Ğəyzi çımı aşmardəyon qəmiyədə əbıə oləton har curəyş oməy, çəy bəpeştə ehtiyotinə vokıron, noli, boloşnə iyən torinə oğandımonımən çı yodo benıkarde. Imonım həmə çı təji piyom qırdə karde, de qıləy yolə mıvəffəğiyyəti səğ-səlomət oməym, bə kəno beşim.
Isət nubə bo çodo tumo kardeyo rəsəbə. Çodom, de çı qəmiyo varde vokıron iyən de çı vişəo bıriyə dorozə donım hozı karde. Çı həşiku iyən çı voşiku muhafizə karde lozim bə şeyonım bə çodo varde. Təylə yeşiqon iyən sundoxonım bə çodo ətrofım dəçıniy. De joqoən çodom ğəflətən çı insoni iyən vəhşiyə həyvonon hıcumiku bə qıləy muhafizə kardə holım dəğande. Çunki bə joqo qıləy hıcumı ehtimol hesbe.
Çı çodo bəm dıləş de taxtə pur əbıə de qıləy yolə sundoxi bə kəməki noyım mehkəm karde. Hıtə vırəm duz karde, təponçonım ıştə səy jiyom noy, tifanqonən çı noli toniku noə bəpeştə hıtim. Gəmi bə fəlokət dəşeku joqo iminə kərə be ki, lef-boloşnədə hıtdəbim. Tosə maştə rohət hıtim; çunki dəvardə şəv kam hıtə bim. Ruji həmən çı qəmiyo bə təj, çı təjoən bə çodo ıştə sısi nısəy bom karniyəbe.
Əqəm səhf kardənim ısət bə dasım vardə ğədərədə hiç kəs boştə ehtiyociyo i ambo şeş bəni. Hal ıme ki, bomono ımonən kami kardəbin. Gəmi çanə ıştə navkonəni vırədə bımando, çəy dılədə çımı istifodə karde zınə şeyonədə iqlən bımando, əyən bə das vardəninim. Seminə səfəm həniyən mıvəffəğiyyətin dəvarde. Gəmiyədə əbıə cəmi jiyon iyən co şeyonən həməm varde. Bı səfə, vokıron pinəkardeyo əbıə ehtiyoti qıləy yolə hissəş, qəmiyədə mandə tarə boruti çəlləqımən varde. Oxo, cəmi vokıri kırne hoson nıbeyo, əvım poə-poə karde bə kənom varde. Be bəyən bəmı bitovə vokır lozim nıbe. Çəy bomono ğeymətin beş əncəx poə-poə bə bəpeştəbe.
Isət həni çı i kəsi zu rəsə şeyonım həmə kırniyəbe. Əmandəyon, əncəx zu nıvışkiyə şeyon bin. Boçəvon vardeyoən i kərən bə qəmi şe fikədəbim. Sıftə çı jiyonkum dəvışkıniy. Əvonım ıştə zu rəsə holədəm bıriy. De joqoən poə-poə se jiyəm varde. Ğəyzi bımon çı qəmiyo oçıniyə osınonımən varde. Çəyən bəpeştə, doronım həmə bıriy qıləymi yolə təj tumo karde. Har çi qonə şeyon hesbin həməm bəy jəy dəmandim bə kəno barde.
Əmo bı səfədə tale dəqeş be, təj anəş bo hesbe iyən qon be ki, əy idorə kardeyo çanə bıvotoş zuş pidəbe. Bə liman dəşə bəpeştə, bə sahil, bə co şeyon əbıə vırə nezi oməym, berdəm təj peqardəy, dımı bə ico şeyonən bə dıyo eməyn. Im hodisə de təxmini bə kəno nez əbıə qıləy vırədə beku bəmı hiçi nıbe. Çı şeyon yolə hissə poymol be. Çımon miyonədə ve həyfım omə iyən bə çımı kon həniyən ve koməq əbıə osınon bin. Rose bə vaxtədə dıyo bəyəndı qıniyə vaxtədə kali çiyon iyən osınə poonım bevarde, əmo ım bomono ve çətin dəvarde boho təmom be.
Bo har osınə poəyo bə ov səməxortə harde mıni oğandəbe.
Bə qəmi şem çan rujonış dəvom harde iyən har səfədəş qıləymi tojə ehtiyot varde. Cəzirədə əbıə donzə ruji ərzədə yonzə kərə bə qəmi şəbim. Ha kərədəşən, kırneş de insoni dason mumkun əbıə şeyonım bə sahil bekardəbe. Çı həvo sokitəti ojnəşən dəvom kardəbəy, qəmi həmə poə-poə bə kəno bekardeyo əmin bim. Əmo donzəminci səfədə hozıəti bardeyədə çı vo rosbem hiss karde. Çı ovi okıriyem çəş nıkardəy bə qəmi şim. İminə kərədə bə kəyuti joqo de dığğəti nəvəbim ki, həni əyo i kərən şe pəydo karde zənn kardənıbim. Əmo bı kərədə nəveyədə bə çımı çəşi qıləy dı çəşə şkaf qıni. Çı çəşon qıləyədə se qılə astə, qıləy yolə ğəyçi, tosə da qılə çənqəl-çəxum pəydo karde. Bə iqlə çəşədəşən tosə da funt sterlinqi ğədər niməy çı Avropa, niməyən çı Brəzilya ğızılə nığəynə pul hesbe. Imoni vindeyədə lıvutə sırəymi karde: «lozim nıbə xırtı-xəşəl! – votıme, ısət tı bəçımı çiçi lozimiş? Həni bə tı diyəkarde tıni çı vıro ros karde tı nişəqıniyə, həmə çı ğızıli kuəsə qıləy qədə çəxu həniəyn çoke. Tıni bo noeyo vırəm ni; ıştə vırədə bımand, bə dıyo bın bınışt; tıni bo xılos kardeyo loyığ niş».
Əmo ləzəy bə fik şə bəpeşte pulonım bə i poə sipiyəm pepışte bəştə çifım dəğande.
Dıyo tosə maştə bə qur-qur be. Maştə çı çodoku bəbiy beşeyədə diyəm karde çı qəmiku hiç əsər-əloməti mandənıbe.
Isət çımı cəmi fik sahilədə ehtımol kardə əbıə vəhşiyonku, əqəm cəzirədə vəhşiyə həyvon hesbubən çəvonku ıştəni muhafizə kardebe. Ve vaxton, boştəno de kə eje fikon məşğul bim. Ğəyə okande əy duz karde, yaən qıləy mehkəmə çodo ejənımbu? Oxoədə bə joqo fik oməym ki, ha: dıqlən tumo karde lozime.
Joqo zənn kardəm ki, ıştə çoknə ko kardem vote iyən ıştə nıştə vırə oroxniyə bəpeştə əy təsvir karde bəvəc nibəbe.
Mı bə rəy sahilədə əbıə vırə bo nışteyo bə vəc nome fik dəqınim. Im sof çı dıyo kənoədə, tanq, lehməyn, bo səhətiyo bəvəc nəvoy. Lap pevəcətiş bə çəy nezi şinə ov nıbe be. Bı səbəbi qoroş bo jimoniyo həniyən çokə vırə pəydo kardem ğət karde.
Bı xısusədə çımı holədə əbıə bo şəxsiyoən çımı lozim vində kali şərtonən nəzədə qətəninbim. İminəş, bənəy çımı votəy bo çımı səhətiyo bə vəc omə iyən bə şinə ovi nez əbıə qıləy vırə lozim be. Dıminəşən, çımı kə mıni çı həşi qamiku iyən çı vəhşiyə həyvonon, insononku qıləy muhafizə kardə holədə bənin be. Sof oxoədən, çımı kəyku həmişə dıyo vindem lozim be. «Bakam çı tale, bo çımı xılos kardeyo qıləyşi qəmi vığande»,-votdəbim. Əqəm dıyo nıvindom, təsaduf kardə ım rəxe çı daso bebəkardem. Çoknə bini bəşmə məhlume hələn çı umiyo qıniyə nıbim.
Kali nəvə bəpeştə oxo, qıləymi çokə vırəy pəydo karde. Im, çı qıləy barzə bandi dovnədə əbıə qədə, çı qıləy həmoə məydonçəku iborətbe. Çəy pe fıskilə rıjoli joqo edoəşbe ki, çı pen tərəfo nıtarse əzınim. Çı məydoni i tərəfışən joqo be ki, sof bə qıləy məğarə bəy mandəbe. Əmo dıləş nığıl nıbeku məğarə nıbe.
Həmonə vırədə ə sof çı dəpıkə vırə navədə bo çodo ejeyom ğəror doy.
Əy enıjəy bənav qıləymi tık tijə çu peqəte çı məydoni nanə tərəfədə da metro kufrədə qıləymi nimə dairə kəşəy. Bı xətti dı tərəfi dı resəm mehkəmə pojonım jəy. Çımon peynə tıkonım tij karde.
Çı dı rişəmə pojon miyonədə çı şəş dıqməsə ve nıbə qıləymi təylə vırə noy. Im fosilə həmə tosə oxo, çı qəmiyo varde de jiyə poon omunime. Əvonım çı iyəndı toniku jəbe. Çı dılə tərəfışən dı fut nim doroziyədə əbıə coninə, fəğət de kutoə perçinə pojon mehkəmım karde. Perçin bə qıləy təərif kardə hol oməbe. Nə çəy piyo, nəən çəy dırono inson iyən həyvon beşe nəzıniy. Im koy qıləyşi yolə zəhmət pidəbe. Çı vişo dorozə sundonım bıriy, bə həmonə vırəm varde, əy duz həmo kardə bəpeştə bə zəmin ekueyo veyə vaxt sərf bəbe.
VI fəsil. Çı Robinzoni cəmi şeyon bəştə kə kırne. Bə bız iyən bə bızə balə ros ome
Siloh, ruzi iyən cəmi ço muxəllifat iyən sərvətonım de bovə nıkardə qıləy zəhməti bəştə emə vırəm kırniy, bə yolə kuməm qırdə karde. Gamə məmləkətonədə çı sori mıəyyənə semononədə çanə bıvotoş çı bərk voə voşiku ıştəni noğo doyeyo çodom dı ğatım tumokardəbe, ımım joqo ejəbe. Navko qədə, peşoən çəy piyo qıləy yolə çodım jəbe. Çı yolə çodo pem çı qəmiyo vardə de brəzentonım edoy.
Isət mı, həni çı hışkə zəmini piyo oğandə noli piyo ne, çı kapitani koməq əkə rohətə lef-boloşnədə hıtdəbim.
Ruzi iyən çı voşiku xərob bəninə şeyon həməm bə çodo kırniy. De joqoən cəmi şeyon kırniyə bəpeştə bəm mehkəm jəy. Bə dılə de ehaştə sırdi dəmandim eşe-peşe. Həmişə ıştən bəpe peşə bəpeştə sırdi peyəğətim. De joqoən, mı mehkəm iyən çı təhlukəku diyəroə ğələdə be təki jidəbim iyən rohət hıte zındəbim.
Perçin duz kardə bəpeştə məğarə bə bandi dəpıkə tərəf dəmandim kande iyən nığıl karde. Bevardə sığon çı çodoku bə kəno nodəbim, çı perçini dılə tərəfo soədə oğandəbim. Nəticədə bə cəmi perçini dorozi i nim fut barziyədə qıləy puəsə bə əməl oməy. Nəğm çı kumə jiyo şeyo bomono çı zir-zəmini əvəzi vindəbe.
Imoni həmə oroxneyo veyə rujon iyən ğıvvət lozim be. Əmo bı rujon mıddətədə ve co şeyonən çımı fikışon əhotə karde. Isət boşməno votem piyə çan hodisonən səşon doy.
Kuməm bino karde oroxniyə bəpeştə, bo məğarə kandeyo dəqınim, berdəm siyo avon dəmandin dəvarde iyən bərk voş voəy. Peşoən osmoni qur-qurış karde avəvu dəmande rə-rə çəke. Iyo ğeyri-təbiiyə qıləy şey nıbe. Mıniyən avəvu çəke torsonedənıbe. Çımı tarsə şeyonədə qıləy borut be. Əqəm avəvu eqıno çımı cəmi boruton tələf karde fik mıni bıredəbe. Çunki iqlə bo mudafiə kardeyo nıbe, ruzi bə das vardeyo şiko kardə vositəmən tələf əbiy. Hələ borut bıtıpo ıştə mardemən bə yod omedənıbe.