Планёркі-задзелы, абмеркаванне праграм тэлебачання на тыдзень Іван Кузьміч праводзіў, як сам любіў гаварыць, у тэмпе. Так было і на гэты раз. У Пятра Махавікова было дзіўнае адчуванне: няўжо сёння апошняя планёрка для яго? Ну, могуць тыдзень-два патрымаць, хоць маюць права тармазнуць і на месяц, але ён спадзяваўся, што адпусцяць. Раз чалавек цвёрда вырашыў перайсці на іншую работу, няма чаго вадзіць яго за нос.
У канцы кожнай планёркі шэф тэлебачання дазваляў сабе кароткі маналог: “азадачыць” падначаленых, настроіць на творчую, а галоўнае, дысцыплінаваную зладжаную работу, бо іхнія агрэхі адразу відаць усяму беларускаму народу. Маналогі гэтыя былі падобныя, як два більярдныя шары, але Іван Кузьміч не мог уявіць планёрку без гэтага фінальнага акорда. Планёрка без заключнага маналога нагадвала выпіўку без тоста.
— Ну што, усё абгаварылі. Дзякуй за работу. Усе свабодныя, — закончыў свой маналог Іван Кузьміч.
Часам каго-небудзь з галоўных рэдактараў ён прасіў застацца, каб вырашыць нейкае пытанне. На гэты раз у кабінеце застаўся без запрашэння галоўны рэдактар навукова-папулярнай рэдакцыі Махавікоў.
— Што, Пётр Захаравіч, ёсць праблемы? — гаспадар кабінета зірнуў на гадзіннік: значыць, некуды спяшаўся.
— Ёсць вось такая папера, — Пятро паклаў перад ім заяву.
Іван Кузьміч прачытаў раз, другі, падняў стомленыя вочы:
— Ты што? Гэта сур’ёзна? І куды вырашыў рвануць?
— Я б не хацеў пакуль гаварыць...
— Ну што за сакрэты? А я адкрыю табе свой сакрэт. Іншым разам думаў... Вось у будучым годзе адзначу юбілей. І папрашуся ў адстаўку. Хоць на рыбалку паезджу. І на сваё месца прапаную цябе. У гэтым крэсле павінен сядзець толькі прафесіянал. Сам разумееш, агрэхі нашай службы адразу ўсім відаць. А ты, браток, у кусты. Падводзіш мяне. Хаця я разумею сітуацыю... Дык куды ўсё-ткі? Не хочаш прызнацца? Старшыня пакліча цябе. І мне трэба з ім перагаварыць. Так што, трэба параіцца.
Пятро мог сказаць, што праз год яму будзе пяцьдзесят чатыры, а калі Іван Кузьміч пажадае яшчэ болей “паруліць” тэлебачаннем і затрымаецца на год-два пасля юбілею, то вылучаць Пятра будзе позна. Але ён бачыў, што шэф сапраўды недзе спяшаецца, таму сказаў:
— У мяне ёсць намеснік. Чалавек вопытны, неблагі арганізатар.
— Добра. З якога ты хочаш?
— Я гатовы хоць з сённяшняга...
— Ну, браце, хуткі ты. Як стронга. Ты ж ведаеш, маем права патрымаць месяц. Ну, але насільна мілы не будеш. Дый парткома няма. І ЦК сплыў у нябыт. Карацей, тыдзень на роздум. Я пазнюся ўжо.
— Да пабачэння. Спадзяюся на вашу падтрымку.
— Добра, — шумна ўздыхнуў Іван Кузьміч.
Праз дзесяць дзён Пятро Махавікоў быў прызначаны на пасаду галоўнага рэдактара выдавецтва. Напярэдадні сабраў сваіх студыйных калег, падзякаваў усім: і прыхільнікам, і апанентам, і зайздроснікам. А гэта ёсць у любым калектыве, асабліва творчым. І мусіць, заўсёды будзе. У любога кіраўніка, які мае нават паўтузіна падначаленых, будуць любімчыкі, будзе сама мала тры групоўкі.
Пятро ведаў, што падрыхтаваны загад аб прызначэнні былога намесніка на пасаду галоўнага, менавіта ён і рэкамендаваў яго, але пакуль старшыня не падпісаў, гаварыць пра гэта няварта. Прафсаюзны лідэр, сталага веку кабета-рэдактар, сказала даволі доўгую прамову, у якой дзякавала ўжо былому галоўнаму “ад усяго калектыву і ад сябе асабіста” за цярплівасць, за строгасць, патрабавальнасць, але перш-наперш за тое, што быў спагадлівы і добры. Сімпатычная дзяўчына, якая нядаўна пачала працаваць рэжысёрам, уручыла букет кветак. Пятро цмокнуў яе ў шчаку, згледзеў ухмылкі на некаторых тварах, зразумеў, што да чаго... Каб заахвоціць, падбадзёрыць маладога рэжысёра, ён часцяком падхвальваў ейныя перадачы, і жанчыны, а можа, і некаторыя мужчыны , вырашылі: галоўны ўпадабаў дзяўчыну, магчыма, каму здавалася, што ён пазірае на прыгажуню, бы кот на сала. А ён часам і сапраўды любаваўся ёю. А між тым прафсаюзны лідэр падаравала Пятру прыгожы кубак:
— Дарагі Пятро Захаравіч! Калі будзеце піць гарбату. Ці каву. Ці што мацнейшае, успомніце тэлебачанне, нашу дружную рэдакцыю. Нашу навуч-попу. Хай падасца вам, што цалуеце ўсіх прыгожых дзяўчат. Дый старэйшых кабет — таксама. Шчасця вам на новай рабоце.
Усе дружна запляскалі ў ладкі. Пятро адчуў, што к горлу падступіў камяк, пашкадаваў, што не купіў пару пляшак віна, бо гарбачоўская антыалкагольная кампанія сышла нанет. Праўда, тэлевізійнае начальства тармазы не адпускала: п'янка на студыі асабліва небяспечная — зрыў перадачы, як і шыла ў мяшку, не схаваеш. Дый праводзіўся сход на пачатку дня, то выпіўка магла пашкодзіць новаму шэфу рэдакцыі.
А Пятра Махавікова чакала новая справа, новы калектыў, у якім меліся, вядома ж, і прыгожыя дзяўчаты. Асабліва іх шмат было на суседнім, дзевятым, паверсе, дзе месцілася магутнае на той час выдавецтва “Мастацкая літаратура”. Гэткіх прыгажунь, якіх можна было сустрэць тут, Пятро не бачыў і на тэлестудыі. Але ў гэтым ён пераканаецца пазней.
На першай планёрцы Клімчук прадставіў новага галоўнага рэдактара. Як і належыць, дырэктар сядзеў у тарцы стала, а праваруч ад яго — традыцыйнае месца галоўнага рэдактара. За гэтым сталом кожны ўдзельнік нарады меў сваё пэўнае месца. Леваруч ад шэфа гарбаціўся сутулаваты, брывасты намеснік дырэктара Віктар Сідаровіч, поплеч з ім сядзела сінявокая смуглявая прыгажуня Галіна Казіміраўна — загадчыца вытворчага аддзела. Менавіта ёй даў слова дырэктар. Пачала яна гучным, прыемным голасам — мусіць, у кампаніі добра спявае, падумаў Пятро, уважліва слухаючы прамоўцу. Для яго ўсё было новым і не заўсёды зразумелым, поўным таямнічага сэнсу.
— У ліпені і жніўні мы спрацавалі кепска. Але ў гэтым вінавата друкарня. Іхнія людзі былі ў адпачынках. Астатнія друкавалі падручнікі для школ. Нашы заказы напалову выкрэсліваліся. У верасні мы план выканалі, — Галіна Казіміраўна перадыхнула, паправіла акуляры, падсунула свае паперы бліжэй. — На кастрычнік прынята ажно сем рукапісаў. Ужо ёсць два сігналы...
Пачуўшы пра сігналы, Пятро ўнутрана ўстрапянуўся — знаёмае слоўца: сігналы тэлецэнтра перадаюць карцінку на экран, а выдавецкі сігнал азначае іншае — першы. сігнальны экземпляр нованароджанай кнігі. Быццам падае голас кніга: я нарадзілася, сустракайце! Галіна Казіміраўна пачала гаворку пра якасць рукапісаў, пра памылкі. Тут яе перапыніў дырэктар:
— Прабачце, Галіна Казіміраўна, пра гэта я далдоню на кожнай планёрцы. Калі ў рукапісу памылка, то па закону подласц нават дзесяць карэктараў яе могуць не злавіць. Яна праскочыць у кнігу. Працягвайце. калі ласка.
А Пятро згадаў “стенариста” Івана Кузьміча, які заўсёды талдычыў пра якасць “стенариев”: ёсць арыгінальны ход, значыць будзе цікавая перадача . На пачатку і ён старанліва правіў памылкі, потым зразумеў, што пісьменнасць мае значэнне толькі ў дыктарскім тэксце. Андрэй міжволі падумаў: сцэнарый тзлеперадачы— не кніга. І чым болей слухаў выступоўцаў, тым пераконваўся мацней наколькі складаная і шматгранная выдавецкая справа. І тут усе звязаны. Нібы альпіністы: прапусціў рэдактар памылку — яна праскочыць і ў кнігу. Або рздактар “гнаў” рукапіс, гарбаціўся дзень і ноч, а мастакі не зрабілі своечасова афармленне — кніга вылецела з графіка. Адна, другая накладка — калектыў без прагрэсіўкі. А менавіта прагрэсіўкай, быццам пернікам, спакушаў дырэктар Пятра. Дык жа важкі пернік, бо прагрэсіўка іншы раз перавышае зарплату.
Усе службы дакладвалі аб сваіх праблемах. Загадчыца карэктарскай, адкінуўшы за спіну тоўстую русявую касу, чытала з нататніка: якія рукапісы ў рабоце, якія паступілі першыя карэктуры, якія падпісныя, пабедавала, што захварэла падчытчыца, трэба, каб рэдакцыі па чарзе выдзялялі па адным чалавеку для падчыткі. Намеснік дырэктара гаварыў, што падрасла цана паперы, далёкі Сыктыўкар затрымлівае пастаўкі, што папяровая ўдаўка можа прыдушыць выдавецтва.
— Трэба паслаць чалавека ў камандзіроўку. Хай возьме некалькі рускамоўных кніг, пару пляшак “Белавежскай”, — зазначыў дырэктар.
