну╝ на мяне з ц╕кавасцю.

- Сапра╝ды? Мы, значыцца, з табой калег╕, - сказа╝ ён.

Я трох╕ збянтэжы╝ся.

- Ды як╕ з мяне п╕сьменн╕к. Так, аматар.

- ╤ тым не менш. Кал╕ няцяжка, ск╕нь мне на пошту парачку тва╕х аповеда╝. Мне было б вельм╕ ц╕кава ╕х пачытаць.

Я╝ген надрапа╝ на кавалачку стыкера свой электронны адрас ╕ працягну╝ мне.

Наза╝тра я адправ╕╝ яму на пошту некальк╕ сва╕х апавядання╝. Не╝забаве прыйшо╝ адказ. Яму спадабалася. З пункту гледжання граматык╕ ╕ пунктуацы╕ ╝сё бездакорна. Аднак ёсць некаторыя за╝ваг╕ адносна стыл╕стык╕ ╕ сюжэтных хадо╝. Кал╕ я зац╕ка╝лены, ён можа пара╕ць мне карысную л╕таратуру для п╕сьменн╕ка╝-пачатко╝ца╝.

Так пачал╕ся мае стасунк╕ з Я╝генам. Спачатку мы гутарыл╕ тольк╕ пра п╕сьменн╕цтва. Я бы╝ у нейкай эйфары╕. Адчува╝ сябе гэтк╕м юным джэдаем пад к╕ра╝н╕цтвам мудрага наста╝н╕ка. Я╝ген валода╝ тым, што завецца харызмай. Ён уме╝ прыцягваць да сябе людзей. Так здарылася ╕ з Дан╕кам. Яны з Я╝генам пазнаём╕л╕ся праз ╕нтэрнэт, на нейк╕м форуме. Гэта было яшчэ да таго, як Дан╕к загрыме╝ у вар'ятню. Ён тады захапля╝ся ╝сякай эзатэрычнай ф╕гнёй. Я╝ген таксама. ╤х збл╕з╕л╕ агульныя ╕нтарэсы. Я╝ген дасыла╝ яму сп╕сы акультнай л╕таратуры, а таксама адскан╕раваныя старонк╕ з аднаго старажытнага манускрыпта. Падазраю, што менав╕та гэта звяло з розуму Дан╕ка.