ў пад'езд увалілася. З утаймавальнаю сарочкаю, з вяроўкамі, з насілкамі.

— Дзе хворы? — пытаюцца.

А ўсе — хто пальцамі, хто галавою — на ліфт паказваюць.

— Во ён.

— Дзе, дзе? — нічога не разумеюць дактары. — У ліфце?

— Не, не ў ліфце, — адмоўна трасуць галовамі жыхары. — Сам ліфт!

Тут ужо і дактары разгубіліся. Яны думалі, што толькі адзін хворы, а тут, высвятляецца, цэлы пад'езд звар'яцеў. Плюнулі яны на ўсё, санітары скруцілі зноў насілкі ды і паехалі адсюль — усе ж хворыя ў адну машыну не ўлезуць, да таго ж і ўтаймавальная сарочка ў іх толькі адна…

А жыхары дома зноў засталіся сам-насам са сваёю бядою.

Ліфт, нібы разумеючы, што сюды прыехалі санітары з псіхбальніцы і таму трэба паводзіць сябе асцярожна, замоўк, затаіўся, сцішыўся, а калі тыя паехалі, зноў разышоўся: ездзіць і рагоча, ездзіць і рагоча…

Цяпер ужо ліфт хапаў чамусьці толькі адных жанчын, асабліва маладых дзяўчат. А мужчын і блізка не падпускаў да сябе. Калі ж хто з іх і прарываўся, калі і паспяваў падставіць між дзвярамі нагу ці прасунуць руку, ліфт з такою сілаю сціскаў створкі, што мужчына ледзь вырываўся сам.

Жанчыны пачалі абыходзіць вар'ята бокам, стараліся прабегчы каля яго як мага хутчэй — баяліся, што раптам адчыняцца самі сабою дзверы і ліфт уцягне іх у кабіну.

Але так рабілі толькі тыя, хто ведаў пра ліфтавы дзівацтвы. А хто не ведаў, жанчыны, якія не жылі ў гэтым пад'ездзе, траплялі ў пастку часта. Нічога не падазраючы, заходзілі ў кабіну, а потым, усё зразумеўшы, ніяк не маглі вырвацца: і смяяліся, і лаяліся, і плакалі.

У адной маладой пары, якая ішла ў госці якраз у гэты пракляты пад'езд, ліфт схапіў жонку, а муж з тортам у руках, замест таго каб сядзець за святочным сталом і піць гарэлку, як дурань, аж да паўночы бегаў па паверхах і крычаў, і злаваўся, і лаяўся, і пагражаў — а на каго, дзівак, крычаў, каму пагражаў і навошта?

Апоўначы ліфт спыніўся перад мужам і дазволіў яму ўзяць жонку — яна, стомленая, сядзела на падлозе і спала.

Аднаго дня тут выпадкова аказалася Маня Смачная — тоўстая, мажная, моцная, рашучая жанчына: яна, відаць, ішла ў госці да сястры, якая жыла ў суседнім доме. Пачула пра звар'яцелі ліфт і адразу ж накіравалася ў пад'езд:

— А давайце-тку мне яго сюды! Я гэтага вар'ята хутка ўгаманю!

Ліфт адразу ж адкрыў перад ёю дзверы і тут жа зачыніўся.

Усе насцярожана замоўклі. Стаялі, слухалі і чакалі, што будзе далей.

Спачатку з кабіны быў чуваць толькі смелы Манін голас:

— Я табе зараз пакажу! Я т-табе… Я т-табе… Як усё роўна Маня некага нечым сцябала.

Ліфт нейкі час стаяў ціха-ціха — нібы прыслухоўваўся да чаго.

Але раптам ён як сарваўся з ланцуга — заскрыгатаў, завішчаў, заторгаўся і стрымгалоў панёсся спачатку ўгору, потым гэтак жа імкліва кінуўся ўніз. А да слыху цікаўных жыхароў адно толькі даносілася:

— Я табе пакажу! Ану на дваццаты паверх! Ану на першы! Ану на дзесяты! Ану ў цокальны!

І што дзіўна — ліфт слухаўся яе, падпарадкоўваўся Маніным загадам.

Яна мучыла яго вельмі доўга. Калі ж сама спыніла ліфт і выйшла з яго свежая, задаволеная і гордая сабою, той стаяў, як заезджаны конь. Каб у ліфтоў быў язык, можна б было, убачыўшы гэтую карцінку, сказаць, што той стаяў, высалапіўшы яго.

Ліфт аж да вечара стаяў з разнасцежанымі дзвярыма і нікуды не ехаў — як усё роўна адпачываў. А ўвечары маладая маці паставіла ў кабіну калыску з немаўлём, а сама не паспела ўвайсці — ён хутка зачыніўся.

Людзі, што былі побач, анямелі: звар'яцелы ліфт адабраў у маці калыску, а ў ёй жа дзіця! Усіх адразу як паралізавала — жыхары пад'езда ведалі: адабраць у яго што-небудзь, што яму спадабалася, немагчыма. З жахам уявілі, як ліфт з малым у кабіне пачне зараз насіцца ўверх-уніз, як усё пачне калаціцца і скрыгатаць.

А ліфт павольна, амаль бясшумна скрануўся з месца і вельмі ціха пачаў падымацца ўгору. Гэтак жа павольна і асцярожна ён спусціўся ўніз і, не раскрываючы дзвярэй, зноў павёз дзіця ўверх.

Усе зніякавелі: ліфт, здаецца, люляў малога! Некаторым нават падалося, што ён спявае калыханку. Але гэта ўсяго толькі здалося — на самой справе песень не было. А ў тым, што ліфт люляе дзіця, ніхто не сумняваўся: ён яшчэ і да вар'яцтва так ціха і беражліва ніколі не ездзіў.

Малое перастала плакаць, яно пачало гугукаць — з ім і праўда нехта гуляў, забаўляўся.

Страх на тварах у людзей паступова пачаў мяняцца на добрую ўсмешку — і яны, як зачараваныя, слухалі гэтае гугуканне. Крыху супакоілася і маці. Яна хоць і нервавалася, але ўсё ж на вачах спакайнела: дзіцё жывое, не плача, з ім пакуль што нічога не здарылася.

Калі ліфт, нагуляўшыся з дзіцем, спыніўся і адчыніў дзверы, да яго адразу ж кінулася маці, а за ёю і ўсе іншыя, хто стаяў побач. Яны, таўхаючыся, замінаючы адно аднаму, выкацілі з кабіны каляску, а маці адразу ўзялася цалаваць і лашчыць немаўля.

Малое ж спакойна ляжала і ўсміхалася ўсё яшчэ ўзбуджаным людзям сваім мілым бяззубым раточкам.

А ліфт так і стаяў з разнасцежанымі дзвярыма — ён як усё роўна памёр: яму не хацелася ні зачыняць іх, ні з імі, незачыненымі, падымацца ўверх. Асмялелыя мужчыны заходзілі ў кабіну, націскалі на кнопкі, аднак ліфт ні на што не рэагаваў — стаяў і нібыта драмаў.

З гэтага дня пачалося яго паздараўленне. Праз які месяц у кабіну, ужо не баючыся, заходзілі і мужчыны, і жанчыны, і ён спакойна, паслухмяна, нават абыякава вёз іх на той паверх, на які ім трэба было. Праўда, адзін раз хвароба нібы вярнулася — гэта калі ў кабіну зноў зайшла маладая і прыгожая ліфцёрша, але яна чамусьці хуценька выскачыла на пляцоўку і болей да ліфта не падыходзіла.

А ў гэтай хваробе была вінавата якраз яна, ліфцёрша.

Дзяўчына адносілася да ліфта, як да машыны, а ён хацеў, каб з ім абыходзіліся як з чалавекам.

Ён любіў яе. Звычайнай чалавечай любоўю.

І ўся гэтая гісторыя здарылася пасля таго, як ліфт, каб яшчэ раз убачыць каханую, знарок сапсаваўся, а яна прыйшла сюды разам з нейкім рыжым тэхнікам, і ў яго ж кабіне той брыдка гаварыў да яе, непрыгожа паводзіў сябе, а пасля яны непрыстойна цалаваліся.

Вось тады ліфт і разышоўся, разбушаваўся — раўнаваў ён апантана, бурна, як і чалавек.

Потым ліфцёрша, нібыта штосьці зразумеўшы, паспешліва звольнілася і некуды знікла. На яе месца ўладкаваўся нейкі п'яніца. Яго зусім не цікавіў ліфт, ды і ліфту ён таксама быў непатрэбны.

Ліфт супакоіўся, амаль не псаваўся і сумленна выконваў сваю працу: зразумеў, што іншыя людзі ў яго нягодах не вінаватыя.

І праз нейкі час ужо ніхто не ўспамінаў не толькі ў пад'ездзе, але і ва ўсім горадзе, як звычайны ліфт адчуў сябе аднойчы жывым чалавекам…

У першыя дні гасцявання на гэтай чужой зямлі яго ўвагу прыцягнула доўгая жалезная труба, якая ляжала непадалёк ад Дома Урада, на пусташы, у бур'яне і адусюль, дзе б ён ні быў, кідалася ў вочы. Каля яе, асабліва перад уваходам, была ладна вытаптана трава, па чым можна было здагадацца, што труба не проста забытая, выпадкова кінутая кімсьці на пустэчы, а яна мае нейкі свой сэнс і як магнітам прыцягвае да сябе, мусіць, не толькі яго аднаго.

Не ведае чаму, але яму здавалася, што яна тут ці не самая галоўная: усюды ён чамусьці помніў пра яе, успамінаў пра яе, шукаў яе.

Таму як толькі яму ўдалося астацца на якую хвіліну аднаму, без прыгляду, ён, канечне, той жа час ужо быў каля трубы.

Трава і праўда была вытаптаная каля яе аж да зямлі — шмат хто, відаць, тоўкся тут да яго і, цікаўны, заглядваў у яе цеснаватае жарало.

Азірнуўшыся — ці бачыць хто? — ён і сам пальцамі ўзяўся зверху за няроўна абрэзаныя беражкі трубы, нагнуўся і зазірнуў у яе цёмную, нават чорную пройму. Труба была настолькі доўгая, што і на выхадзе нават маленькаю крапкаю не пазначалася святло.

Труба палохала сваім змрокам, холадам, глядзець у яе было вусцішна, нават жудавата, але той жа час штосьці моцнае, настойлівае і неадольнае насуперак волі змушала яго згінацца ўсё ніжэй і ніжэй, засоўваць галаву ўсё глыбей і глыбей у трубу — аж пакуль самі сабою не расшчапіліся пальцы і не адпусцілі беражкі.