- Я яго бачы╝, - змрочна прамов╕╝ ён.

- Каго, Дан╕к? - спыта╝ я. У мяне ╝ роце раптам зраб╕лася суха, н╕бы з моцнага перапою.

- Яго. Таго, хто лом╕ць дрэвы ╝ лесе. Ягоны голас у спевах цыкад.

Дан╕к трох╕ сх╕л╕╝ галаву ╕ знерухоме╝, быццам прыслухваючыся.

- Я╝ген - тупы мудак, - сказа╝ ён. - Кн╕га трап╕ла да яго выпадкова. Ён не ведае, як з ёй абыходз╕цца, таму ╝весь час лажаецца. Усё ро╝на што малпу пасадз╕ць за пульт к╕равання.

Ён апусц╕╝ ствол. Я выдыхну╝. Павольна зраб╕╝ крок наперад.

- Дан╕к, дай мне гэту штукенцыю, - я стара╝ся, каб мой голас гуча╝ як мага спакайней.

Ён паматля╝ галавой ╕ схава╝ ствол пад куртку.

- Ён патрабуе Я╝гена, - прагавары╝ Дан╕к. - Хоча, каб мы аддал╕ яму Я╝гена. Тады ён сыдзе.

Вечарам прыеха╝ Я╝ген. Ён вынес з машыны некальк╕ плоск╕х круглявых камянё╝ дз╕╝нага зеленаватага адцення. На ╕х паверхн╕ был╕ выдрапаны с╕мвалы накшталт пентакля╝ з выгнутым╕ промням╕. Я╝ген пакла╝ па камен╕ каля кожнага вугла хац╕ны ╕ яшчэ адз╕н - перад парогам. Я стая╝ каля дзвярэй, наз╕раючы за яго ман╕пуляцыям╕.

- Я╝ген, што ты дзееш? - спыта╝ я нарэшце.

- Ратую вашы азадк╕, - сказа╝ ён, пасм╕хаючыся. - Сёння ноччу ён сюды не сунецца, вось пабачыш.

Я к╕ну╝ поз╕рк унутр халупы. Дан╕к ляжа╝ на тапчане мордай да сцяны, трымаючы руку пад курткай. Я шчыльна зачын╕╝ дзверы. Павярну╝ся да Я╝гена.

- Я╝ген, у Дан╕ка ствол. Не ведаю, адкуль, - сказа╝ я напа╝голаса.- Ты асцярожней з ╕м.

Я╝ген п╕льна паглядзе╝ на мяне. Потым к╕╝ну╝ ╕ прамов╕╝ сц╕сла:

- Прыму да ╝ваг╕.

Ноччу сапра╝ды было ц╕ха. Не чуваць было нават цыкад. Кал╕ я прачына╝ся ад холаду, то бачы╝, што Я╝ген сядз╕ць ля парога ╕ курыць, пускаючы дым ╝ прыадчыненыя дзверы. Дан╕к, здаецца, спа╝. Мы з Я╝генам магл╕ бы лёгка скруц╕ць яго ╕ адабраць ствол. Але Я╝ген н╕чога не раб╕╝.

Прачну╝ся я позна. Мяне абудз╕л╕ галасы за акном. У доме было пуста. Звонку Я╝ген ╕ Дан╕к разма╝лял╕ напа╝голаса. Потым я пачу╝, як Дан╕к смяецца. Я не паверы╝ сва╕м вушам. Саскочы╝шы з канапы, я выйша╝ на вул╕цу. Я╝ген важда╝ся са сваёй 'А╝дз╕', заз╕раючы то пад капот, то ╝ багажн╕к. У мангале гарэ╝ агонь, на камянях зак╕па╝ чайн╕к. Дан╕к сядзе╝ ля парога з кона╝кай у руцэ. У кона╝цы дым╕╝ся гарачы чай. Гэткая пастаральная карц╕нка. Я бы зам╕лава╝ся, кал╕ б не помн╕╝, як яшчэ ╝чора Дан╕к размахва╝ ствалом ╕ граз╕╝ся прыстрэл╕ць Я╝гена.

- Здаро╝, Уладзь. Усё дрыхнеш? - сказа╝ Я╝ген з вясёлым выглядам.

Я з╕рну╝ на яго, потым на Дан╕ка.

- У вас усё ╝ парадку? - спыта╝ я.

- Нармальна, - адказа╝ Дан╕к. - Чай будзеш?

Ён працягну╝ мне кона╝ку. Выгляда╝ ён спакойным ╕ цалкам адэкватным.

- А сапра╝ды, Уладзь, сербан╕ гарбатк╕, не пашкодз╕ць! - умяша╝ся Я╝ген. - Вось тольк╕ да чаю няма н╕ халеры. Не паспе╝ учора заехаць у г╕пермаркет. А тут, як на л╕ха, машына паламалася. Не заводз╕цца, каб яе.

Я╝ген ласкава паляпа╝ далонню па капоце. Дан╕к ма╝ча╝. Ц╕ха с╕пе╝ чайн╕к на агн╕. Я асцярожна глыта╝ моцны, гарачы, як к╕пень, чай без цукру.

- Уладзь, зраб╕ ласку, зганяй у горад, - сказа╝ раптам Я╝ген. - Трэба чаго пажэрц╕ куп╕ць. Грошы я табе дам.

Я папярхну╝ся.

- У горад? Цяпер?

- Хв╕л╕начку...

Ён узя╝ мяне за руку ╕ адвё╝ убок.

- Уладзь, ты не хвалюся, - зашапта╝ ён. - Мы тут с Дан╕кам пагутарыл╕, ╕ я яго супако╕╝. Управ╕╝ яму мазг╕. Нармалёва ╝сё.

Бачачы, што я ╝сё яшчэ сумняваюся, ён дада╝ уголас:

- Паслухай... Я пра╝да не ведаю, кал╕ наладжу рухав╕к. Можа, праз гадз╕ну, а можа, праз тыдзень. Мы так з голаду памром. Хутчэй, чым да нас дабярэцца наш нябачны сябрук... Давай, браце, туды ╕ зваротна. А я тут прыгляджу за Дан╕кам. Мы з ╕м цудо╝на ладз╕м.

╤ я зда╝ся. Што мяне па-сапра╝днаму захапляла ╝ Я╝гене - гэта яго п╕сьменн╕цк╕ талент ╕ здольнасць пераконваць.

Без машыны дабрацца да горада з нашай глухмен╕ не так проста. Хаця ╕ тут ёсць варыянты. Можна дашкандыбаць пешшу да трасы ╕ ехаць у горад а╝таспынам. Можна цягн╕ком. Чыгуначная станцыя знаходз╕цца па той бок шашы, за катэджным пасёлкам. Хуткасную трасу трэба пераходз╕ць па бетонным тунэл╕, загаджаным дашчэнту ╕ цёмным, як труна - лямпачк╕ пад столлю да╝но павыкалупл╕вал╕ мясцовыя вандалы. Электрычк╕ спыняюцца тут чатыры разы ран╕цай ╕ тры разы вечарам. Выбар небагаты, але хоць штосьц╕.

Я паспе╝ на апошнюю ран╕шнюю электрычку. У вагоне сядзел╕ дачн╕к╕-пенс╕янеры ╕ некальк╕ калдыро╝ з прап╕тым╕ ф╕з╕яном╕ям╕. Пачува╝ся я н╕якавата. За гэты час я амаль што адвык ад людзей.

Выйша╝ я на перадапошняй станцы╕, ужо ╝ межах горада. Г╕пермаркет знаходз╕╝ся побач з вакзалам. Я╝ген адда╝ мне свой гаманец ╕ спарты╝ную сумку. З хв╕л╕ну я пастая╝ на пероне, разважаючы. Мне н╕чога не зам╕нала куп╕ць б╕лет да Брэста ╕ ╝матаць дадому. Я бы ╝сё растлумачы╝ сваякам. Вярну╝ся бы ва ╝н╕верс╕тэт. Зно╝ пача╝ бы жыць нармальна. Я╝гена я не бая╝ся. Ну сапра╝ды, што ён мне зроб╕ць? Заб'е? Смеху варта. Каб яго самога не падстрэл╕л╕... Потым я ╝спомн╕╝ цыкад ╕ паваленыя дрэвы, вылая╝ся ╝ думках ╕ рушы╝ да г╕пермаркета.

Да электрычк╕ заставалася яшчэ некальк╕ гадз╕н. Я бязмэтна цяга╝ся па горадзе. Сумка, напханая кансервам╕ ╕ ролтанам╕, муляла плячо. Я зайшо╝ у х╕пстарскую кавярню - тую самую, дзе мы кал╕сьц╕ сядзел╕ разам з Геляй ╕ гаман╕л╕ пра л╕таратуру ╕ к╕наэкспрэс╕ян╕зм. Як да╝но гэта было? Пару месяца╝ таму? А здаецца, м╕нула ╝жо цэлая вечнасць. Я ╝зя╝ падвойны эспрэса на вынас. Седзячы на ла╝цы ╝ скверыку, я п╕╝ гарачую каву ╕ безуважл╕ва глядзе╝ на м╕нако╝. На душы было пагана. Хацелася пазван╕ць Гел╕. Я не веда╝, пра што з ёй гаварыць, ды гэта было ╕ не патрэбна. Дастаткова проста пачуць яе голас ╕ пераканацца, што з ёй усё ╝ парадку. Мой маб╕льн╕к да╝но здох. Я вярну╝ся ╝ кавярню ╕ папрас╕╝ тэлефон у барысты. Набра╝ нумар Гел╕. Абанент недасягальны. Тады я ╝зя╝ яшчэ кавы ╕ паплё╝ся на вакзал.

***

Кал╕ я вярну╝ся з горада, ужо надышл╕ прыцемк╕. У сутонн╕ каля халупы бялела 'А╝дз╕' Я╝гена. Сам ён сядзе╝ ля парога, прых╕ну╝шыся да дзвярэй, ╕ нетаропка пакурва╝ цыгарку. Яго левае брыво было рассечанае да крыв╕, а н╕жняя губа за╝важна прыпухла.

- Што з тварам? - спыта╝ я.

- У аварыю трап╕╝. У невял╕кую. Вупыры на дарогах, ведаеш.

- Ездз╕╝ некуды? Чакай, у цябе ж машына...

- Адрамантава╝.

Я╝ген к╕ну╝ цыгарэту ╕ падня╝ся, абтрасаючы нагав╕цы.

- Уладзь, ты тольк╕ не пс╕х\уй. Там Дан╕к... Ну, так бы мов╕ць, су╕цыдну╝ся.

Я павольна пастав╕╝ сумку на зямлю.

- Ты што сказа╝?

- Самазаб╕╝ся. Мазг╕ сабе выб╕╝. Карацей, сам паглядз╕.

Ён адышо╝ся, прапускаючы мяне да дзвярэй. У хаце было ц╕ха. Пам╕ргвала газавая лямпа. На падлозе пасярод пакоя валя╝ся п╕сталет. Дан╕к па╝ляжа╝, прывал╕╝шыся сп╕най да тапчана. На месцы яго левага вока зе╝рала дз╕рка. Збялелы твар бы╝ зал╕ты крывёй ╕ сл╕зкай барваватай брыдотай, што выцякала з разварочанай вачн╕цы. Закарэлыя плямы был╕ на яго куртцы ╕ ц╕шотцы, а таксама на падлозе ╕ на ко╝дры, якой бы╝ засланы тапчан. Сцяна над тапчанам была запырсканая крывёй ╕ нейк╕м жа╝тлявым ашмоццем.

- Госпадзе...- выдыхну╝ я.

- Бога няма, - адрэза╝ Я╝ген.

Ён з заклапочаным выглядам ступ╕╝ да тапчана ╕ пача╝ сцягваць з яго скрыва╝леную ко╝дру.

- Як гэта здарылася? - прагавары╝ я.

Я╝ген закац╕╝ вочы.

- А я ведаю? Кал╕ я прыеха╝, ён ужо бы╝ у так╕м стане.

Ён к╕ну╝ ко╝дру на падлогу, потым учап╕╝ся Дан╕ку ╝ ка╝нер куртк╕ ╕ пацягну╝ на сябе.

- Ну што ста╕ш, як той на багамоле? Давай дапамагай! - ра╝ну╝ Я╝ген.

Мы загарнул╕ Дан╕ка ╝ ко╝дру, аднесл╕ яго да машыны ╕ паклал╕ на задняе сядзенне. Туды ж Я╝ген зак╕ну╝ ствол, загорнуты ╝ анучыну. Машына завялася з па╝абароту ╕ пайшла ро╝на, як па маслу. Н╕дзе не стукацела, не барахл╕ла. Пэ╝на, Я╝ген добра яе наладз╕╝. Альбо яна не ламалася наогул, а Я╝ген мне зман╕╝, каб выперц╕ ╝ горад ╕... ╤ што? Заб╕ць Дан╕ка? Магчыма. П╕сталет ляжа╝ давол╕ далёка ад цела. Не ╝я╝ляю, як Дан╕к прымудры╝ся стрэл╕ць сабе ╝ твар, а потым адк╕нуць ствол.