– Яшь булсам да, үзем дөрес дип тапканча яшәргә яратам. Минем өчен бердәнбер авторитет – әтием Сахип Габбасов. Аэропортка килмәгән егет белән болай да арабызны өзәргә йөри идем. Үзе ярдәм итте. Рәхмәттән башка ни әйтим? – Ачылырга микән, юк микән дип уйланыбрак торганнан соң, көлемсерәбрәк өстәп куйды: – Ул каршы алса, сезнең белән очрашмаган булыр идек. Философлар «һәр яңа кеше – танылмаган дөнья» диләр түгелме әле? Иртәгә кадәр. Кичке җиделәрдә капканың бу ягында көтеп торырмын, – дип кулын изәп, тимер капка артына кереп гаип булды.
Өй ишегенә алып барган плитә түшәлгән юлның ике ягында гөрләп үсеп утырган, салават күпередәй төрле төсле чәчәкләр арасыннан акрын гына атлаганда, янтавына немец овчаркасы килеп борынын төртте. Томанның башыннан сыйпый-сыйпый, кыз әлегәчә көчкә авызлыклап килгән хисләр ташкынына тышка ургылырга ирек бирде. Дөресе, ул буаны тотып торырлык тәкате калмаган иде аның. Әүвәл рәнҗүен, гарьләнүен тозлы күз яшьләре белән туйганчы юды. Бераз тынычлангач, сиртмәле кое баганасыдай озын буйлы баскетболисты шалтыраткач әйтәсе сүзләрен, тәсбих төймәләре кебек, бер җепкә тезә башлады. Җөмләләренең бәгырьгә тия торган текәләрен, усалларын, зәһәрләрен, чагыштыруларның көндәлектә кулланылмый торганнарын эченнән кабатлап йөренгәндә, иреннәре әүвәл калтыранып алды, яңаклары эчкә тартылды, соңрак бар хисе бергә укмашып, усал елмаюга әверелде. Кызның эчке халәте кара болытларның җиһанны коендырыр алдыннан куерып, һаваның куырылып, тынчуланып алу мизгелен хәтерләтә иде.
Шул озын сыйрак Алина гына башына җитте. Баскетбол уеннарына йөри-йөри, бер латышка гашыйк булган. Бер мөһим очрашуга, кыстый-кыстый, Ләйләне дә алып барды. Күңел тартмаган җиргә аяк атларга ярамаганын чамаласа да, Ләйлә ризалашты. Уеннан соң, җиңүчеләр кызларны шунда ук урнашкан кафега кичке ашка алып керделәр. Арыш камылы кебек тырпайган каты чәчлесе кич буе Ләйләдән күзен алмыйча карап утырды, соңыннан озатып куярга алынды. Шуннан китте очрашу-күрешүләр, матчлардан соң кафеда чәйләү-мәйләүләр. Акрынлап Ләйлә аның озын буена да, ясалма елмаюына да күнекте. Бу аралашуны мәхәббәт дип атап булырлык түгел, Ләйләнең баскетболистка мөнәсәбәте дә салмак кына, үз җае белән генә агып яткан елга сыман иде. Егет белән бер елга якын очрашу-аралашу дәвамында кыз аңа кулга өйрәтелгән мал кебек ияләште. Алёшаның икегә аерылып торган иягенә астан өскә карау ошый, үбешкәндә, төрекмән көтүчеләре кебек чүмәшә белүе яисә таза кулларына күтәреп алуы, иркә песи баласы кебек егетнең култык астына кереп ятуы, бер очракка чаклы Ләйләгә кызык, яңа тоелды. Тик озаккарак сузылган бу уеннарның уймагы, коймакның төере килеп чыкты шул.
Кыз узган гомере турында уйга чумып, ялагайланып койрыгын болгап торган Томанның маңгаена озын тырнакларын катырак батырды бугай, эт чинап җибәрүгә, Ләйлә дә айнып киткәндәй булды. Әле генә көмеш нурларының салкыны белән коендырып торган ай да җылылык иңдереп алгандай тоелды. Яшәү барыбер иң кызык шөгыльләрнең берсе икән. Морадны искә төшерү айлы кичне тагын да ямьләндереп җибәрде бугай. Шул арада тавышка әтисе йөгереп чыкты.
– Ләйләм кайткан икән. Ник бер хәбәрең булсын. Каршы алырга машина җибәргән булыр идем, – дип сөйләнә-сөйләнә, кызын эчкә уздырды.
Өстендәге җиңел кызыл курткасы белән Ләйлә авыр уйларын салып ташлагандай булды. Артык борчылуны яратмаган башы бер кичтә өелгән хәлләрдән талчыккан булса да, әтисенә һәм шул арада икенче каттан килеп төшкән әнисенә соңгы яңалыкны әйтми түзә алмады:
– Шатланыгыз. Бик әйбәт татар егете белән таныштым. Аэропорттан өйгә ул алып кайтты.
Чуар пижамасын киеп алган әтисе, гадәтенчә, озаклап сөйләшүгә әзерләнеп, диванга барып чүмәште.
– Ә тегең… каршы алмадымы?
Кыз, күзен дә йоммыйча, әтисенең күңеленә хуш килердәй җавап бирде:
– Мин аңа үзем килмәскә куштым. Әти каршы ала, дидем.
– Кызык, – диде әтисе. – Сине алып кайткан егет ничек туры килде?
– Аның да көткән кешесе самолётта булмады, – дип котылды ялганын тоттыра язган Ләйлә. – Иртәгә сөйләшербез, арыдым, йокым килә, – дип, үз бүлмәсенә кереп китү иң хәерлесе иде.
Әтисенең төпченергә, нәсел-нәсәбе турында сораштырырга, елганың башына төшәргә, киңәшен кызганмыйча бушка бирергә яратканын белгән Ләйләнең үз кичерешләре белән каласы килде. Кызының иң яшерен серләре турында хәбәрдар әнисе кызын мөлдерәмә кара күзләре белән иркәләп, моңсу гына карап алды да, төнгә кефир әзерләргә аш-су бүлмәсенә юнәлде. Ләйләнең күңел тынычсызлыгын ана җаны тирәнтен сиземли иде. Татар егете белән танышуы яхшы, ахыры хәерле булсын. Тик колга баскетболистның кылган этлеген ул ничек кабул итәр, мужиклар кебек бәйләнчек, үч саклаучан булып чыкса, тату гаилә турында хыялланырга гына кала.
Кызының төзәтеп булмаслык бәлагә тарыганын маңгаендагы җыерчыкларының тирәнәюеннән, моңсулык иңгән күз карашыннан, йөрүенең авыраеп китүеннән үк сизенде ана. «Харап булган кызым, монысы да апасы кебек бәхетсез булыр микәнни?» дигән ачы фикер миен тырнап узды. Ләйлә әүвәл сөйләмәскә тырышса да, әнисенең басымына түзә алмыйча, гасабиланып урынында таптанды да, йөрәген буып торган хисләр ташкынын тыя алмыйча, кычкырып елап, башы белән әнисенең иңбашына барып кадалды…
Җир шарында гел кабатланып торган гадәти хәл килеп чыккан. Ләйләнең шампан шәрабына мөкиббән китүен яхшы белгән, хатын-кыз мәсьәләсендә тәҗрибәле баскетболист, кызга сиздермичә генә, чәркәгә аракы кушып эчерткән дә үтә күренмәле Ләйләнең башына киткән. Җитмәсә, кош мамыгыдай җиңел кызны күтәреп, зыр-зыр әйләндерә-әйләндерә, тәмам миңгерәүләтеп, йомшак ятакка илтеп салган. Яклаучысыз, чарасыз калган кызны Алёша шашып үбәргә керешкән, кызның бөтен тәне-җаны тыпырчына башлаган. Мондый хәлнең кияүгә чыкканнан соң гына булырга тиешлеген ата-анасыннан, сугыш ветераны бабасыннан кат-кат ишеткән кыз «ярамый, ярамый» дип карышырга тырышса да, егетне этеп җибәрергә әллә көче җитми, әллә үзенең дә тыелган оҗмах алмасын татып карау теләге туа – ни булганын үзе дә аңламыйча кала. Хәзер үкенүдән ни файда? Әтисе берни сизмәсә дә, ана кешедән бернәрсәне дә яшереп булмый шул. Ләйлә әнисенә, үзендә дә кинәт дуамал дәрт кабынуны гына танымыйча, барысын бәйнә-бәйнә бәян итеп бирде. Белеме буенча шәфкать туташы Халидә ханым, кызын бүлдермичә, ишкәнсең икән дигән сыман, ачы лимон капкан кешедәй, чыраен сытып тыңлап бетергәч, «аның сиңа өйләнергә нияте бармы?» дигән соравына «миңа кияүгә чык, дип әйткәне, үземнең, миңа өйлән, дип бәйләнгәнем булмады» дигән, бу хәлдә мөмкин булган иң тулы җавапны ала.
– Балага гына уза күрмә! Хәзер егетләр кызның инсафлы булуыннан бигрәк, ата-анасының матди хәленә, биләгән урынына игътибар итәләр. Ирең беренчең булса, аны кулга алуы, үз кубызыңа биетүе ансатрак була анысы. Нинди кеше насыйп булыр инде, кызым, үзеңә? Апаң Регинаның да тормышы шулайрак килеп чыкты. Әүвәл әтиең киявебез Рәхимнең салгалавын өнәмичә, «кызым, яшь чагыңда ташла син бу алкашны» дип, теңкәсенә тиде. Балалары булмауны да аңардан күрде. Врачларга алып барып, тикшертеп, «Рәхимнең балалары булмаячак» дигән кәгазь дә алып кайтты. Гиппократ антына турылыклы, намуслы врачларын да көндез шәм яндырып эзләсәң дә табуы кыен. Кемнең дәрәҗәсе бар, кайсы күбрәк түли, теләсә нинди диагнозны куеп бирәләр. Шуңар да типсә тимер өзәрлек ирләр, җигеп сабан сөрерлек таза хатыннар оялмыйча инвалидлык кенәгәләрен селкеп йөриләр. Апаңның элеккеге ире өйләнгән, рәхәтләнеп ике бала үстереп ята, диләр. Атаңа шул чакта сөйләгән идем, сул як борын тишеген генә кабартты да «кызым чибәр, бай, үзенә тиңен тапмый калмас әле» ди, «яше уза бит, бала табарга соңарып бара» дигәч, «юк белән башымны катырма» дип, бүлмәсенә кереп бикләнде. Хатасын тану юк.
Халидә ханым кызының иңнәреннән тотып, күзләренә карап өстәп куйды:
– Кызым, спортсменыңны кылган явызлыгы өчен каһәрләсәң дә, каршы алырга бармаганы өчен рәхмәт әйтергә тиешсеңдер. Ул килсә, татар егетен очратмас идең. Бик итагатьле, зыялы адәм, дисең. Өлкәнрәк булуы да яхшы. Әтиеңнең, тормыш алып бару өчен ирләр олырак, тәҗрибәлерәк булса әйбәтрәк, дип, гел такылдап торган көне.
