Is 't niet inderdaad bespottelyk, te meenen dat de man die geroepen is recht te spreken, de man aan wien het wel of wee van duizenden is in handen gegeven, zich zou gebonden achten door een paar uitgesproken klanken, wanneer hy niet, ook zonder die klanken, zich daartoe gedrongen voelt door zyn eigen hart? (Czy nie jest to rzeczywiście śmieszne, myśleć, że człowiek, który jest powołany do wymierzania sprawiedliwości, człowiek, w którego ręce oddano dobro lub zło tysięcy, czułby się związany kilkoma wypowiedzianymi dźwiękami, gdyby nie czuł się do tego zmuszony przez własne serce, nawet bez tych dźwięków?; is 't niet inderdaad bespottelyk – czy nie jest to rzeczywiście śmieszne, te meenen dat de man die geroepen is recht te spreken – myśleć, że człowiek, który jest powołany do wymierzania sprawiedliwości, de man aan wien het wel of wee van duizenden is in handen gegeven – człowiek, w którego ręce oddano dobro lub zło tysięcy, zich zou gebonden achten door een paar uitgesproken klanken – czułby się związany kilkoma wypowiedzianymi dźwiękami, wanneer hy niet, ook zonder die klanken, zich daartoe gedrongen voelt door zyn eigen hart – gdyby nie czuł się do tego zmuszony przez własne serce, nawet bez tych dźwięków). Wy gelooven van Havelaar, dat hy de armen en onderdrukten, waar hy die mocht aantreffen, zou beschermd hebben, al had hy by ‘God Almachtig’ het tegendeel beloofd. (Wierzymy, że Havelaar chroniłby biednych i uciskanych, gdziekolwiek by ich nie spotkał, nawet gdyby obiecał Bogu Wszechmogącemu coś przeciwnego; wy gelooven van Havelaar – wierzymy, że Havelaar, dat hy de armen en onderdrukten, waar hy die mocht aantreffen, zou beschermd hebben – chroniłby biednych i uciskanych, gdziekolwiek by ich nie spotkał, al had hy by ‘God Almachtig’ het tegendeel beloofd – nawet gdyby obiecał Bogu Wszechmogącemu coś przeciwnego).

Daarop volgde een toespraak van den resident tot de Hoofden, waarop hy hun den adsistent-resident als opperhoofd der Afdeeling voorstelde, hen uitnoodigde hem te gehoorzamen, hun verplichtingen stipt natekomen, en dergelyke gemeenplaatsen meer. (Następnie nastąpiło przemówienie rezydenta do przywódców, w którym przedstawił im zastępcę rezydenta jako głównego szefa wydziału, zachęcił ich do posłuszeństwa wobec niego, ścisłego przestrzegania ich obowiązków i podobnych ogólników; daarop volgde een toespraak van den resident tot de Hoofden – następnie nastąpiło przemówienie rezydenta do przywódców, waarop hy hun den adsistent-resident als opperhoofd der Afdeeling voorstelde – w którym przedstawił im zastępcę rezydenta jako głównego szefa wydziału, hen uitnoodigde hem te gehoorzamen – zachęcił ich do posłuszeństwa wobec niego, hun verplichtingen stipt natekomen – ścisłego przestrzegania ich obowiązków, en dergelyke gemeenplaatsen meer – i podobnych ogólników). De hoofden werden daarop één-voor-één by name aan Havelaar voorgesteld. (Następnie przywódcy byli przedstawiani Havelaarowi jeden po drugim po imieniu; de hoofden werden daarop één-voor-één by name aan Havelaar voorgesteld – następnie przywódcy byli przedstawiani Havelaarowi jeden po drugim po imieniu). Hy reikte ieder de hand, en de ‘installatie’ was afgeloopen. (Każdemu podał rękę i „instalacja” dobiegła końca; hy reikte ieder de hand – każdemu podał rękę, en de ‘installatie’ was afgeloopen – i „instalacja” dobiegła końca).

Men gebruikte ten-huize van den Adhipatti 't middagmaal, waartoe ook de kommandant Duclari genoodigd was. (W domu Adhipatti zjedzono obiad, na który zaproszony był także komendant Duclari; men gebruikte ten-huize van den Adhipatti 't middagmaal – w domu Adhipatti zjedzono obiad, waartoe ook de kommandant Duclari genoodigd was – na który zaproszony był także komendant Duclari). Terstond na afloop daarvan, stapte de resident die gaarne nog dien avend te Serang wilde terug zyn: (Zaraz po jego zakończeniu rezydent, który chętnie chciał jeszcze tego wieczoru wrócić do Serang, wsiadł do powozu; terstond na afloop daarvan – zaraz po jego zakończeniu, stapte de resident die gaarne nog dien avend te Serang wilde terug zyn – rezydent, który chętnie chciał jeszcze tego wieczoru wrócić do Serang, wsiadł do powozu):

Omdat. Hy. Het. Zoo. Byzonder. Druk. Had. (Bo. On. Był. Tak. Bardzo. Zajęty; omdat – bo, hy – on, het – był, zoo – tak, byzonder – bardzo, druk had – zajęty).

…weder in zyn reiswagen, en zoo keerde Rangkas-Betoeng weldra terug tot een stilte, als te verwachten is van een javasche binnenpost die door slechts weinig Europeanen bewoond werd en daarenboven niet aan den grooten weg gelegen was. (…znów do swojego powozu i tak Rangkas-Betoeng wkrótce powrócił do ciszy, której można się spodziewać po jawajskiej placówce wewnętrznej zamieszkanej tylko przez niewielu Europejczyków i dodatkowo nie położonej przy głównej drodze; weder in zyn reiswagen – znów do swojego powozu, en zoo keerde Rangkas-Betoeng weldra terug tot een stilte – i tak Rangkas-Betoeng wkrótce powrócił do ciszy, als te verwachten is van een javasche binnenpost – której można się spodziewać po jawajskiej placówce wewnętrznej, die door slechts weinig Europeanen bewoond werd – zamieszkanej tylko przez niewielu Europejczyków, en daarenboven niet aan den grooten weg gelegen was – i dodatkowo nie położonej przy głównej drodze).

De kennismaking tusschen Duclari en Havelaar was spoedig op een gemakkelyken voet gebracht. (Znajomość między Duclari a Havelaar została szybko nawiązana na swobodnej stopie; de kennismaking tusschen Duclari en Havelaar – znajomość między Duclari a Havelaar, was spoedig op een gemakkelyken voet gebracht – została szybko nawiązana na swobodnej stopie). De Adhipatti gaf blyken van ingenomenheid met zyn nieuwen ‘ouder broeder’ en Verbrugge verhaalde later dat ook de resident, dien hy op zyn terugreis naar Serang een eind wegs uitgeleide had gedaan, zich zeer gunstig over de familie Havelaar, die op haar doortocht naar Lebak eenige dagen ten-zynen-huize vertoefde, had uitgelaten. (Adhipatti wyraził zadowolenie ze swojego nowego „starszego brata”, a Verbrugge później opowiedział, że także rezydent, któremu towarzyszył w drodze powrotnej do Serang, wypowiadał się bardzo pozytywnie o rodzinie Havelaar, która podczas podróży do Lebak zatrzymała się na kilka dni w jego domu; de Adhipatti gaf blyken van ingenomenheid met zyn nieuwen ‘ouder broeder’ – Adhipatti wyraził zadowolenie ze swojego nowego „starszego brata”, en Verbrugge verhaalde later dat ook de resident – a Verbrugge później opowiedział, że także rezydent, dien hy op zyn terugreis naar Serang een eind wegs uitgeleide had gedaan – któremu towarzyszył w drodze powrotnej do Serang, zich zeer gunstig over de familie Havelaar – wypowiadał się bardzo pozytywnie o rodzinie Havelaar, die op haar doortocht naar Lebak eenige dagen ten-zynen-huize vertoefde – która podczas podróży do Lebak zatrzymała się na kilka dni w jego domu, had uitgelaten – wypowiadał się). Ook zeide hy dat Havelaar, by de Regeering goed aangeteekend staande, hoogstwaarschynlyk spoedig tot een hooger ambt bevorderd, of althans naar een meer ‘voordeelige’ afdeeling verplaatst worden zou. (Powiedział także, że Havelaar, dobrze oceniany przez rząd, najprawdopodobniej wkrótce awansuje na wyższe stanowisko lub przynajmniej zostanie przeniesiony do bardziej „korzystnego” działu; ook zeide hy dat Havelaar – powiedział także, że Havelaar, by de Regeering goed aangeteekend staande – dobrze oceniany przez rząd, hoogstwaarschynlyk spoedig tot een hooger ambt bevorderd – najprawdopodobniej wkrótce awansuje na wyższe stanowisko, of althans naar een meer ‘voordeelige’ afdeeling verplaatst worden zou – lub przynajmniej zostanie przeniesiony do bardziej „korzystnego” działu).