największą atrakcję wieczoru – tresurę dzikich zwierząt, Weiser poprawił się na ławce, jeszcze bardziej wyprostował i splótł palce obu dłoni na kolanie w niecierpliwym oczekiwaniu.

Okratowanym tunelem do klatki okalającej arenę wbiegły dwa lwy, lwica i czarna pantera, taka sama, jaka widzieliśmy w oliwskim zoo. Zaraz za nimi pojawił się dompter w wysokich butach i białej koszuli ze stójką. W rękach trzymał bicz, nieco krótszy od tego dla koni. Jego żona – jak zapowiedział zielony frak – i asystentka w jednej osobie miała obcisły kostium naszyty cekinami i była też w wysokich butach, ale białych z frędzlami na cholewce. Zwierzęta mrużyły oczy, kręcąc się pośrodku areny, trochę niezdecydowane, co mają robić.

– Herman! Brutus! – krzyknął dompter. – Na miejsca! – i lwy ociągając się wskoczyły na okrągłe zydle. – Helga! – to było do lwicy. – Na miejsce! – I lwica zwinnym ruchem dosiadła swojego siedzenia. Teraz przyszła kolej na czarną panterę – Sylwia! Na miejsce! – I pantera tak samo jak lwy jednym susem znalazła się na wyznaczonym krzesełku. Mężczyzna obrzucił gromadę czujnym spojrzeniem – Herman! Brutus! Stójka! – I lwy uniosły się na tylnych łapach prezentując piersi. – Helga! Sylwia! Stójka! – Obie Kocice wykonały równocześnie to samo polecenie i cała czwórka stała teraz na dwóch łapach, podpierając się zadami, zupełnie tak samo jak pies, który prosi o kawałek kiełbasy. Treser ukłonił się publiczności i na ten gest zabrzmiały oklaski, a zwierzęta powróciły do poprzedniej pozycji. Dompter zbliżył się do nich, lekko strzelił z bicza i kiedy asystentka przygotowała jeszcze jedno puste siedzenie, krzyknął: – Herman, hop! – I Herman skoczył ze swojego zydla na ten drugi, nie zajęty. – Brutus hop! – zabrzmiała następna komenda. I Brutus jak poprzednik wykonał to samo, zajmując opuszczony przez niego zydel. – Helga hop! – krzyknął treser, ale nie wiedzieć czemu Helga ociągała się wyraźnie i nie miała ochoty skakać. – Helga hop! – zabrzmiało powtórnie, ale dopiero po trzecim rozkazie wspomaganym uderzeniem bicza Helga wykonała polecenie. Pantera zaś, nie czekając komendy przeskoczyła sama, skoro tylko zwolnił się zydel zajmowany przed chwilą przez lwicę. Oklaski zabrzmiały same, bez ukłonu tresera, a ten zbliżył się do Sylwii i pogładził jej pysk zwisającym końcem bicza. – Dobra Sylwia – powiedział głośno – grzeczna Sylwia – powtórzył, gładząc jej wybujałe wąsy, na co pantera uniosła lekko łeb i zamruczała głębokim charkotem i to znów spodobało się widowni, ta delikatna pieszczota i nagrodzono to nową falą oklasków.

Kobieta przygotowała dużą piłkę ze skóry. – Herman hop! – I Herman wskoczył na piłkę, potoczył ją kilka metrów przebierając łapami, po czym wrócił na swoje miejsce, śmiesznie kiwając łbem. To samo wykonał Brutus i dalej Helga, a pantera znów nie przynaglana rozkazem dokończyła numer, zostawiając piłkę na przeciwległym krańcu areny. Brawa były jeszcze silniejsze, gdy jednak spojrzałem na Weisera, zobaczyłem, że nie uderza dłonią o dłoń. Bębnił tylko palcami o swoje kolano. Asystentka przyniosła teraz obręcz oblepioną czymś, co wyglądało na papierową masę i zapaliła to potarciem zapałki. Po ławkach przeszedł szmer podniecenia.

– Herman hop! – krzyknął dompter i strzelił w powietrzu z bicza. Lew dał wspaniałego susa przez płonącą obręcz i stanął po drugiej stronie areny naprzeciwko zydli. – Brutus hop! – znów strzelił bicz i długi skok w wykonaniu kota zachwycił publiczność. – Helga hop! – powtórzyło się. – Sylwia hop! – i obie kocice znalazły się razem z lwami. Numer powtórzono w odwrotną stronę – zwierzęta przeskakiwały przez środek ognistego koła i lądowały teraz na swoich zydlach, a kobieta, na której kostiumie cekiny jarzyły się dziesiątkami odbić, przesuwała obręcz w odpowiednim kierunku. Znów cała czwórka siedziała na taboretach, dompter ukłonił się i zebrał porcję oklasków.

Wtedy stało się to, czego nikt nie przypuszczał, że wydarzyć się może. Asystentka zgasiła płomienie szybkim poruszeniem obręczy i odwracając się tyłem do zwierząt, ruszyła po następny rekwizyt – miała to być huśtawka z deseczką, oczekująca na swoją kolej przy prętach klatki. Kobieta zrobiła dwa, może trzy kroki i potknęła się na zagłębieniu piasku. Wystarczyło to panterze na błyskawiczny skok w jej kierunku i na arenę upadły prawie równocześnie – najpierw żona domptera, a za nią, uderzając przednią łapą w jej głowę, czarna kocica. Zabrzmiało to niesamowicie – podwójne klap klap i krótki gardłowy okrzyk kobiety, a później absolutna cisza. Nikt z publiczności nie poruszył się nawet z miejsca, wszyscy zamarli w głuchym, tępym oczekiwaniu.

– Sylwia! – dompter zrobił krok w jej kierunku. – Sylwia na miejsce! – Ale pantera zamiast odwrócić się w stronę zydli, szarpnęła ciałem kobiety gdzieś na wysokości łopatki, jakby szantażowała tresera, mówiąc: nie rusz, to moje! Lwy poruszyły się niespokojnie na taboretach. Brutus przestąpił z nogi na nogę, a Helga wydała długi, głęboki pomruk. Zza kulis wyszli dwaj pomocnicy z gaśnicą, ale dompter wstrzymał ich ruchem dłoni, bo właśnie w tej samej chwili kobieta poruszyła się, a wtedy Sylwia parsknęła gniewnie i uderzyła swoją panią w okolice krzyża, zdzierając kostium pazurami. Na piasek spadły lśniące cekiny, a z obnażonego pośladka czerwonymi bruzdami popłynęła krew. Ktoś z górnych ławek zaszlochał, lecz zaraz go uciszono.

Weiser siedział wyprostowany, głowę miał nieruchomą i tylko palce tak samo jak wcześniej bębniły o kolano. Chryste – myślałem – niech on tam zejdzie, niech pokaże, co potrafi, bo przecież potrafi, niech spojrzy jej w oczy tak samo jak wtedy w zoo, niech ją poskromi, zmusi do uległości, zgniecie jej bunt, niech ją skruszy jak tamtą, zamieni w zalękłego psa, małego ratlerka, niech zrobi to, zanim będzie za późno.

Herman zeskoczył z taboretu i podniósł łeb, czując w powietrzu podniecający zapach. Dompter dał znak orkiestrze. Na pół tonu muzycy zagrali zejście z areny. Lwy poruszyły się niespokojnie. – Herman! Brutus! Helga! Raz tu! Raz tu! – powtórzył treser. – Raz tu! Raz tu! – Lwy, acz niechętnie, podeszły do tunelu. – Raz, raz – i wolno, jakby były ospałe, wychodziły przez otwór, aż wreszcie pomocnik spuścił za nimi zastawkę.

Teraz dompter został sam na sam z panterą, która przednimi łapami spoczywała na nieruchomym ciele kobiety, bijąc niespokojnie ogonem raz w lewo, raz w prawo. – Sylwia – mówił nieco ciszej – dobra Sylwia, na miejsce Sylwia! – Ale pantera, świadoma swej przewagi, zacharczała ostrzegawczo. Jej oczy śledziły każdy ruch mężczyzny. – Sylwia – zrobił krok do przodu – na miejsce! – Sylwia jednak nie zamierzała rezygnować ze zdobyczy, z jej gardła dobiegł głęboki pomruk i ostrzegawczo podniosła łapę do uderzenia. Palce Weisera bębniły dalej o kolano, a ja po raz pierwszy byłem na niego wściekły i gdyby nie groza sytuacji, wrzeszczałbym na niego i okładał pięściami. Dlaczego się nie poruszył, dlaczego nie zbiegł na dół, dlaczego nie pokazał swoich umiejętności teraz, kiedy na piasku czerwona kałuża stawała się coraz większa, dlaczego siedział spokojnie, jak przy występach woltyżerki albo wygłupach clownów? Chryste – myślałem – zrób coś, żeby się ruszył, popchnij go tylko, resztą zrobi sam, on umie to doskonale, zmuś go tylko, zmuś, ale Weiser siedział nieporuszony z głową jak posąg, z twarzą jak posąg, z nogami jak posąg i tylko palce nienaturalnie długie wybijały wciąż ten sam rytm na trzy czwarte.

Dompter był bezradny. Nie mógł posunąć się do przodu ani do tyłu, stał jak zahipnotyzowany i coraz ciszej przemawiał do Sylwii tymi samymi słowami: – Na miejsce! Dobra Sylwia, na miejsce! – I było to jeszcze straszniejsze niż możliwy skok pantery w jego stronę. Jeden z pomocników wolno, tak aby nie zwracać na siebie uwagi, okrążał klatkę po zewnętrznej stronie bandy z gaśnicą pod pachą, drugi wysunął się zza kulis z wiatrówką przygotowaną do strzału i obaj, coraz bliżej pantery, czaili się do ataku. Nie wiedziałem wówczas, że w gaśnicy jest odurzający płyn, a wiatrówka strzela kapsułami z narkotykiem. Wyglądali jak mali chłopcy idący z drewnianym mieczem i procą na afrykańskiego bawołu – śmiesznie i nieporadnie. Pantera trąciła kobietę, choć nie był to ruch zdecydowany. Mężczyzna z gaśnicą przyklęknął, złożył się jak do strzału i puścił w sam pysk zwierzęcia potężny strumień. Pantera podskoczyła. Ciśnienie odrzuciło jej głowę do tyłu, ale łapy, grube łapy zostały jeszcze przez sekundę na miejscu i pewnie dlatego kiedy porzucała swoją zdobycz, powlokła ją metr, może dwa po piasku, zanim, charkocząc i bijąc łapą niewidzialnego przeciwnika, nie schroniła się przy bandzie. Trafiona kapsułą z wiatrówki podrygiwała jeszcze przez moment w epileptycznym tańcu, zanim, padła na arenę. Dompter był już, przy swojej żonie, chwycił ją na ręce i niósł za kulisy. Trzech pomocników wrzuciło panterę na brezentową, płachtę, którą powlekli następnie do drugiego wyjścia.

I to był koniec przedstawienia. Płakałem. Żal mi było pięknej pani i jej ślicznego kostiumu z cekinami, ale jeszcze bardziej rozżalony byłem na Weisera. Bo jedno wiedziałem – albo nie potrafił wszystkiego, albo nie chciał pomóc. Wyglądało na to, że jednak nie chciał pomóc i to było okropne. Brakowało mu tylko szmaragdowego szkiełka. Nie zbiegł na dół, nie wcisnął się przez wąski otwór i nie stanął oko w oko z czarną panterą. Zaskoczona publiczność nie oszalała ze zgrozy, a następnie z radości, kiedy chłopiec podchodzi na wyciągnięcie ręki do drapieżnika i poskramia go spojrzeniem, silniejszym niż wszystkie pociski i strumienie razem wzięte. Nie, nic takiego nie stało się, bo Weiser uznał, że nie musi robić tego wszystkiego dla żony domptera ubranej w obcisły kostium obszyty cekinami. A dla kogo zrobiłby coś takiego? Może dla Elki – myślałem – a dla któregoś z nas? Gdyby zrobił, co do niego należało, oprócz wyratowania asystentki, miałby z tego ogromne korzyści – sławę, uznanie, a może nawet natychmiastowe przyjęcie do cyrku, a dalej podróże, występy i jeszcze większą sławę, większą nawet, niż nasze miasto i cały kraj. Wiedeń i Paryż, Berlin i. Moskwa – wszystkie miasta u stóp jedenastoletniego pogromcy zwierząt, który nie potrzebuje bicza ani tresury. Wielkie nagłówki w gazetach i jeszcze większe tłumy na widowni. A on odrzucił to wszystko i bębnił palcami w kolano raz dwa trzy, raz dwa trzy, raz dwa trzy. Dzisiaj wiem, że było inaczej, bo Weiser nigdy przecież nie pragnął zostać cyrkowym artystą. Ktoś, kto lewituje i strzela do kanclerza III Rzeszy, nie może występować w cyrku. Nie. To zdanie jest nielogiczne. Jeśli nie skreślam go, to dlatego, że wszystko w tej historii wydaje się nielogiczne. Niech więc zostanie.