* * *
Пазбягай дзяржаўных узнагарод.
12. Праца
* * *
Робячы вялiкую справу, ты не зможаш абысцiся без таго, каб не нарабiць непатрэбшчыны i не стварыць нiкчэмнасцей.
* * *
Ведаеш, вораг не павiнен здагадвацца пра твае планы, але толькi ён можа ацанiць iх каштоўнасць. Таму так i карцiць паказаць ворагу перспектыўныя распрацоўкi, а выйшаўшы за дзверы, шпурнуць iх у сметнiк. Галоўнае — не складай планы з тымi, хто iдзе iншым шляхам.
* * *
Захапляцца ўласнай працаю найлепей у цiшынi ўласнага кабiнета, сам-насам.
* * *
Праца пазалотчыка заўсёды карыстаецца большай увагай, чым праца дойлiда... Крыўдуе маралiст Вавенарг. I дарэмна. Па-першае, кожны дойлiд пры жаданнi можа працаваць пазалотчыкам. Па-другое, сам Вавенарг у лiтаратуры — больш ювелiр i пазалотчык, чым дойлiд.
* * *
Нават падробка пад мудрасць — ужо фiласофiя... Казаў Дыяген Сiнопскi. Сапраўды, каб навучыцца нешта рабiць, спачатку неабходна ўмець тое нешта падрабляць.
13. Час
* * *
На транспартных прыпынках не толькi сам спыняешся, але i час замаруджваецца, i ты спрабуеш яго падштурхоўваць позiркам на гадзiннiк.
* * *
У замкнёнай невялiкай прасторы час паўзе. Ты iмклiва ляцiш у самалёце, а час пасоўваецца марудна, нiбыта ў турэмнай камеры.
* * *
Вельмi павольна хвiлiны цякуць у чэргах. Наогул, чарга — сымболь маруднасцi.
* * *
Для пацыента ў бальнiцы час цяжкi, доўгi i маркотны.
* * *
На паседжаннях, сходах, канферэнцыях час iдзе няспешна. У якасцi доказу на сталах i крэслах застаюцца скрэмзаныя шматкi паперы. Бяздумнае крэсленне на аркушах iмiтуе дзейнасць i запаўняе час.
* * *
Назiранне за стрэлкамi i цыферблатам iстотна замаруджвае час. Побач з хранометрамi iмгненнi ператвараюцца ў хвiлiны. Калi ты чакаў каханую пад гадзiннiкам, дык ведаеш месца, дзе час плыве марудна.
* * *
У ложку з каханай жанчынаю час пралятае iмклiва, як нiдзе.
* * *
На барцоўскiм кiлiме, на рынгу, на футбольным полi, на баскетбольнай пляцоўцы час рухаецца хутка, але найхутчэй ён бяжыць на полi бiтвы, у рукапашнай бойцы.
* * *
За картачным сталом гадзiны ператвараюцца ў хвiлiны. Азарт з’ядае час, як воўк — ягня.
* * *
Каля магнiтафона, тэлевiзара, кампутара час паскараецца. Тэлефон гэтаксама здатны ўсмоктваць хвiлiны.
* * *
У жытнёвым полi, на санцагрэi можа ўзнiкнуць жаданне спынiць час — не прыпынiць, не замарудзiць i не паскорыць, а забiць. Вiнцэнт Ван Гог i застрэлiўся, ахоплены пякельнай прагаю забiць час пасярод жытнёвага поля. У беларускiм фальклоры ёсць вобраз пачвары, якая ўзнiкае ў самы санцапёк апоўднi — Кадук. Ён здатны глытаць людзей, жыццё i час.
* * *
А дванаццатай ночы, на адзiноце, у пустым памяшканнi само сабою з’яўляецца памкненне прыпынiць час. Асаблiва моцна жаданне выяўляецца ўзiмку, калi ночы бясконца доўгiя. Можа, таму так урачыста, ярка, вогненна святкуецца Новы год.
* * *
На золку пасля пакутлiвага бяссоння ледзь стрымлiваешся, каб не паквiтацца з часам раз i назаўсёды.
* * *
Мы не здатныя ўбачыць будучыню, бо жывём тварам да мiнуўшчыны.
* * *
Машына часу ёсць у кожнага чалавека — гэта памяць.
* * *
Гадзiна ў дзiцяцi ўтрая даўжэйшая за гадзiну ў дарослага, а яму ўсё адно мала. Мацi клiча, а яно — ну, яшчэ пяць хвiлiнак!
14. Грошы
* * *
Запэўнiваць адукаванага чалавека ў тым, што бяднейшы лепшы за багатага — неразумна. Бяднейшы найперш бяднейшы розумам, а як вынiк — грашыма.
* * *
Папракаючы жабрака, ты адмаўляеш яму ў спачуваннi i правiльна робiш. Прысаромлiвай жабракоў. Хай ён рот не паспее адкрыць, а ты скажы: "Дайце мне грошай на хлеб".
* * *
Забраць грошы значна цяжэй, чым iх даць, асаблiва цяжка вярнуць назад грошы пазычаныя.
* * *
Баяцца трэба не жорсткiх уладароў i заможных людзей, а зайздросных нябог i агрэсiўных жабракоў, якiм няма чаго губляць.
* * *
Хлеб, намаляваны мастаком, як i хлеб, паказаны ў тэлевiзii, каштуе значна больш за сапраўдны; у гэтым i хаваецца найвялiкшая эканамiчная памылка чалавека.
* * *
Вядома, сярод багатых вельмi рэдка сустрэнеш мудрага чалавека, але сярод бедных такога знайсцi яшчэ цяжэй.
* * *
З кiм пагаворыш пра багацце, калi i золата, i дыяменты маўчаць? Застаецца шаптацца пра грошы з папераю.
* * *
Капiтал, як стары зводнiк, заваблiвае наiўных у свет перажыванняў, турботаў i няпэўных перспектыў. Толькi бедны шукае ў капiтале свабоду i незалежнасць.
* * *
Калi абмяркоўваюцца галеча цi багацце, не трэба параўноўваць iх з уласнымi стратамi або набыткамi, бо гэта непрыстойна.
* * *
У зменлiвым свеце няма нiчога вартага глыбокiх перажыванняў, i грошы — не выключэнне.
* * *
Наяўнасць у доме вялiкага багацця, як i прысутнасць у горадзе безлiчы салдат, спакою не дадае.
* * *
Месяц, пабыўшы поўняю, робiцца ветахам; справа дасягае росквiту i прыходзiць у заняпад. Усё, што даходзiць да кульмiнацыi, наблiжаецца да разбурэння — такi закон. Каб захаваць грошы i багацце, трэба мяняць справы i шукаць новыя шляхi заробку. Правiла актуальнае не толькi для заможных, але i для бедных.
* * *
Iснуе зваротная сувязь у паводзiнах. Пасядзi на занятках, зрабiўшы твар iдыёта, — нiчога не зразумееш i не запомнiш. Нельга малпаваць злодзея, жабрака, няздару. Маскi хутка прырастаюць да твараў. Каб стаць заможным, трэба спачатку стаць падобным да заможных i разумных, а не супрацьпастаўляць сябе iм i скалiць зубы з "новых беларусаў".
* * *
За выкананне камерцыйных праектаў варта брацца гэтаксама неадкладна, як за напiсанне хоку ў час азарэння.
* * *
Падаюць там, дзе сто разоў прайшлi, як i тонуць зазвычай вельмi добрыя плыўцы. Тое самае з багаццем... Бядняк не можа згубiць шмат грошай, хоць ён зусiм не асцярожны. Капiтал — гэта найперш — сквапнасць, асцярожлiвасць i планамернасць.
* * *
Калi займаешся бiзнесам, разумееш: грошы, здабытыя вялiкiмi намаганнямi, i грошы, прыдбаныя лёгка, роўныя ў цане, хоць з гэтым цяжка змiрыцца.
* * *
Чалавеку заможнаму даводзiцца ўвесь час асцерагацца зладзеяў, бо людзi бедныя, калi губляюць месца працы, пачынаюць красцi i думаюць, што ў багатага скрасцi лягчэй, хоць гэта i не так.
* * *
Нельга спазнаць iншых, не спазнаўшы сябе; так не заробiш грошы для чужога, не зарабiўшы для сябе, сваiх родных i блiзкiх. У багатага шмат сваякоў ды кампаньёнаў i няма сяброў.
* * *
Калi ты сам лiчыш усё заробленае чыстым i сумленным, дык лёгка пераносiш крыклiвыя нараканнi, зайздросныя пагляды i злосныя выпады.
* * *
Найгоршая хвiлiна ў бiзнесовых справах надыходзiць тады, калi кампаньён кажа: "Я выходжу са справы i забiраю сваю долю!"
* * *
Ведаючы ўласныя недахопы, значна хутчэй вучышся памнажаць капiтал. Замест таго, каб выхваляцца здабыткамi, пачынаеш ганiць сябе прылюдна, чым выклiкаеш спачуванне i павагу.
* * *
Калi збiраешся кiраваць светам цi хоць бы невялiкiм вытворчым працэсам, трэба найперш быць аскетычным i ашчадным, а грошы, iх колькасць i наяўнасць, будуць паказчыкам у працэсе.
* * *
Досыць цяжка збалансаваць жаданнi i магчымасцi. Жаданняў заўсёды шмат, а грошай нестае. Але бываюць i такiя часы, калi дробныя жаданнi знiкаюць. Пачынаеш задаваць сабе пытанне без адказу: "Цi варта жыць?" Грошы ў падобным стане страчваюць чароўнасць i магутнасць.
* * *
Здаецца, зайздрасць да тваiх капiталаў не павiнна ўзнiкаць у людзей, якiя маюць значна больш за цябе, але гэта адбудзецца толькi пры адной умове — калi людзi не будуць ведаць, колькi ты маеш, i твой капiтал не працячэ праз iхныя рахункi.
