Самсон спытаў:

- А дзе тваё ружжо, Рой?

- Згубiў! - сказаў Рой.

- А вохцi мне, ён утапiў ружжо ў тым возеры! - загукаў Самсон. - Ён згубiў ружжо!

- Даводзiлася выбiраць: ружжо альбо жыццё, - спрабаваў абараняцца знiякавелы Рой.

Яны засмяялiся, Скоцi i Самсон рагаталi аглушальна, а Iндзеец Боб даволi абыякава назiраў, як белыя людзi разыгрываюць сваю звыклую гульню ў адносныя каштоўнасцi.

- Ну як? Задаволены? - сказаў Рой. - Пайшлi!

Яны развiталiся каля хацiны; Скоцi павёў Роя проста на возера Т, Iндзеец Боб зноў пайшоў на паляванне, а Самсон накiраваўся на захад, да Лiтл-Рывера. Ён пайшоў з хацiны апошнiм i, праводзячы доўгiм позiркам камлюкаваты сiлуэт Роя, не мог стрымаць захаплення, якое межавала з зайздрасцю.

Каб дабрацца да хацiны на возеры Т, Рою i Скоцi спатрэбiлася ўся рэштка дня, i па дарозе Рою, як ён i чакаў, стала блага. Але калi апынуўся ў хацiне, глядзеў на фантан полымя ў печцы, дзе Скоцi рыхтаваў вячэру, Рой адчуваў, што да яго вяртаецца ранейшая сiла. Кожны гук i пах былi для яго гаючым бальзамам, i не было рэчы ў хацiне, якая нездавалася б яму новай i свежай.

- А ў тваю адсутнасць да цябе прыходзiў госць, - сказаў яму Скоцi.

- Мядзведзь з лесу?

- Не зусiм, - запярэчыў Скоцi. - Прыходзiў Эндзi Эндрус, каб убачыць цябе.

- Убачыць мяне?

- Ага.

- А ён не сказаў, чаго хацеў?

Скоцi пакруцiў галавой.

- Сказаў, што зайшоў па дарозе.

- А чаго?

- Не ведаю, Рой. Ён мала гаварыў.

Рою стала лягчэй. Ён доўга моўчкi слухаў, як боўтаюць у кацялок кавалкi бульбы, якую рэзаў Скоцi. Ён ведаў, што Скоцi нiколi не скажа яму, цi гаварыў Эндзi пра Джынi.

- Як ён? Джэк кажа, што патаўсцеў.

- На казённым хлебе. Быў у армii, - сказаў Скоцi.

- Сказаў, што робiць у Сент-Элене?

- Не. Ён наогул гаварыў мала. Яны з Самсонам у той жа вечар напiлiся.

Раней Скоцi любiў Эндзi, як i ўсе яны, але было зразумела, што зараз ён Эндзi не любiць. Рой задумаўся - чаму. I зноў спытаўся ў сябе: а як ён сам адносiцца да Эндзi. Ён ведаў Эндзi такiм, якiм ён быў дванаццаць гадоў таму, i такога чалавека ён не мог не любiць. Але зараз да яго пачуццяў дамешвалася непрыязнасць. Ён усё больш востра адчуваў, што Эндзi не павiнен быў вяртацца ў Сент-Элен. Рой быў яшчэ занадта слабы i не мог выявiць свае сапраўдныя адносiны да Эндруса, але адно было для яго зразумела: ён не стрывае, каб яго ў нечым абвiнавацiлi. Няхай Эндзi сярдуе, хай скарыстае сiлу - гэта яго справа; але любая яго спроба зняважыць Джынi i самога Роя выклiча толькi адпор, гэта ён ведаў дакладна.

- Ведаеш, - задумлiва гаварыў Скоцi. - У нечым Эндзi падобны да Мэрэя. Хоць ён i служыў у армii, але, гледзячы на яго, адразу пазнаеш у iм валацугу. Яму на ўсiх i на ўсё напляваць. Такi тлусты, абыякавы да ўсяго сяржант, да таго ж валацуга.

- I хай бы заставаўся ў армii! - сказаў Рой, знаходзячы iмгненна палёгку ў сваёй незадаволенасцi, але яшчэ больш перакананы, што Эндзi шукае з iм сваркi.

Гэтага Рой ужо не баяўся, але ў думках справiўшыся з Эндзi, ён выявiў, што ў яго ёсць i iншыя, больш страшныя сумненнi. У заказнiку Рой нi разу не сумняваўся ў Джынi таму, што нiяк не мог уявiць сабе нейкiя адносiны памiж ёй i Эндрусам. Калi ён уяўляў сабе яе, дык яе воблiк звязваўся для яго толькi з iм самiм. Гэтую iлюзiю ён прынёс з сабой з заказнiка. Зараз, аднак, усё змянiлася. Так блiзка ад дому i падобна на рэальнасць, ён пачаў думаць пра саму Джынi, i гэта прынясло яму новыя пакуты, новыя пытаннi: як яна ўспрыняла вяртанне Эндзi, цi задаволена гэтым так, як была задаволена дванаццаць гадоў таму? За ўсе гэтыя дванаццаць гадоў яна нi разу не сказала дрэннага слова пра Эндзi, нi разу не крыўдавала на яго за знiкненне i, што важней, нiколi не была пастаўлена перад неабходнасцю выбiраць памiж iмi. Дык што ж яна адчувае зараз? Цi мог Эндзi так проста ўвайсцi ў дзверы яе кухнi i замянiць сабой сезоннага, паўпрывiднага госця - яго, Роя? Рою не хацелася верыць у гэта, але ён ведаў, што не выключана i такая магчымасць. Эндзi вярнуўся, вось, магчыма, i ўсё, што зараз азначае для яго Джынi.

- А пра Сэма ён што-небудзь казаў?' - спытаў Рой, ускладваючы апошнюю надзею на брата. Калi Сэм трымаецца моцна, мо ўсё астатняе не мае значэння, бо Рой вырашыў, што ён не прападзе, калi ацалее брат i яго дом. Каб толькi Сэм быў яшчэ тут.

- Са слоў Эндзi я зразумеў, што Сэм яшчэ не фермер, - сказаў Скоцi.

- А як даўно гэта было?

- З месяц таму.

- За месяц шмат што можа здарыцца, - панура сказаў Рой.

- Калi ты думаеш схадзiць у горад? - спытаў Скоцi.

Рою i самому хацелася задаць сабе гэтае пытанне.

- Мне здаецца, я лепш пачакаю i разбяруся ва ўсiм, - сказаў ён. - Трэба нарасцiць крыху мяса i разабраць скуркi, каб лягчэй было з iмi справiцца. Зараз, калi Джынi была недасягальнай, ён ужо думаў пра тое, як яму самому ўладкоўваць сваю незаконную пушнiну. - Вiдаць, праз тыдзень-другi збяруся, калi тым часам не з'явiцца прыяцель-iнспектар.

- А ён ведаў, за кiм гонiцца?

Рой пацiснуў плячыма.

- Хутка ўсё высветлiцца, - ён сеў за стол i ўсё яшчэ адчуваў ненатолены голад. - Калi iнспектар падазрае, што гнаўся за мной, яму трэба гэта яшчэ даказаць. Я больш нiкуды не пабягу.

Iнспектар не паказваўся, але Рой сядзеў у сваёй хацiне на возеры Т яшчэ доўга пасля таго, як сiла яго аднавiлася i ўся пушнiна была рассартавана. Хацiна была адзiнай надзейнай апорай яго жыцця. Здавался немагчымым пакiнуць яе дзеля злавесных сюрпрызаў Сент-Элена, дзеля клубка складанасцей, у якi ўплялiся i iнспектар, i Сэм, i Джын Эндрус. Увесь тыдзень ён з дня ў дзень збiраўся схадзiць у Сент-Элен, але кожны раз выгляд хацiны i возера спыняў яго. Ён ведаў, што так цi iнакш, але гэта яго апошнiя днi ў апошняй хацiне Муск-о-гi, i гэта здавалася яму пераканаўчым довадам, каб не спяшацца. Ён больш не гадаў, што чакае яго ў Сент-Элене. У галаве былi толькi хацiны i ўчастак, нiбыта яны ўтрымлiвалi ключ да ўсiх рашэнняў. Калi iнспектар мае хоць нейкiя ўлiкi супраць яго, тады ўчастак адбяруць. Але калi iнспектар i не адбярэ яго, усё адно гэтай паляўнiчай мясцiне прыйшоў канец, а з ёю канец i яму, як прыйшоў канец i Скоцi, i Самсону, i Iндзейцу Бобу. Ён ведаў гэта, i ведаў ужо даўно, але адна справа ведаць, другая - глядзець у твар раптоўнай бядзе. Калi ў Сент-Элене чакала яго вырашэнне гэтага пытання, дык там жа чакала яго шмат iншых рашэнняў, таму, стамiўшыся ад чакання, ён, нарэшце, закiнуў за плечы свой мех i ў апошнi раз выправiўся ў дарогу па возеры Т, пакуль яшчэ цяпло не зрабiла лёд ненадзейным.