Я зраб╕ла крок наперад ╕ тут жа ╝ляпалася ╝ нешта вязкае ╕ клейкае. З╕рну╝шы сабе пад ног╕, я ╝бачыла на падлозе плямы нейк╕ субстанцы╕ -

не крыв╕, гэта было больш падобна на падсохлы гной. Пах мярцвячыны ста╝ яшчэ выразней. Я м╕мавол╕ падалася назад, ╕ мой поз╕рк упа╝ на ╝ваходныя дзверы. Дзвярная рама была абляпана той жа субстанцыяй, але плямы тут больш был╕ падобным на сляды ад чы╕хсьц╕ пальца╝ - як быццам тут нехта стая╝, учап╕╝шыся ╝ дзвярны праём.

Ц╕ варта казаць, што ╝ мяне адпала ╝сякае жаданне гутарыць з Ялев╕чам╕? На шчасце, яны был╕ вельм╕ занятыя сваёй сямейная сваркай, ╕ я засталася неза╝важанай. Змагаючыся з млоснасцю, я павольна адступ╕ла за брамку. Лёня не зман╕╝. У ╕х дома сапра╝ды бы╝ мярцвяк. Сашка яго заб╕╝. А сёння ноччу ён адагна╝ Сяргееву машыну ╝ кар'ер ╕ падпал╕╝, каб замесц╕ сляды, ╕ вярну╝ся ╝ горад пешк╕. В╕цька дарма на сябе нагаворвае, не было ╝ яго н╕як╕х галюцынацый. Ён сапра╝ды бачы╝ Сашку ля крэйдавага кар'ера. ╤ зразумела, чаму так звярэе Марта. Забойства Сашкавай жонк╕ яшчэ можна было неяк замяць, але Сяргей - чалавек з сувязям╕, яго будуць шукаць, ╕ проста адкуп╕цца, заплац╕╝шы 'каму трэба', гэтым разам не атрымаецца. ╤ рэчыва. Алеська расказала, якую ролю тут адыграла рэчыва, але рацыянальная частка маёй свядомасц╕ ╝сё яшчэ адма╝лялася гэта прымаць... А яшчэ я раптам адчула згрызоты сумлення за тое, што так став╕лася да Лён╕. Грэбавала, л╕чыла яго пс╕хапатам ╕ падманшчыкам. Можна ╝яв╕ць, у як╕м пекле яму прыходз╕лася жыць. Зразумела, чаму ён збег з дому ╕ хаваецца на гэтым бровары... Стоп, чакайце. Бровар. Я пляснула сябе па лбе. Ах ты, чорт вазьм╕! ╤ чаму я адразу пра гэта не падумала? Мой маб╕льн╕к да╝но разрадз╕╝ся - к╕даючыся, як шалёная, па горадзе, я наб╕рала Алес╕н нумар кожныя пяць хв╕л╕н, пакуль не села батарэя. Але цяпер у гэтым не было неабходнасц╕. Я ведала, дзе яе шукаць.

Не ведаю, каму прыйшла да галавы ╕дэя абвясц╕ць зак╕нуты бровар 'г╕старычнай кашто╝насцю'. Будынак ╕ ╝ свае лепшыя часы выгляда╝ выродл╕вым - я бачыла яго на старых фотаздымках. Цяпер гэта проста цагляная каробка, да таго ж выгаралая знутры. На халеру такое рэста╝раваць? Прасцей знесц╕...

- Алеся! Алеся, дзе вы? - крыкнула я, падышо╝шы да будынка, абнесенага рыштаванням╕.

- Мам, мы тут! - данеслася аднекуль знутры.

Дзякуй Богу, хоць на рыштаванн╕ не палезл╕. Абышо╝шы бровар, я выяв╕ла да╝гаватую прабо╕ну ╝ сцяне - в╕давочна, кал╕сьц╕ тут размяшчалася ╝ваходныя дзверы - ╕ ╝вайшла ╝нутр. Пажар здары╝ся некальк╕ гадо╝ таму, але тут аж дагэтуль адчува╝ся пах гару, да якога дамешва╝ся цяжк╕ трупны смурод. С╕няе кастрычн╕цкае неба ззяла ╝ прамавугольн╕ку сцен, у прабо╕ны вокна╝ заз╕рал╕ кроны стагадовых таполя╝ - л╕стота на ╕х была нездаровага карычняватага колеру з ярк╕м╕ ╝крап╕нам╕ жо╝тага. Каля сцен был╕ звалены абгарэлыя бэльк╕, а пад нагам╕ грувасц╕л╕ся кучы рознакал╕бернага хламу - паламаная мэбля, нейк╕я прэлыя анучы, б╕тае шкло, пакарабачаныя ╕ржавыя жалязяк╕. Я разгледзела нават некальк╕ пластыкавых мяшко╝ са смеццем. Гэта ж трэба, не паленава╝ся нехта валачы ╕х праз усю пустку, каб к╕нуць тут.. Недалёка ад уваходу стаяла некальк╕ дра╝ляных скрынь, ссунутых так, каб атрымалася падабенства тапчана, зверху ляжа╝ клятчасты плед ╕ прац╕снутая канапавая падушка. ╤ тое, ╕ другое з нашай кватэры. Алеся прыцягнула, няйначай. Падушка ╝жо да╝но пыл╕лася на шафе, я ╝сё зб╕ралася яе вык╕нуць, ды рук╕ не даходз╕л╕. А вось зн╕кненне пледа я рана ц╕ позна за╝важыла бы. На канапавай падушцы ляжала кошка - несумненна, мёртвая, ╕ кал╕ верыць Алес╕, памерлая двойчы. Лёня ╕ Алеся размясц╕л╕ся побач на перакуленых скрынях. Лёня сядзе╝, звес╕╝шы галаву, ╕ яго прыкметна калац╕ла. Алеся абдымала яго ╕ нешта шаптала яму на вуха, мабыць, словы суцяшэння.

- Алеся, - прамов╕ла я.

- Мама! - яна саскочыла са скрын╕ ╕ к╕ну╝ся да мяне. Пад падэшвам╕ яе чарав╕ка╝ захрусцела б╕тае шкло.

- Алеся, м╕лая! - я абняла яе моцна-моцна.

- Мам!.. - яна прыц╕снулася да мяне, закапа╝шыся тварам у мой швэдар.

- Алеся, чаму ты не адказвала на званк╕? - спытала я.

- Я баялася, што ты будзеш сварыцца. Ты ж не дазваляеш мне гуляць з Лёнем, - сказала яна.

- Лёня... - я паглядзела на яго. Ён па-ранейшаму сядзе╝, апусц╕╝шы галаву, плечы яго трэсл╕ся. - Алеся, што тут адбылося?

Яна ╝здыхнула.

- Тоша ╝сё-тк╕ памерла. Рэчыва перастала дзейн╕чаць. Лёня так засмуц╕╝ся. А я яму кажу - гэта нават добра, што яно больш не дзейн╕чае. А то ён так за нам╕ бега╝, так бега╝, я ледзь са страху не сканала. А потым пераста╝.

- Хто бега╝? - спытала я.

- Мярцвяк, - прашаптала Алеся, акругл╕╝шы вочы. - Мы тут з Тошай сядзел╕, а ён прыйшо╝ ╕ пагна╝ся за нам╕. Мерцвяк╕ за╝сёды вельм╕ злосныя, яны не любяць, кал╕ ╕х абуджаюць. Мы к╕нул╕ся ╝ розныя бак╕, ╕ ён разгуб╕╝ся, не веда╝, за к╕м гнацца. А потым упа╝ ╕ памёр. Таму што рэчыва перастала дзейн╕чаць.

- Дзе ён? - спытала я.

- Там, - Алеся паказала на груду пакета╝ са смеццем, зваленых у кучу ╝ сярэдз╕не памяшкання. - Мы яго пакетам╕ зак╕дал╕, а то смярдзела моцна.

Над мяшкам╕ са смеццем ра╕л╕ся мух╕, мне здалося нават, што з-пад пластыкавага пакета тырчыць с╕няя ступня з учарнелым╕ пазногцям╕. Я адвярнулася.

- Алеся, нам пара дадому. Пойдзем.

- А Лёню можна пайсц╕ з нам╕? - ц╕ха спытала яна.

- Вядома. Лёня! - пакл╕кала я.

Ён не адказа╝. Пак╕ну╝шы Алесю, я падышла да Лён╕ ╕ паклала руку яму на плячо. Ён не паварушы╝ся.

- Лёня, - сказала я мякка. - Кал╕ ласка, паглядз╕ на мяне.

Ён падня╝ галаву. Твар яго бы╝ мокры ад слёз.

- Яна памерла, - вымав╕╝ ён выразна.

Я к╕╝нула.

- Ведаю. Усе пам╕раюць.

Ён матну╝ галавой.

- Так - не ╝се, - сказа╝ ён ╝парта. - Яна памерла няправ╕льна. Прав╕льна - гэта кал╕ ляжыш у труне, ╕ ╝весь вакол плачуць. А кал╕ вось так, у лужыне, ╕ ╝с╕м напляваць - гэта няправ╕льна. Так нельга. Разумееце? Нельга.

Я глядзела на яго са здз╕╝леннем. Н╕кол╕ яшчэ ён не бы╝ так╕м гаварк╕м.

- ╤ ты вырашы╝ усё выправ╕ць? - спытала я.

- Так. Але ╝ мяне не атрымалася.

Твар яго скрыв╕╝ся, ╕ ён расплака╝ся - так горка ╕ ня╝цешна, што ╝ мяне заныла сэрца. Прысе╝шы на край скрын╕, я абняла яго ╕ прыц╕снула да сябе. Алеся стаяла побач ╕ наз╕рала за нам╕ вельм╕ ╝важл╕ва.

- Не трэба плакаць. Вы ╝сё зраб╕л╕ добра, - сказала я. - Яна памерла, ведаючы, што яе любяць. Цяпер усё стала прав╕льна. Так, як пав╕нна быць. Усё ╝ вас атрымалася.

- Лёня, я ж табе казала, што яна добрая, - сказала раптам Алеся. - Проста яна часам не разумее ...

У той вечар мы ╝трох сядзел╕ на падлозе ╝ Алес╕ным пако╕, п╕л╕ гарбату з бутэрбродам╕ ╕ зб╕рал╕ пазлы. Я адчувала, што гэта мой апошн╕ спакойны вечар, ╕ я хацела выкарыстаць яго напо╝н╕цу.

На друг╕ дзень машына закруц╕лася. Сашку арыштавал╕, абв╕навац╕╝шы ╝ на╝мысным забойстве. Я праходз╕ла па гэтай справе сведкай. Верс╕я следства была простая, як грабл╕. Аляксандр Ялев╕ч заб╕╝ свайго прыяцеля падчас п'янай сварк╕. Потым, жадаючы схаваць сляды злачынства, ён адагна╝ машыну заб╕тага ╝ кар'ер ╕ спал╕╝, а цела адцягну╝ на стары бровар, дзе яно ╕ было знойдзена супрацо╝н╕кам╕ м╕л╕цы╕.

Верс╕я неблагая, у сэнсе, пра╝дападобная. Хаця насамрэч усё было не так. Дакладней, не зус╕м так. Сашка, працверазе╝шы, убачы╝ на падлозе мерцвяка ╕ зразуме╝, што справа дрэнь. У турму Сашка не хаце╝. Звяртацца да сястры ён таксама не хаце╝, небеспадста╝на асцерагаючыся, што будзе скандал. Гэта была яго памылка. Марта прыехала бы ╕ вырашыла праблему, як ужо бывала раней. Але гэтым разам Сашка пача╝ дзейн╕чаць самастойна. Ён успомн╕╝ пра рэчыва, сцягнутае кал╕сьц╕ з аграсядз╕бы. Сашка аднойчы падгледзе╝, як ╕м карыстаецца Марта. Мерцвяк╕ тады падымал╕ся ╕ хадз╕л╕, раб╕л╕ асэнсаваныя рух╕ ╕ нават разма╝лял╕. Сашка меркава╝, што пад уздзеяннем рэчыва заб╕ты апрытомнее ╕ паедзе дадому, як быццам н╕чога не здарылася. Сашка не веда╝, што мерцвяк╕ паводзяць сябе зус╕м не так, як жывыя. Апроч таго, трэба ╝мець з ╕м╕ ╝пра╝ляцца, супакойваць, кал╕ яны пачынаюць буян╕ць. ╤ яшчэ яны гн╕юць, прычым працэс разлажэння праходз╕ць нават хутчэй, чым у звычайных умовах. Пабочны эфект рэчыва. Зразуме╝шы, што ╝сё пайшло не так, Сашка запан╕кава╝. Дачака╝шы ночы, ён паеха╝ на крэйдавы кар'ер, пак╕ну╝шы мерцвяка без нагляду, ╕ за гэты час здарылася непапра╝нае. Пакуль Сашк╕ не было, мярцвяк выбра╝ся з хаты, нак╕ну╝ся на няшчаснага Аркашу, а потым пайшо╝ гуляць па наваколл╕. Ахвяр магло быць больш, кал╕ б рэчыва не перастала дзейн╕чаць. Пра ╝сё гэта Сашка распавё╝ следчым. Цяпер ён праходз╕ць судова-пс╕х╕ятрычную экспертызу. Хутчэй за ╝сё, яго прызнаюць вар'ятам. Зрэшты, мне ╝сё ро╝на, дзе яго зачыняць - у турме ц╕ ╝ вар'ятн╕. Гало╝нае, каб гэты чалавек бы╝ надзейна ╕заляваны.