З ланцуга паляўнiчых разьнёсься прарэзьлiвы сьвiст. Нехта цюгакнуў. Заяц са ўсiх ног iрвануў назад у лес. Але мiж дрэвамi мiльгнула гладкая сьпiна лiса. Бедны русак, страцiўшы галаву, у сьмяротным страху йзноў завярнуў i рынуўся ўздоўж паляны, высока падкiдаючы тыльныя лапкi.
Лiс-жа - зусiм не спрабаваў упаляваць злашчаснага зайца. Тонкi слых зьвяра ўлавiў у глыбiнi пушчы незразумелыя, але й не абяцаючыя нiчога добрага гукi. Патрошку, але няўхiльна, гэтыя гукi нарасталi, i прымушалi лiса мiтусiцца ўсё трывожней i пасьпешней...
Нарэшце паказалася першая буйная дзiчына. Гэта былi тонканогiя прыгажунi дзiкiя козы. Крута выгнуўшы шыi, яны, здавалася, ляцелi мiж дрэвамi, прастуючы к леваму крылу паляны.
Лёккая нэрвовая дрыготка праняла кожнага з паляўнiчых. Пачынаецца!
Олiвер моцна зацiснуў у руках самастрэл. Сiлком адарваўшы вочы ад грацыёзных козаў, зьвярнуў пагляд да пушчы, проста перад сабою. Мiж дрэвамi нешта роiлася, шэрым патокам абцякаючы гуры...
Гнаныя панiчны страхам козы, як вецер вынесьлiся на паляну, спадзяючыся адным духам перамахнуць яе ды зьнiкнуць у кустах...
Падзiўляюча гучна дзвэнькнула цецiва самастрэлу. Моцны, прыгожы важак чарады ўзьвiўся на дыбкi й павалiўся на сьнег, афарбоўваючы яго крывёй. Са сьвiстам выляцеў з кустоў тузiн стрэлаў, паклаўшы на сьнег усю зграйку красунь козаў.
У гэты момант, супраць Олiвера на паляну высыпала зграя ваўкоў. Яны йшлi ўпэўненай рысьсю, драпежна прыцiснуўшы вушы й падцiснуўшы хвасты.
Амаль адначасна з ваўкамi, аднак шмат лявей, выбегла чарада дзiкаў. Вялiзарны вяпрук з загнутымi iкламi, грозна рохкаючы, трухаў зьпераду. Дасьведчаны важак адчуваў небясьпеку, але ня ведаў, адкуль яна прыйдзе. Таму, выбраўшы найвыгаднейшы кiрунак - к гусьцейшым кустам, накiраваўся проста на Вiтаўта. Уся чарада завярнула за iм, iдучы сьлед у сьлед.
Мак Марцiмер старанна нацэлiўся ў пярэдняга сiвога воўка й спусьцiў цецiву. Воўк з разгону перакулiўся цераз галаву й забiўся ў перадсьмяротных сутаргах.
Адразу-ж хмара стрэлаў са сьвiстам выляцела з кустоў. За ёй другая й трэцяя. Парадзелая зграя ваўкоў кiнулася ўбок, але сустрэўшы й тут хмары стрэлаў, завярнула назад у лес.
Першага дзiка звалiў сам Вiтаўт, цэльна ўсадзiўшы стралу яму пад левую лапатку. Вялiзны вяпрук зарыўся лычом у сьнег i з прарэзьлiвым пiскам бiў нагамi, падымаючы хмары сьнежнага пылу, ды разпырскваючы далёка вакол сябе гарачую кроў. Неймаверны галас, пiск i выцьцё ўзьнялiся над палянай. Дзiкi й уцякаючыя ваўкi, адзiн за другiм валiлiся з ног пад цэльнымi стрэламi ўваходзячых у азарт паляўнiчых.
Барадатыя лосi, зграбныя аленi, прыгожыя дзiкiя козы, паасобку й зграйкамi выносiлiся на паляну. Дзiкi, ваўкi, зайцы. Нават некалькi медзьвядзёў вывалiлi з гушчару, дадаючы страху драбнейшай жывёле сваiм глухiм страсянаючым рыкам.
Уся паляна роiлася ад мiтусячайся дзiчыны. Нi Олiвер, нi Мак Марцiмер, ня бачылi нiчога падобнага ў сябе на бацькаўшчыне. Такая маса жывёлы нiколi нават i ня сьнiлася нiкому з чужаземцаў.
Паляўнiчы запал агарнуў маладога Бургунца. Раз за разам выпускаючы стралу ў зьвярыную кiпель, ён ужо не выбiраў, як перад гэтым, прыгажэйшае й буйнейшае цэлi. Алень, воўк, дзiк, - не рабiлi ўжо розьнiцы. Захапiўся паляваньнем i Мак Марцiмер. Ап'янелы ад паху крывi, ён раз за разам выпускае стрэлы. Нават Граф дэ ля Шэр, заўсёды стрыманы й халодны, зараз з гарачкавай пасьпешнасьцю працуе самастрэлам.
Дзiчына валiцца як скошаная. Здавалася, што нябачная вялiзарная каса безьперапынна шугае па паляне, валячы цэлыя поласы сваiх ахвяраў. Густыя хмары пары, ад спатнелай жывёлы, гарачай крывi, сьвежага гною, i воддыхаў тысяч ноздраў, клубамi перакатваюцца над рыкаючай i енчачай палянай.
Дзiкi з прарэзьлiвым вiскам зарываюцца ў чырвоны сьнег. Раненыя козы з жаласным енкам кiдаюцца па заваленай тушамi паляне. Аленi й лосi зь вялiзарнымi рагамi, на поўным скаку ўлучаныя стралой, з храпам узьнiмаюцца на дыбкi. А дзiчыны ўсё не мяншае. Новыя й новыя зграi, падганяныя загоншчыкамi, прыбываюць на паляну, папаўняючы сабою незьлiчоныя масы гiнучых...
* * *
У гэты час, Варкула панура езьдзiў у аддаленьнi, зусiм не зьвяртаючы ўвагi на даносячыеся з паляны гукi. Ён прадчуваў наблiжаючуюся бяду, якая найболей мела крануць яго самаго. Непрадбачана доўгая адлучка Праклоша ўсяляла ў яго душу, першы раз за ўсё суровае й баявое жыцьцё, страх. Страх не за сябе. За сябе Варкула не баяўся, ён ня раз глядзеў сьмерцi ў вочы. Ня раз, сьцякаючы крывёй, не выпускаў з рук мяча, i нiколi ня дрогнула яго загартаваная й ня ведаючая лiтасьцi душа. Страх за жыцьцё свайго адзiнага й любага брата й баявога нязьменнага сябру, засланiў усе iншыя пачуцьцi. Варкула ведаў, што значыць гэтая доўгая адлучка. Праклош паехаў не на гуляньне, i не на паляваньне, як сказаў Вiтаўту Варкула. Ён, кажучы аб паляваньнi, меў на ўвазе "паляваньне" зусiм iншага роду й выгляду, чымся тое, што адбывалася зараз, вось тут, на паляне. Вiтаўт зразумеў вельмi добра, а таму й не разпытваў болей, бо ведаў, на якога зьвяра выпраўлялiся на перазьмену абодва браты Бялецкiя. Дзiчына iх была закутая ў сталёвыя панцыры, узброеная вострымi мячамi, сякерамi й дзiдамi, ды прыкрытая белым плашчом з чорным крыжам. Iмя ёй - Крыжак. Той Крыжак, якi, некалькi гадоў таму, вынiшчыў цэлы шматлiкi й буйны род Бялецкiх. Агнём выпекшы незагойваючуюся рану ў душах - суровага Варкулы, ды агнiстага й палкага Праклоша, толькi прыпадкова застаўшыхся ў жывых.
Прадчуваючы бяду, Варкула нiяк ня мог пагадзiцца з думкаю, што Праклош будзе забiты, цi схоплены ў палон ды закатаваны безчалавечым катам у манашай вопратцы з Ордэну Крыжа. Забыўшыся аб усiм на сьвеце, ён адразу й не заўважыў, як раптоўна пачаў усхрапваць конь i бокам старанiцца да паляны - блiжэй да людзей.
Варкула схамянуўся толькi тады, калi перастрашаны конь, скочыўшы ўбок, мала ня выкiнуў яго зь сядла. Раптоўна вярнуўшыся к дзейснасьцi, першым рухам Гараднiчага было схапiцца за меч. Але, разгледзеўшы ў чым рэч, ён пасьпешна ўвапхнуў меч у похву i, намагаючыся не рабiць рэзкiх рухаў, узяўся за лук i выцягнуў стралу. Вочы Варкулы, цьмяныя й панурыя перад тым, зараз блiшчэлi запалам i заўзятасьцю - кроках у трыццацi, на разлапiстым дрэве прытаiўся раскошны шэра-жоўты рысь. Драпежнiк, прыцiснуўшыся да галiны, уважна сачыў за рухамi самотнага коньнiка, нiбы разрахоўваючы - напасьцi на яго, цi не.
Варкула памаленьку пачаў узносiць на ўзровень вачэй ужо нацягнуты лук.
З тылу данесься лёккi хруст кустоў. Рысь уздрогнуў i напружыўся, рыхтуючыся скочыць. У гэты момант тонка засьпявала цецiва, пусьцiўшы ў драпежнiка сьмертаносную стралу.
Ня губячы часу, Варкула маланкава выхапiў другую стралу й, амаль не намерваючыся, усадзiў яе ў падаючага зьвяра, дабiўшы яго канчаткова.
- Вось гэта хуткасьць! Вось гэта цэльнасьць! - пачулiся з тылу некалькi жаночых галасоў. - Шляхетны Варкула, гэтае паляваньне было непаўторнае! Я яшчэ ў жыцьцi ня бачыла падобнае цэльнасьцi пры такой хуткасьцi!
Пры гуку гэтага голасу, Варкула адразу павярнуўся ў сядле й прамовiў:
- Княжна, я прашу выбачэньня, але не люблю, калi за мною падглядаюць!
- Ня злуйцеся, шляхетны Рыцар, - з усьмешкай адказала Рынгайла. - Так ужо збудаваная натура жанчын, што яна жыць ня можа, каб не падглядаць. Але ў гэтым выпадку мы прыехалi зусiм прыпадкова.
Варкула пахмура акiнуў паглядам вясёлую юрбу конных жанчын i нiчога не адказаў. Не любiў ён гэтае "спаднiчнае племя" й не хацеў размаўляць.
Рынгайла, бачачы ягонае незадавальненьне й не жадаючы дратаваць яшчэ болей, павярнулася к разпасьцёртаму па сьнягу драпежнiку:
- Якi гэта цудоўны рысь! - прамовiла яна, не хаваючы шчырага захапленьня.
- Калi вам так падабаецца, - буркнуў Варкула, - то вазьмiце яго сабе, а мне дазвольце ад'ехаць...
- Ад'ехаць? Вы хочаце нас пакiнуць адных у гэтым дзiкiм лесе? - ускрыкнула з удаваным жахам Рынгайла.
- Княжна, пры вашым сядле лук! У вашых спадарожнiц - самастрэлы... Я тут зусiм не патрэбен. Дазвольце мне ад'ехаць?... Я тут не патрэбен!...
