Миитэрэй хомону кытыытынан кэрийэ хаамтаран үрэҕи өрө барда. Чугастааҕы кустар саҥарса-саҥарса, утары устан бардылар. Миитэрэй кэтириинискэй доруобун ииттэн сүгэн иһэр. Аара халыҥ үөрдээх хаастарга түбэстэҕинэ ытар санаалаах. Саатар, иккини-үһү өлөрөн, кэһии кэриэтэ Барыыскалааҕы күндүлүө этэ. Ол дьоҥҥо тойонун илдьитин илдьэ иһэр. Кэлэ оҕустуннар диэн тиэтэтэр. Сөбүлэстэхтэринэ төрдүөн Уолаҕа түүлээх ыҥырдан киириэхтээхтэр.

Миитэрэйи үрдүнэн бэрт намыһаҕынан сүүрбэччэ үөрдээх хоҥор хаастар халыкынаһан аастылар. Иһэллэрин ыраахтан көрбүтэ. Арааһа, иккини хаһы түһэриэххэ сөп эбит да, соҕотох иитиитин ытан кэбиһиэн кэрэйдэ. Кини наҕылыччы киирэн, хостоон-хостоон баран, олоххо ытарын сөбүлээччи. Хаастара тиийэн хомону үрдүнэн иккитэ-үстэ эргийэн баран, ньалака уулаах чээл күөх атахха түһүнэн кэбистилэр. «Тууй-сиэ, арыый аһара түһэн хааллым ээ. Сатаналар тэһиилэрэ бэрт дуу. Өссө эргийбэхтээн баран түстүлэр дии». Миитэрэй биэрэстэ аҥаара сири төттөрү барыан кэрэйдэ. Төттөрү-таары тэлбиҥнээн тардыллан хаалсы. Миитэрэй тиэтэйэр быһыынан сулбу соҕус хаамтаран истэ. Алыы ууларын аайы араас кус үөрэ эймэҥнэс. Саҥалара-иҥэлэрэ киһи санаатын уйгуурдуох курдук. Быйыл уута дэлэйдик тахсан, көтөр син кэлбэхтээбит. Аара эмпэрэ аннынааҕы биир кытахха биэс эриэн түөс олорорун аттынан ааста. Мыынна. Күөс быстыҥа холобурдаах айаннаан сирин ортолоото. Кус аймаҕыттан ураты атын киһи хараҕар быраҕыллыахха айылааҕы көрбөтө.

Миитэрэй бу кыһын ойууннуун ыалдьыттыахтарыттан ыла Барыыскалаахха сылдьа илик. Саас быстаран өлө сыспыттарын Лөкөй быыһаабыт этэ. Бу дьон туох инниттэн бачча чиэски сиргэ кэлэн өлө оонньуулларын Миитэрэй өйдөөбөт. Ханна эмэ кэм дьонноох-сэргэлээх сиргэ, Сэйимчээҥҥэ дуу, Уолаҕа дуу, дьиэ-уот тэринэн, сүөһү ииттэн олоруохтарын тоҕо сатамматый? Бу үлүгэрдээх тымныыга тоҥ буору, тааһы кытта кыһыны быһа хадьырыһар олус да ыарахан, илистиилээх үлэ буолуо эбээт. Аны онтукалара көмүһэ суох буоллаҕына, биир харчыга остуойута суох кураанах эрэй буолар ээ. Бу хомолтотун, кыһыытын хайдах тулуйаллар. Чахчы дьон диэн кииллэрэ, тулуурдаахтара буолан сырыттахтара эбээт. Ити кыһыл көмүстэрэ диэн олус да сыралаах, күчүмэҕэйдэрдээх үлэнэн көстөр тэрил эбит. Күндүтэ, сыаната оччо улахан буоллаҕа. Барыыската кэпсээн-ипсээн, сайаҕас киһи. Доҕоро даҕаны төһө да саҥата-иҥэтэ аҕыйаҕын иһин, үлэһит, бэрт сытыары-сымнаҕас киһи быһыылаах.

Соҕотохто аттыгар аймалҕан буолла. Миитэрэй санаатыгар аралдьыйан тугу да билиминэ иһэн, көрө түспүтэ, үрэх тумус кумаҕар үөр хаас түһэн олорор эбит. Чугас баҕайылар. Сүүрбэччэ саһаан иһинэн быһыылаахтар. Миитэрэй аһара хаамтаран тумус күлүгэр киирдэ. Атыттан түһэн саатын илиитигэр ылла. Атын ойоҕоһугар сөрүөстэн кытыылыы соҕус эргийэ хаамтарда. Тохтоон көрдө. Сылаас кумахха сыламнаан, отучча хоҥор кураанах ыҥыырдаах акка кыһаллыбакка сорохторо утуйа, сорохторо түүлэрин-өҥнөрүн ыраастана олороллор. Дөрүн-дөрүн кэпсэтэн эрэрдии холкутук халыкынаһан ылаллар. Миитэрэй ханан киирэн ытарын сылыктыы олордо. Хойуу өттө кытылы батыһа олороллор эбит. Ону өйдөөмүнэ аһара хаамтаран кэбиспит. Билигин төттөрү эргиллэр кыаҕа суох. Көрүүһүктэр. Арай атын кэннинэн чугуттаҕына эрэ сатаныыһы. Биэс-алта хаамыыны чугуйдар сөптөөх туһаайыыны ылыа эбит. Балачча эрэйинэн туһааннаах сиригэр тиийдэ. Эмиэ тохтоото. Арыый тэйиччи буолла быһыылаах. Өссө кыратык киирэ түспүт киһи. Сэрэнэн иһирдьэ диэки хаамтарда. Дьэ, сөп буолара дуу. Үчүгэйдик олороллор. Аҕыс-сэттэ хаас хоһулаһан көстөр. Миитэрэй саатын өйөбүл атахтарыгар туруоран ыксаабакка холкутук маҥнайгы хааһы моонньун төрдүнэн кыҥаан элбэрээгин сыыйа төлө тарта. Сүллэр этиҥ сааллыбытыныы, саа күтүр үлүгэрдик төлө сөтөлүннэ. Ат хаһыҥырыы түһээт, туора ойдо да, тэһииниттэн иҥнэн тохтоото. Миитэрэй туран бүгү күннээххэ аны туһата бүппүт доруобун төргүүтүгэр баанна. Көппүт хаастар аймалаһан ырааттылар. Миитэрэй кытыл диэки көрбүтэ, хас да хаас хаптайбыт. Тиийбитэ биэстэр эбит. Бары тыла суох барбыттар. Хайдах баҕайыный, хоһо элбэххэ дылы этэ дии. Миитэрэй мыыммыт курдук бултарын ылан ыараҥнаппахтаан көрдө. Хата, эмис баҕайылар эбит. Хаастарын төргүүлэнэн түөртүүр ынах саҕана Муҥур үрүйэҕэ кэллэ. Дьиэ аана баттатыылаах. Дьонун үлэлии сырыттахтара диэн сэрэйдэ. Түһэн хаастарын сүөрэн дьиэҕэ киллэрдэ. Атын сыгынньахтаан баайан кэбистэ. Ыллыгы батыһан үрүйэни өрө өксөйдө. Арай ол иһэн өйдөөн көрбүтэ, үрүйэтэ буордаах уунан будулуйа уста сытар эбит. Хайа бу хайдаҕый? Миитэрэй олус дьиктиргээн, саҥа аллайда. Таайа сатыырдыы ол-бу диэки көрбөхтөөтө. Хантан бу буордаах уу кэлэрий? Халаан уута ааспыта быданнаата. Ардах эмиэ түһэ илик. Оннооҕор улахан үрэхтэр уулара билигин ыраас, уу түгэҕэ курдаттыы дьэрэлийэн көстөр буолбут кэмэ. Миитэрэй мунааран турбахтыы түһээт, суолун салгыы батыста. Сотору, били, бу кыһын ойууннуун көрбүт ииннэригэр кэллэ. Сорохторо, намыһах сиргэ хаһыллыбыт өттүлэрэ, уунан туолбуттар. Атыттара син кураанах эрээри айахтара сиҥнэн түһүтэлээн эрэллэр. Миитэрэй биири атыҥырыы көрдө. Били, бугул-бугул саҕа хаарынан сабыллан сытар чөмөх буордара суох буолбуттар. Ханна гыммыттара буолуой? Соһуччу таабырынныы, саарбахтыыр санаан кини өйүгэр кылам гынна. Арба, былырыын кэпсээтилэр этэ дуу, көмүс сууйуутугар үлэлээбиппит, манна көмүс сууйсан көрүөхпүтүн баҕарабыт диэн. Ол аата били ииннэртэн хостоммут буордары сууйар эбит буоллахтара. Тууй-сиэ, хайдах мааҕыҥҥыттан таайбатаҕай? Бу кинилэр сууйбут буордарыттан үрүйэ уута будулуйбут эбит дии. Оксиэ, уу бачча киртийиэр диэри буору суурайар диэн, дэлэлээх элбэх үлэттэн тахсара буолуо дуо? Бээ, бээ, хата, баран көмүстэрэ диэни хайдах сууйалларын көрүөххэ. Аны хойутаан хаалыам диэбиттии, Миитэрэй тиэтэйэ быһыытыйда. Аарааҥҥа диэри уонча хаһыллыбыт иини аахта. Буордара сууйуллубут. Үрүйэ тоҕойун уҥуортан буруо унаарыйан көһүннэ. Миитэрэй өр гыммата. Тоҕойу эргийэ көттө. Үрүйэ кытыытыгар ыраастаммыт көнө сиргэ таас, кумах булкаастаах инчэҕэй буор чөмөхтөммүт. Ол таһыгар Борискалаах Сафейка кэккэлэһэ чохчоһон олороллор. Миитэрэй кэннилэриттэн чугаһаан кэлбитин көрбөтүлэр. Саҥата суох үлэлии олордулар. Миитэрэй көрдөҕүнэ, мас хорууданы ортотунан куоһаахтыы хаһыллыбыт дьоҕус иһиккэ толору кутуллубут буору ууга тимирчи олордон баран, кыра күрдьэхтии суоруллубут мастарынан, үтүктүспүт курдук иһиттээх буордарын түгэҕиттэн түөрэ эргитэн харса суох булкуйа олороллор эбит. Балайда булкуйан буорун, бадараанын суурайан баран, үрдүнээҕи бөдөҥ таастары хаһыйталаан кэбистилэр. Итинник хаста да хатылаатылар. Ол аайы анныларыттан болоорхой уу будулуйа сүүрдэр. Иһиттэрин ортотунан кумах былаастаах бытархай кырылас таас хаалбытын, дьон боччумуран олорон, хоруудаларын икки кырыытыттан тутан хардарыта иҥнэҥнэтэн, төттөрү-таары ууну сомсон эйэҥэлэтэн сууйан бардылар. Сотору-сотору мастарынан булкуйан түгэҕин көбүтэн биэрэллэр. Тоҥолохторугар диэри ньыппарыммыт илиилэрэ кытара тоҥмуттар. Онно кыһамматахтыы имигэстик бэгэччэктэрин эрэ хамсатан үлэлии олордулар. Тохтоло суох кыра-кыратык сомоон ылар ууларынан хачайдаамахтаат, долгун араҥатынан кумахтарын үрдүнээҕи таастары иһит таһыгар ыыталлар. Тиһэҕэр аҥаардас кумах сөҥөн хаалбытын сиксийэн иһиттэрин түгэҕин кичэһэн одууластылар. Онтон уларытыһа сылдьан көрбөхтөөтүлэр. Тугу эрэ ботур-ботур кэпсэттилэр. Кумахтарын барытын иһиттэриттэн сайҕаан кыракый ылтаһын хамыйахха сүөкээн ыллылар, уоттарыгар куурда уурдулар. Туран тыыллаҥнастылар, Миитэрэйи көрдүлэр.

Сиридикээн баһа атырдьах салбаҕыныы туора арахсар кылгас салаатын сырыынньа хочотун устун, суол сыыйа сис хайаҕа дабайар. Айанньыттар субуруһан дабааны бытааннык өрө тахсан иһэллэр. Ындыылаах аттар көхсүлэрин тыаһа тиҥиргэс буолбут. Тыыннарын былдьаһан, төбөлөрүн умса быраҕан бокуойа суох дьүккүһэллэр. Сотору-сотору бүдүрүйэн умса хоруйбахтыыллар. Ыраахтан көстүбүт, ыҥыыр олоҕун курдук, ортотунан кэдэгэрдээх сис хайа арҕаһа чугаһаата. Суоллара инчэҕэй муох үктэллэнэн барда. Аттар бадарааннаталаан ылаллар. Хочолорун баһыгар кэллилэр. Манна хара маһа баранан, онно-манна хаптаһан сытар бэс болбукталарынан солбулунна. Дьон тыын быһаҕаһынан тыынан, атахтарын тиҥилэҕин ат туйаҕыттан куоттаран, суолу ойоҕолуу хаамсан, көнтөстөрүн кылгастык тутан, умса-төннө түһэллэр. Эппэҥнэс гына аҕыластылар. Көлөһүннэрэ сарт түспүт. Төһө да сылайдаллар, тохтоон сынньаналлара сатаммат. Дабаан кэмигэр ыарахан ындыылаах ат тохтоотоҕуна көхсө сааллар.