- Дождж пераста╝. Час рушыць у дарогу, - прагавары╝ ён.

----------------

* Сцэна забойства спадчынн╕ка запазычана А╝таркай з эпасу аб Н╕белунгах: "Then Hagen, the valiant hero, slew the child Ortlieb, so that the blood flowed along the sword onto his hands, and the head bounced into the queen's lap." (с)

Прыв╕ды

Нартас сядзе╝ ля краю чо╝на, наз╕раючы, як лодачн╕к к╕руе вяслом. Напачатку ╕х сустрэчы мужчына назва╝ сваё ╕мя, але Нартас адразу ж забы╝ся на яго. У апошн╕ час ён пача╝ за╝важаць за сабой не╝ласц╕вую яму рассеянасць. Дождж пераста╝, але неба было па-ранейшаму зацягнута хмарам╕. Над ракой плыл╕ жмуты шызага туману. Агеньчык╕ карчмы застал╕ся далёка ззаду. Супрацьлеглы бераг рак╕ патана╝ ╝ апраметнай цемрадз╕. Там, за лесам, пачыналася Па╝ночная Багна, якая цягнулася да самага мора. Г╕блае месца. Логав╕шча змеепаклонн╕ка╝. Тольк╕ гэтым вар'ятам вядомы был╕ патаемныя сцежк╕, па як╕х можна прайсц╕ праз бурыя тарфяныя пал╕ з вокнам╕ прорва╝, над як╕м╕ падн╕маюцца атрутныя выпарэнн╕. Ус╕м ╕ншым Багна абяцала верную смерць. Рамейцы так ╕ не знайшл╕ спосабу дабрацца да сэрца па╝ночных балот. Самаходныя машыны гразнул╕ ╝ х╕сткай тван╕. Верацёнападобныя паветраныя карабл╕ ╕ лёгк╕я крылатыя машыны-"птэрыксы" трац╕л╕ к╕раванне ╕ вал╕л╕ся ╝ дрыгву. ╤маверна, тут мела месца нейкая нязведаная прыродная з'ява. Прастадушныя семгальцы гаварыл╕ пра так званую 'мрою', пэ╝на, маючы на ╝вазе морак альбо чорную маг╕ю. Так ц╕ ╕накш, Па╝ночная Багна аж дагэтуль заставалася недасягальнай. Н╕хто не веда╝ дакладна, што там дзеецца. Па прав╕нцы╕ гулял╕ чутк╕ пра сел╕шчы, ц╕ нават цэлыя гарады з вел╕зарным╕ храмам╕, што ╝звышаюцца сярод непраходных балот. У тых храмах фанатык╕ ладзяць блюзнерск╕я ╕мшы ╕ прыносяць ахвяры дэману Ангх╕ ╕ Чорнаму Шаману, а таксама аг╕днай Эгл╕-валадарцы гадзюк... ╤ вось цяпер Нартас, у м╕нулым б╕скуп-духо╝н╕к А╝густы, а сёння - просты манах, шукае сустрэчы з гэтай набрыддзю.

Плёскат вёсла╝ ╕ парыпванне ╝ключын разнос╕л╕ся далёка над ракой. Лодачн╕к памо╝чва╝, чаму Нартас бы╝ невымо╝на рады. Ён не ме╝ н╕якага жадання слухаць чужую балбатню. Сх╕л╕╝шыся над кармой, Нартас працягну╝ руку да цёмнай вады. Край шырокага рукава яго манаскай хлам╕ды адразу ж намок. Вада была, як сцюдзёны метал.

Рака звалася Вужалка, што на мясцовай мове значыць 'Змее╝на', 'Дачка Змея'. Паводле падання, Вужалка з'я╝лялася сястрой-бл╕знюком крывавай Рудз╕цы, падземнай рак╕, што цячэ ╝ кра╕не памерлых. 'Дачка Змея' брала выток у гушчарах Сумрадз╕, па╝днёвага ╝скрайку прав╕нцы╕, ╕ м╕наючы Разлог-Сярэдн╕я Ра╝н╕ны, бегла да Па╝ночнага мора. Ля самага вусця Вужалка раб╕ла круты выг╕н, зв╕ваючыся, н╕бы сапра╝дная змяя, ╕ ╝шчыльную падб╕ралася да Па╝ночнай Багны. Мясц╕ны тут был╕ дз╕к╕я ╕ малазаселеныя - пяшчан╕к╕, балоты ды чорны ельн╕к на мног╕я м╕л╕ вакол. Пустынная, панурая мясцовасць, н╕чога прывабнага. Пасля таго, як карале╝ства Семгален было пераведзена ╝ статус ╕мперскай прав╕нцы╕, некаторыя рамейск╕я арыстакраты прынял╕ся будаваць сабе рэз╕дэнцы╕ на стромк╕х берагах Вужалк╕. Адтуль адкрыва╝ся давол╕ маля╝н╕чы в╕д на пяшчан╕к╕, а ╝летку тут можна было папаляваць на хога╝ - н╕зкарослых балотных дз╕ко╝, лявана╝ - грывастых ва╝ко╝, а таксама плям╕стых рыся╝, чый мех бы╝ асабл╕ва кашто╝ным. Гэтая пустка магла прываб╕ць х╕ба тольк╕ аматара╝ лова╝ на рэдк╕х звяро╝, але нават яны тут надо╝га не затрымл╕вал╕ся. Адчувалася суседства з Па╝ночнай Багнай. Страшнаватыя легенды, з ёю звязаныя, тут, вядома, н╕ пры чым. Балачк╕ напа╝п╕сьменных язычн╕ка╝ рамейца╝ не ц╕кав╕л╕. Сумнавата тут проста, забавак мала. ╤ паветра гн╕лое. ╤ вада аддае торфам. Прабыць тут можна дзень-друг╕, самае большае тыдзень. ╤ ╝сё, хутчэй дадому. Да Парф╕равага мора, пад шчодрае сонца Раме╕. На па╝днёвы ╝сход. Тутэйшыя завуць рамейца╝ 'па╝днё╝цам╕'. Па-╕хняму ╕ не вымав╕ш, язык злом╕ш. Пацешная ж у ╕х гаворка. Зрэшты, у буйных гарадах ужо бегла разма╝ляюць на рамейскай, а па╝ночная мова выцясняецца на ╝скра╕ны, павольна, але ня╝х╕льна згасаючы. Падумаць тольк╕... Усяго тольк╕ дванаццаць гадо╝...

Нартас здрыгану╝ся, пачу╝шы голас лодачн╕ка. Той нешта каза╝ яму, але Нартас, паглыблены ╝ свае думк╕, не разабра╝ сло╝.

- Я кажу, не нах╕ляйся да вады, - цярпл╕ва па╝тары╝ лодачн╕к. - ╤накш яны ╝чэпяцца табе ╝ адзежу ╕ пацягнуць на дно.

- Хто?

- Ды тапельн╕цы, - лодачн╕к ры╝ком выдра╝ вясло з вады, быццам яно за нешта ╝чап╕лася. - Тут яны. Бач, распусц╕л╕ валасы, грэбц╕ немагчыма.

Здз╕╝лены, Нартас ста╝ уз╕рацца ╝ цёмную паверхню рак╕. У нейк╕ момант яму здалося, быццам ён бачыць пад вадой пасмы светлых валасо╝. Яны павольна калыхал╕ся, як сцёблы вадзяной расл╕ны... Ды не, няма тут н╕чога. Гэта морак. Гульня ценя╝. Мро╕ва, пасмы туману. А яны ж напра╝ду вераць. Праклятае гэта месца, зачараванае, кажуць яны. Тут усё выткана з мроя╝. ╤ як у мроях, усё тут зменл╕ва ╕ зыбка. Чорны ельн╕к раптам ператворыцца ╝ армаду зданя╝, з-за каменя па╝стане мярцвяк з нацягнутым лукам у руках ╕ калчанам ледзяных стрэл за сп╕най, на ро╝ным месцы раптам уздыб╕цца гара, а цвёрдая зямля расцячэцца тванню... Але ж ты не язычн╕к, каб прымаць на веру гэтую лухту? Усё мае сваё тлумачэнне. Альб╕н Гхор... Памятаеш яго? То ж бо. Выскачка не надта шляхетнага паходжання, што ╝жо ╝ трыццаць з невял╕к╕м даслужы╝ся да камандз╕ра палацавай варты. Памятаеш, як ён смяя╝ся? 'Ды пал╕гон у ╕х там бы╝, хутчэй за ╝сё. Мане╝ры адпрацо╝вал╕, ╕ в╕давочна, не адз╕н год. Цяпер зямля там нашп╕гаваная самерытам, ╕ ╝ вадзе ён таксама. Адсюль ╕ прыв╕ды. Вадз╕цы самерытавай сербанеш - ╕ не такое ╝бачыш. А гэтыя жывуць там цэлым╕ пакаленням╕. Яны псаваныя ╝жо. Ад нараджэння з чарцям╕ карагоды водзяць, таму што нараджаюцца вар'ятам╕. Гэта ╝сё самерыт, я кажу!.. '

- Альб╕н... Альб╕н... Ала╕с... - пранеслася над воднай ро╝няддзю, быццам ╝дых ветру ╝ прыбярэжных вербах.

Ля кармы над вадой уск╕нулася тонкая, бледная рука. Нартас не паспе╝ адх╕л╕цца, ╕ ледзяныя сл╕зк╕я пальцы абхап╕л╕ яго шыю. Потым ён убачы╝ абл╕чча тапельн╕цы. З яе мокрых валасо╝ сцякал╕ струмен╕ вады, шырока раскрытыя вочы был╕ зацягнуты мутнаватай плёнкай, як у мёртвых рыб. Распухлыя с╕н╕я вусны рассунул╕ся ╝ хварав╕тай усмешцы, бл╕снул╕ белыя зубы. Нартас ускрыкну╝ ╕ адх╕сну╝ся. Рука сасл╕знула, рот тапельн╕цы раскры╝ся, як у нямым крыку. Яна ╝зняла далон╕ да неба, быццам з маленнем аб л╕тасц╕, ╕ павольна пагруз╕лася на дно, зн╕кла ╝ чарноцц╕ вод.

- Ала╕с...

- Я ж папярэджва╝, - прабурча╝ лодачн╕к.

Ён з с╕лай ╕рвану╝ вёслы ╕ прыня╝ся нешта мармытаць сабе пад нос - мус╕ць, словы мал╕твы. Туман зраб╕╝ся гусцейшым. Н╕бы зачараваны, Нартас наз╕ра╝, як над ракой адз╕н за друг╕м загарал╕ся агеньчык╕, быццам нечая нябачная рука запальвала свечк╕, як╕я лунал╕ ╝ паветры. Узня╝ся вецер, закруц╕╝ над ракой пасмы туману. Напружы╝шы зрок, Нартас разгледзе╝ у шэрай смузе невыразныя абрысы. Абл╕ччы. Твары мерцвяко╝. Чарапы, пазба╝леныя плоц╕. Пустыя вачн╕цы, касцяныя ╝хмылк╕. У клубах туману вымалё╝вал╕ся то кашчавыя рук╕, то растрапаная пасма валасо╝, то край савана. Ужо не жмуты туману, а бесцялесныя прыв╕ды кружыл╕ся над ракой у ма╝кл╕вым танцы.

Над цёмнай вадой уздымал╕ся сотн╕ бледных рук, цягнул╕ся да прыв╕да╝, быццам в╕таючы ╕х. Сл╕зк╕я пальцы скрэбл╕ аб дра╝ляныя борты чо╝на, разгойдвал╕ яго, пагражаючы перакул╕ць. Лодачн╕к, здавалася, канчаткова страц╕╝ прысутнасць духу. К╕ну╝шы вёслы, ён абхап╕╝ галаву рукам╕ ╕ ╝тароп╕╝ся сабе пад ног╕, быццам не жадаючы бачыць таго, што адбывалася на╝кол. Нартас зно╝ пачу╝ яго мармытанне:

- Адыходзьце, адлятайце, зг╕ньце прэч... Не губ╕це заблукалых уначы.... Свечк╕ вашы хай гараць ля алтара.... Душы вашы няхай знойдуць супакой...

Словы ахо╝най мал╕твы, якую звычайна чытаюць, каб аднадз╕ць нежыць. Нартас усвядом╕╝, што рука яго сл╕зганула за пазуху хлам╕ды, ╕ пальцы сутаргава сц╕снул╕ся вакол меднага медальёна з выявай Усёв╕душчага Вока. З прыкрасцю ён прымус╕╝ сябе расц╕снуць далонь. Цяпер, пасля ягонага адрачэння, крывадушнасцю было б спадзявацца на заступн╕цтва Нябачнага Вышняга.