«Потым у яе адвалілася нага!» «Што??» «Яна скакала на мне, і ў яе адвалілася нага!» «Ты што, расчляніў яе?» «Не-не, што вы, зусім не, проста яна неяк няёмка падвярнулася й адвалілася, як у лялькі! Я жахнуўся, але яна сказала, што гэта таксама ня страшна, што так часам бывае ў маладых дзяўчат, што я – ейнае першае каханьне!» Мы запалілі ліхтар і асьцярожна спускаліся ў катакомбы. «А да доктара не спрабавалі схадзіць?» «Не, яна не змагла б ісьці без нагі! Але яна сказала, што гэта й ня трэба! Што яна можа пакуль пажыць тут, ва ўлоньні нашага каханьня! О, яна была такая пяшчотная, а я быў такі нястрымны! Мы зьліваліся ў шалёным пале, як дзікія тыгры! Як гнуткія леапарды!» «А потым у яе адвалілася рука, так?» «Так, так!» Хуліё рыдаў, спатыкаўся, і Валік прытрымліваў яго за локаць. «Гэта тут!»

Мы ўвайшлі ў пакойчык, які раней быў кельляй наладчыка. На белай шаўковай коўдры, у сьвятле сьвечак, ляжала дзяўчына такой чароўнай прыгажосьці, што нагадвала абрысамі твару й постаці антычных багіняў. Толькі тулава. Мы прыязна павіталі яе, стараючыся не глядзець на даверліва адкрытыя грудзі, лілейныя, лебядзіныя. «Гэта твае браты, Хулі? Якія вы падобныя!» Голас ейны быў моцны і звонкі, сонечны, дзіўны ў гэтым земляным прыцемку. Ейныя ногі, рукі, пальцы акуратна ляжалі на варштаце і нагадвалі нейкі недарэчны вялікі канструктар. Я хацеў дакрануўся да нагі – цёплая ці не? – але падумаў, што дзяўчыне можа быць сорамна.

Што мы маглі зрабіць? Валік зьбегаў і выклікаў лекараў. Лекары зьдзіўлена паківалі галовамі, паклалі дзяўчыну на насілкі, канцавіны сабралі ў мех і зьехалі. «Бывайце! – крыкнула яна нам сонечным голасам з машыны. – Бывай, Хулі!»

Па дарозе дадому мы павучалі Хуліё: не сустракайся з чароўна прыгожымі, не сустракайся са студэнткамі, не сустракайся ў катакомбах. Добра яшчэ, што ў цябе ёсьць брацікі. А калі б ня мы? І Хуліё, уздыхаючы, абяцаў быць разумнейшы.

FE. Гісторыі бясхмарнага дзяцінства. Пра музыку

Калі мы былі маленькія, маме дужа не падабалася, што тата ставіў нам ўсякую такую музыку. Мама баялася, што мы зьедзем з глузду – яна так і казала. Яна ўпотай падмяняла татавага Стравінскага на Пугачову ды Мадону. А нам было ўсё роўна, абы паскакаць. І вось аднойчы, позьнім вечарам, мама ўвайшла да нас у пакой, каб пападтыкаць коўдрыкі й пацалаваць у лобікі, але засьпела, як мы замест існу ў ложках скачам з зэдліка на зэдлік пад «Сымфонію псалмоў» і падпяваем на ўсё горла. Мама нахмурылася, вымкнула прайгравальнік і прысела на Валікаў ложак.

– А зараз, дзеткі, кладзіцеся ў пасьцелькі, а я вам страшную казку распавяду. Бачылі ў двух кварталах адсюль, па дарозе да рынку, хату, змрочную й пазабіваную дошкамі? Бачылі? А ведаеце, хто там раней жыў? Раней жыў там хлопчык, што таксама любіў музыку, як вы. І спачатку, пакуль ён слухаў звычайныя нармальныя песьні, усё ішло добра – вучыўся на выдатна, займаўся лёгкай атлетыкай, хадзіў бабулі ў краму па малако, нават матам ня лаяўся. Але потым, хто яго ведае чаму, стала яму мала нармальнай музыкі, стаў ён слухаць ўсякае такое. Пачаў слухаць рок – і стаў вучыцца горай, зь лёгкай атлетыкі перайшоў на цяжкую. Гэта б яшчэ нічога, дзеткі, але потым і рок яму надакучыў, і зьмяніў ён рок на клясыку. Вучыўся цяпер пасрэдна, спорт закінуў, а бабуля гаротная ўжо сама хадзіла па малако, з кійком. І калі б на гэтым усё скончылася! О!.. Але на жаль, на гару цяжка падымацца, а каціцца ўніз лягчэй лёгкага... Плюнуў той хлопчык і на клясыку – прыахвоціўся да ўсякіх дзікунстваў кшталту мадальнага джазу й розных гэтых імправізацыйных выкрутаў. У школу ён, зразумела, больш не хадзіў, а старэнькую бабулю ганяў па віно й цыгарэты. Дрэнная справа! Але няма каму было яго спыніць, няма каму было за руку ўзяць, і ўсё бліжэй ён да прорвы набліжаўся: Штокгаўзэн, Ксэнакіс, Кэйдж, і хто там у іх яшчэ бывае. А потым... Потым адправіў хлопчык бабулю ў багадзельню, выкінуў усе кружэлкі на сьметнік, а сам замкнуўся ў хаце і стаў слухаць цішыню. Рыпаньні даху, трэскі дошкаў, шоргаты мышак, шум хвілінаў у вушох. Так і жыў... Даведаліся пра гэта санітары з вар'ятні нумар адзінаццаць – і паслалі да яго аднаго мэдбрата, каб угаварыць. Дзень прайшоў, два прайшло – не вяртаецца мэдыцынскі брат. Паслалі яны другога – і той не вярнуўся. Паслалі трэцяга – ціха. Устрывожыліся тады санітары! Узялі яны вілы ды дубіны, клікнулі на падмогу пажарнікаў, і пайшлі ўсе разам на хлопчыка. Прыйшлі – і аслупянелі! Сядзіць хлопчык з нажом у руках, а ля ног ягоных мёртвыя мэдбраты, тыя што першымі прыйшлі, зарэзаныя! Што ж ты, загаласілі санітары, учыніў? Што ж ты, вылюдак, нарабіў? Навошта людзей жывых загубіў? А хлопчык ім у адказ: хацеў я, кажа, паслухаць, як кроў у іх з горла выцякае... Ох і музыка... Вось дык музыка... Дый толькі ня кожнаму яна па сэрцы прыйдзецца! Кінуліся тады на яго санітары, кінуліся пажарнікі, і ну вязаць. А хлопчык як ускочыць! Нож як выхапіць! Як зарагоча!.. Куды дзецца, мусілі ўсыпіць яго. А ў хаце гэнай з тых часоў ніхто й не жыве – кажуць, зь яе па начох музыка злавесная даносіцца, быццам аднекуль з-пад зямлі... Вось як, дзеткі.

Такой страшэннай казкі мы зроду ня чулі! Мы ляжалі пад коўдрыкамі, зьнямелыя з жаху, а мама, падумаўшы, што дзеткі сьпяць, ціхутка, на дыбачках, выйшла. Усю ноч мы вачэй не зьвялі й баяліся нават дрыжаць, і з таго часу слухалі толькі Пугачову ды Мадону, дый іх з асьцярогай.

FF. Гісторыі бясхмарнага дзяцінства. Пра забароненыя тэмы

Аднойчы мы з брацікамі, начытаўшыся кніжак пра прыгоды ды мэдыцынскіх даведнікаў, прыйшлі да мамы й спыталі:

– Матухна, калі ты народзіш нам яшчэ аднаго браціка ці сястрычку?

Мама зьдзівілася, але было відаць, што ёй прыемна.

– Ня ведаю, мілыя мае... А навошта вам брацік ці сястрычка? – яна чакала пачуць нясьмелыя пяшчоты.

– Мы хочам пакаштаваць плацэнту!

– Што?!.

– Мы прачыталі, што ў Аўстраліі ядуць чалавечую плацэнту – бо яна багатая на вітаміны й вельмі смачная!

Да нашага зьдзіўленьня й жалю, у матухны з вачэй раптам пырснулі сьлёзы, і яна імкліва павярнулася да папы: гэта ты, ты іх навучыў! пачвара! нелюдзь! і яны вырастуць такімі самымі! І выбегла прэч. Тата пабег сьледам, суцяшаць і супакойваць, і мы пабеглі, але нам не адчынілі.

Празь некаторы час тата выйшаў і сказаў нам, што ўсё добра, мама супакоілася, але каб мы й думаць забыліся пра плацэнту. Але татухна!.. У Аўстраліі!.. Мы не ў Аўстраліі, – сказаў ён цьвёрда. У нас такое не прынята. Маме гэтая тэма непрыемная, вы ж бачылі. Яна чалавек эмоцыяў. І наогул, у кожнай асобы ёсьць забароненая тэма. Таму забудзьцеся, і кропка. Вось ажэніцеся самі, будзеце есьці плацэнту колькі захочаце. А да мамы больш не чапляйцеся. Дый навошта вам гэная плацэнта? Хадземце лепш я вам марозіва куплю. І мы пагадзіліся, і пайшлі па марозіва.

Мама потым больш ня крыўдзілася, толькі часам ласкава называла нас «мае канібалікі».

100. Гісторыі сталасьці ды згасаньня. Пра пахі

Аднойчы за вячэрай, калі чайнік бадзёра шумеў, а з тостара пругка выскоквалі падрумяненыя лустачкі хлеба, Хуліё нечакана паскардзіўся, што ад жанчын стала дрэнна пахнуць.

– Сьмярдзяць усе, адна ў адну, проста невыносна.

– А памыць? – прапанаваў Валік, нашмароўваючы булку варэньнем. – Гані іх у ванну.

– Дык мыў.

Хуліё ня еў і бязмэтна калыхаў лыжачкай у кубку. Ён выглядаў кепска: нячэсаныя сівыя пасмы падалі на пакамечаны каўнер, бязвыйсьцева апушчаныя куткі вуснаў пераходзілі ў млявыя маршчыны.

– Гэй, – паклікаў Хуліё, – хадзі сюды.

Увайшла мілавідная дзяўчына ў прасторнай байкавай кашулі.

– Сядай. Вось панюхайце яе.

– Яна ж без трусоў! – абурыўся Толік, мачаючы бісквіт ў какаву. – У мяне жонка й дачкі, я не зьбіраюся нюхаць тваіх дзевак!

– Я ня дзеўка, – сказала яна.

– Ты толькі зьверху панюхай, – сказаў Хуліё.

Мы падышлі й пачалі яе нюхаць.