Калі бацька наблізіўся да Косці, з-за куста выйшаў Іван Сырадоеў. У руках ён трымаў скручаны  трубачкаю школьны сшытак, за вухам тырчаў чырвоны аловак. Быў Сырадоеў у клятчастай кашулі, на галаве выгарэлая ад сонца кепка, насунутая на лоб.

— Дзень добры, Іван Ягоравіч! — здаля павітаўся  бацька.

— Здароў, Сцяпан Восіпавіч! З прыездам цябе! У адведкі ці насаўсім?

— У адведкі. Во, памагу накасіць сена, дый паеду. Прабач, Ягоравіч, але ёсць пытанне… Што ты крыўдзіш маю жонку?  Паласу адвёў з кустоўем. Ты, калі ласка, стаўся да Просі і да Косці па-добраму, па-людску.

— Паласу надбавілі ўшыркі. Камісія ўлічыла куст і лужу. Так што, Восіавіч, ты дарэмна кажаш пра нейкую крыўду. Ты лепш раскажы, як табе жывецца там, у Амерыцы?

— Ого, братка, ета доўгая песня. Жыццё і ў Амерыцы няпростае і нялёгкае. Праўду людзі кажуць: добра там, дзе нас няма. Я жыву ў Аргенціне. Ета Паўднёвая амерыка. Злучаныя Штаты ад нас вельмі далёка.

— Неяк фільм гладзеў пра Аргенціну. Вялізныя статкі жывёлы. Пастухі на конях. У такіх брылях шырокіх, як у цябе, Восіпавіч.

— Так, у нас  прасторы велізарныя. Пампа.  Ета стэпы нашы так называюцца. Сена там не косяць. Жывёла  пасецца  круглы  год. Каля вялікіх гарадоў цяпер, бывае, і сена косяць. Выпасу паменела.

Косця слухаў і радаваўся, што бацька і мясцовы начальнік Сырадоеў гутараць прыязна, па-суседску, што між імі няма ніякай варажнечы. На развітанне Сырадоеў сказаў:

— Тут во каля куста асака пракідаецца. Каровы маладую асаку ядуць ахвотна. Толькі троху солі трэба пасыпаць. Ну, калі будзеце складваць на сенавал. Ты, Сцяпане, можа, пра ета і забыўся, а Косця павінен ведаць. Дый Прося ета ведае.

Сырадоеў, як з'явіўся нечакана, так і знік раптам за кустам. А Вароніны ўзяліся касіць. Бацька ішоў паперадзе, быцццам паказваў сыну, як трэбна шчытна, нізка выкошваць сваю дзялку — працэнты ўсе выгрызалі дужа старанна, кожную купіну абкошвалі пад нулёўку. Косця махаў касою і душа яго радавалася, што прыехаў бацька, што косяць разам, удвух. Яму ад радасці ажно хацелася плакаць. А яшчэ карцела напіцца вады, бо дужа смажыла ў роце. Яны ўжо дакашвалі паласу, калі прыйшлі Аксеня і Прося. На Аксенні бялелася тонкая хустка-касынка, а маці была ў чорнай хусце, завязанай нізка, па самыя вочы. Косцю гэтп моцна ўразіла, ён хацеў спытаць, чаму маці як у жалобе, але не паспеў — прачнуўся. Вочы яго былі вільготныя..

У галаве нейкі туман, не адразу ўцяміў, што галава баліць пасля ўчарашняга: увечары адзін выпіў дзве пляшкі чарніла — пладовага віна. Пра гэта віно Ксеня казала:?Етым віном толькі заборы фарбаваць. А ты жлукціш бутэлькамі. Таму рукі ўжо калоцяцца, як у злодзея, што курэй пакраў”. І той добры настрой, з якім касіў з бацькам сена, хутка знік,  і  прыйшло гнятлівае разуменне, што яму няма чым сплаціць штраф. І жыць яму, Косцю Варонтну, зусім не  хочацца, адно жаданне — адпомсціць сваім крыўднікам. І яго раптам апякло: чаму матка прыйшла на луг у чорнай хусце? Можа, з бацькам што здарылася?  А можа, прадчувае яго, Косцеву смерць? Ён сцішана ляжаў у ложку і адчуваў, як мацнее жаданне завыць па-воўчы ад гэтага жыцця.

А праз тры начы прысніўся іншы сон. Нібыта ён, Косця, выбраўся ў Аргенціну, прыляцеў у Буэнас-Айрэс, а яго ніхто не сустракае.  Ён глядзеў на ўсе вочы, углядаўся ў людзей, якія выходзілі з шыкоўных рознакаляровых машын, але чалавека, падобнага на бацьку не было. І ніхто не падыхлдзіў  да Косці. У школе ён вучыў нямецкую мову, памятаў з дзесятак слоў, але ж у Аргенціне людзі гавораць па-іспанску. У маладыя гады Косця любіў чытаць. Шукаў у Хатыніцкай бібліятэцы кніжкі пра Аргенціну, але не знаходзіў. Не было такіх кніг і ў бібліятэцы вайсковай часці, у якой ён служыў, затое меліся кнігі пра Кубу, пра Эрнеста  чэ  Гевару, некалькі  іспанкіх слоў Косця запомніў: “Буэнас дыяс, кампаньера!” — “Добры дзень, таварыш”, запомніў назву грошай — песа, шыракаполы капялюш — самбрэра,  палюбіў песню “Бэсаме муча..”, у якой гаварылася: цалуй мяне моцна, нібы цалуеш апошні раз.

Дык вось, без слова ў роце і без  капейчыны ў кішэні, як некалі ягоны бацька, Косця апынуўся ў далёкім, чужым горадзе. І ніхто яго не сустрэў. Чакаў ён чакаў, урэшце набраўся смеласці, звярнуўся да палісмена, маладога вусатага, але назваў яго не таваршыам, а сеньёрам,  паказаў адрас, які напісала яму Ніна лацінскімім літарамі. Косця дадаў па-нямецку, што па гэтым адрасе жыве “майн фатзр”. “Фатэр? Гут, гут”,— зразумеў Косцю паліцыянт, тыцнуў  рукою ў белай пальчатцы на чараду машын.

— Таксо! Немен зі таксо!  Окей! — казырнуў і адышоўся ад Косці. У яго быў свій клопат — сачыць за парадкам.

Таксі — гэта добра. Але ж грошай няма. Зршты,  даедзем да месца. Бацька заплаціць, вырашыў Косця.  І вось шыкоўная белая машына, з адкрытым верхам.. — такую Косця бачыў адно ў  замежных  фільмах,  імчыць па шырокіх вуліцах. Вакол таўшчэразныя пальмы, высозныя дамы. Падкацілі да прыгожага катэджа, таксіст нешта сказаў па-іспанску.

— Айн мамент! — Косця выкуліўся з машыны, пакінуўшы чамадан, каб вадзіцель не сумняваўся:  кліент вернецца.

Прыгожая металічная брама. На  ёй было напісана лацінскімі літарамі: Стэфан Варонін. Справа чырванелася кнопка званка. Косця націснуў кнопку раз, другі, трэці, але ніхто не выходзіў. Ён азірнуўся і ўбачыў, што па вуліцы імкліва набліжаецца статак кароў ці то быкоў. Таксіст нешта крычаў яму, але Косця стаяў, як у здранцвенні:  ногі не слухаліся яго, быццам прыраслі да асфальту. За статкам ён згледзеў Сырадоева і Бравусава, адзін у цёмна-зялёнай фінагентаўскай  фуражцы, другі — у чырвонай міліцэйскай. Абое з бізунамі ў руках. Косця ўбачыў. што да яго імчыць вялізны  раз'ятраны бык. Ён ірвануўся з усіх сіл і пераскочыў цераз агароджу. Але зачапіўся калашыною за востры, як дзіда, штыр, распаласаваў штаны, падрапаў калена. Да таго ж, упаў Косця на клумбу, дзе расллі нейкія калючыя  кветкі,  мусіць, ружы.  Косця  да крыві падрапаў рукі. Вылаяўся ад злосці і роспачы. Таксіст гучна засігналіў. Косця… прачнуўся.

Ляжаў у цішы. Чуючы, як тахкае за грудзінаю сэрца. Увушшу нібы засеў рэзкі гук клаксона. У роце ўсё сасмягла. Басанож пратэпаў на кухню, засіліў карэц вады, прагна выпіў. Калі зноў умасціўся на ложку, падала голас Аксеня:

— Не спіш, Косця? Нешта ты крычаў у сне. Стагнаў, мацюкаўся.

Косця прыўзняўся на ложку і расказаў жонцы ўбачаны сон. Яна выслухала, пазяхнула, прамовіла:

— Каб жа не твая глотка лужоная… Сабралі б грошай. Мог бы з'ездзіць. А то і ў дваіх бы … Цяпер жа можна. Не трэба ніякіх там харакатарыстык. Плаці грошы, афармляй візу ці купляй турыстычную пуцёўку і едзь. Хоць бы свет  пабачылі. Як людзі жывуць. Дык жа свету белага не бачыш праз гарэлку.

— Ксеня, ну ты ж сама разумееш… Не ва ўсім я вінаваты. Так у нас жыццё склалася… А з паляваннем падвялі. Падманулі. Ну, не лезці ж мне жывым у магілу.

— Косця, мілы. Я пра ета не кажу. Не бяры так усё да галавы.

Аксеня паднялася, пратэпала па хаце, лягла  з ім побач.Яе вельмі ўразілі словы: “ Не лезці ж мне жывым у магілу”. Яна прасунула цёплую руку пад Косцеву галаву, прыхінулся ўсім целам. Косця адчуў знаёмы і родны  пах  жончыных  валасоў, грудзей, пачаў асцярожна гладзіць, чуючы заскарузлай даланёю мяккасць і гладкасць скуры вышэй каленяў. Рука саўганулася яшчэ вышэй, пяшчтна дакрнулася да тугога круглага жывата, у якім так і не змагло зарадзіцца новае жыццё.

Жонка прыхінулася шчыльней, цмокнула яго ў шчаку. Косця адчуў даўно нязведаную хвалю пяшчоты да  Аксені, вельмі захацелася блізкасці. Але ягоны дзетародны член не зварухнуўся. Не падняў галаву, быццам не мог прачнуцца. Тады Крсця пачаў горача, прагна цалаваць жонку з надзеяй разбудзіць Яго. Але гэта не ўдалося. Шурпатыя жончыны рукі, спрацаваныя рукі даяркі, слізганулі ў трусы — і  Аксеня спрабавала пабудзіць Яго, вярнуць былую сілу… Але і ёй гэта не ўдалося. Аксеня сумна ўздыхнула:

—  Адпіў ты. Косцічак, сваю мужчынскую стлу.

— Гэта не ад п'янкі.

— А ад чаго ж?

— Ад працы цяжкой. Ад харчу слабога. З малых гадоў укалываў. То на плугах, то на трактары, то на камбайне. З цёмнанга да цёмнага. А бывала і ноччу араў. Без выхадных. Без водпуску.