- Царгародская Цытадель - гэта свайго роду машына, - задуменна прамов╕╝ Нартас. Голас яго раптам зраб╕╝ся пран╕кнёным. - ╤дэальна адладжаны, дасканалы, бяздушны механ╕зм, як╕ перамолвае жыцц╕ ╕ лёсы, падобна жалезнаму млыну. Але нават гэты бездакорны механ╕зм часам дае збой. Адна маленечкая пясчынка, найменшая з найменшых, здольная паламаць гэтыя зубчастыя колы.

А╝густа загадала пазбав╕цца ад дз╕цяц╕. ╤накш у будучын╕ па╝стал╕ бы нязручныя пытанн╕ са спадчынн╕кам╕. Рэч у тым, што дз╕ця Ала╕са ╕ Феафана мела ро╝ныя правы ╕ на карону Семгалена, ╕ на парф╕ру валадаро╝ Раме╕. ╤мя Феафана ╝ дзявоцтве - Аннеке Венд. Жанчына карале╝скай крыв╕, пляменн╕ца старога Барыслава. Мног╕я л╕чыл╕ яе шлюб з Ала╕сам чыста пал╕тычным. Хаця было там ╕ каханне...

Пазней ╕гумення паведам╕ла А╝гусце, што ╝сё зроблена. Яна схлус╕ла. Загад не бы╝ выкананы. Машына дала збой. Паслушн╕ца ╤ларыя...сама яшчэ дз╕ця...я ста╝ яе спавядальн╕кам. Яна чакала мяне дванаццаць год. Там, сярод мройца╝ Багны. ╤ларыя расказала мне пра цябе, Нара. Гэта яна прыдумала для цябе такое ╕мя. Яго ╕ зап╕сал╕ ╝ паперах. Хаця пры нараджэнн╕ ╕мя табе было дадзена ╕ншае.

- Яна памерла? - ц╕ха спытала дзя╝чынка.

- Так, нажаль.

Усе зама╝чал╕. У ц╕шын╕ чуваць было тольк╕, як патрэскваюць дровы ╝ кам╕не ды паскрыпвае механ╕зм у старым хранометры, як╕ в╕се╝ на сцяне.

- Што ж. Зараз я вас пак╕ну, - сказа╝ Нартас, к╕ну╝шы поз╕рк на хранометр. - Падн╕муся да сябе наверх. Хачу зраб╕ць некаторыя зап╕сы.

- Вы кн╕гу п╕шаце? - з ц╕ка╝насцю спыта╝ Памва.

Чалавек у чорным трох╕ суме╝ся.

- Ну, як сказаць. Мы жывём у няпросты час. Ён варты таго, каб быць захаваным у хрон╕ках. Ц╕ хаця б у дзённ╕кавых нак╕дах. Для будучых пакалення╝. Кал╕, вядома, гэты свет не зг╕не ╝ полым╕, як тысячу гадо╝ таму.

- Мы паклапоц╕мся аб прынцэсе, Ваша Светласць, - сказа╝ Хлус╕к без ценю ╕рон╕╕ ╝ голасе.

- Ян, а ты паедзеш на сядз╕бу Х╕льдэгерд? - спытала Нара, кал╕ Нартас выйша╝.

- Не ведаю, - адказа╝ той бясколерным голасам.

- Мне б не хацелася разв╕твацца з табой, - прамов╕ла яна нягучна.

- Нара, г╕сторыя пра прынцэсу ╕ стражн╕ка ╝ зачумленым горадзе скончылася,- сказа╝ Памва-Хлус╕к. Ён глядзе╝ на дзя╝чынку з усмешкай. - Цяпер пачынаецца новая казка. А магчыма, нават легенда. ╤ прыдумляць яе мы будзем сам╕, усе разам. У нас добра атрымл╕ваецца.

Убачы╝шы, што вочы яе зл╕паюцца, ён саскочы╝ з крэсла ╕ сх╕л╕╝ся ╝ паклоне - давол╕, зрэшты, нязграбна.

- Ц╕ не жадае Ваша Высокасць адправ╕цца ╝ ложак? Прынцэсам нягожа спаць на голай падлозе

- Ага. Так спаць хочацца, што, здаецца, на хаду ╝жо сон сню, - усм╕хнулася Нара. - Дзякуй, Хлус╕к!

- Бывай, Ян. Да за╝тра, - сказа╝ Памва.

Потым, к╕╝ну╝шы Л╕це ╕ Альб╕ну, ён узя╝ Нару за руку ╕ павё╝ па╝сонную дзя╝чынку наверх, дзе для яе падрыхтаваны бы╝ ложак.

- Гатан-кхаан, - прагавары╝ Альб╕н, праводзячы ╕х вачыма.

Усе╝ладарка. На мове ксайлахск╕х качэ╝н╕ка╝ "Гатан-кхаан" значыць 'Усе╝ладарка'.

- А ты няблага ведаеш ксайлахскую, - за╝важыла Л╕та.

- Даводз╕лася мець справу з наёмн╕кам╕ ╝ свой час. Да╝но гэта было.

Ён не без намагання падня╝ся з лавы. Л╕та бачыла, што яго трох╕ водз╕ць ад стомленасц╕. Не дз╕ва. Ён амаль не спа╝ апошн╕я некальк╕ дзён.

- Вы дапазна тут не сядз╕це. За╝тра на сядз╕бу ехаць, шлях нябл╕зк╕, - сказа╝ Альб╕н.

- А М╕рка Шэлег?

- Пачакае.

Л╕та пры╝знялася ╕ села на канапцы, спусц╕╝шы ног╕ на падлогу.

- Альб╕н, ты вось што мне скажы, - прамов╕ла яна мякка. - Я разумею, сям'я ╤мператара. Але што табе да нас? Да мяне вось, да Яна. Нам ты навошта дапамагаеш? Дзеля чаго?

Ён усм╕хну╝ся краёчкам╕ вусна╝.

- Л╕чы, гэта за 'лядо╝ню' вашу падзяка. Кал╕ б Валога тады даскака╝, я б з вам╕ не гутары╝ зараз. Пад елкай прыкапаны бы ляжа╝, побач з Сэтам.

Л╕та глядзела на яго зн╕зу ╝верх. Альб╕н. Рамеец з Царгорада. Захопн╕к... Не. Проста чалавек. Проста жыве. Жыве, як умее... Яна раптам адчула цеплыню ╝ сэрцы. Дз╕╝нае, незнаёмае пачуццё, якога яна не ведала н╕кол╕ ╝ жыцц╕. Ёй захацелася падысц╕ да яго, абняць, прыц╕снуцца шчакой да ягонай шчак╕ - ╕ стаяць так, забы╝шыся пра ╝сё на свеце, проста адчуваючы яго побач... Але яна стрымала гэты пары╝.

- Добра, Альб╕н. За╝тра ╝сё вырашым. Дабранач, - сказала яна.

Кал╕ яго крок╕ сц╕хл╕ на лесв╕цы, Л╕та паднялася з канапк╕ ╕ села на падлозе ля кам╕на. Яна глядзела на брата.

- Ян, ты верыш гэтаму Нартасу? - спытала яна.

Ён пацепну╝ плячыма.

- Памва, здаецца, верыць.

- Паедзем на сядз╕бу?

- Ды мне без розн╕цы.

Яны пама╝чал╕.

- А сама ты што надумала? - спыта╝ Ян. - Пойдзеш Во╝чака даганяць?

Л╕та пах╕тала галавой.

- Не. Я не магу больш яму давяраць. Альб╕н сказа╝, што ╝сё было падстроена знарок. ╤ мяцеж, ╕ закалоты. Тут проста счап╕л╕ся два варагуючыя лагеры. Людз╕ А╝густы ╕ Савет Наглядчыка╝ на чале з Севастам. Грызуцца за трон. А мы для ╕х тольк╕ разменная манета. Во╝чак усё веда╝, ╕ таксама гуля╝ся ╝ гэтыя гульн╕.

- А я ж табе каза╝, што ён прайдз╕свет, - Ян раптам ц╕хенька засмяя╝ся.

- Ян! - сказала Л╕та з прыкрасцю.

- А што, х╕ба не? ╤ я ме╝ рацыю, кал╕ да╝ яму па зубах тады. У В╕льску яшчэ, помн╕ш?

Яна хмыкнула.

- Па-мойму, якраз наадварот было.

- Лухта. Ты проста не ╝сё бачыла. Ладна, праехал╕. Ты бачыш гэта?

Ён расц╕сну╝ пальцы. На яго далон╕ ляжала шкляная капсула на тонк╕м ланцужку. Л╕та злёгку нахмурылася.

- Ну бачу, ╕ што?

- Сам не ведаю, чаго я чака╝. Цуду нейкага, знаку. Ала╕с вось не чака╝. Вырашы╝ адразу. Хаця, напэ╝на, ён страц╕╝ значна больш, чым я.

- Мне балюча гэта чуць, - сказала Л╕та, ╕ голас яе задрыжа╝.

- Ну прабач.

Ён працягну╝ руку да кам╕на ╕ к╕ну╝ капсулу ╝ агонь. Шкляны ф╕ал лопну╝, запахла горк╕м м╕ндалем.

- Вось так, - сказа╝ Ян.

Л╕та сядзела, гледзячы ╝ агонь, яе рука ляжала ╝ руцэ брата.

- Па-мойму, ён прапанава╝ мне выбар. Гэты, з лютняй. Нара потым разма╝ляла з ╕м на дзядз╕нцы. Я ╕х не чу╝. Вырашы╝ нават, што Нара ╝сё прыдумала. Але не, усё так ╕ было. Проста ён так захаце╝. Гра╝ на лютн╕ каля храма, нябачны н╕кому, апроч Нары. Л╕та, ён не ╝васабленне зла. Людз╕ баяцца яго, таму што н╕чога пра яго не ведаюць. Альбо ведал╕, ды забыл╕ся. ╤ тыя, з Багны, зус╕м не тое, што пра ╕х думаюць. Яны не шкодзяць людзям, а наадварот, спрабуюць дапамагчы. Помн╕ш, што Нартас расказва╝?

- Мне тут цяжка штосьц╕ казаць, - павольна прагаварыла Л╕та. - У добрыя намеры нежыц╕ я не веру...

- Гэта не нежыць.

- Можа, ╕ так. Я н╕чога не ведаю н╕ пра Ангх╕, н╕ пра мройца╝. Магчыма, яны сапра╝ды выконваюць волю Творцы. А магчыма, яны маюць нейк╕я свае задумы, нам незразумелыя. Я, шчыра кажучы, не хачу пра гэта думаць. Мне проста ╝сцешна, што ты абра╝ жыццё, а не смерць, Ян.

***

На вяршын╕ замкавай гары, дзе некал╕ ╝звышал╕ся крапасныя муры, стаял╕ двое. Старац ╕ юнак. Абодва высок╕я ╕ стан╕стыя, апранутыя ╝ традыцыйныя адзенн╕ - до╝г╕я падперазаныя каптаны ╕ шапк╕ з адваротам╕. Стары бы╝ с╕вы ╕ да╝гавусы, з суровым шыракаскулым тварам ╕ вачыма колеру волава. Яго светла-шэры каптан бы╝ падпяразаны шырок╕м гафтаваным поясам. Чорнавалосы юнак, як╕ стая╝ побач, апрануты бы╝, як рамеец - пунсовы, расшыты золатам каптан з с╕н╕м╕ адваротам╕ ╕ пояс вас╕лькова-с╕няга колеру. Занадта ярка, быць можа, але гэты ╝бор бы╝ яму да твару. Старац ╕ юнак стаял╕ поруч ╕ глядзел╕ на ц╕х╕, засыпаны снегам горад, як╕ ляжа╝ каля ╕х ног.

- Ангх╕, - прамов╕╝ старац, парушы╝шы ма╝чанне. - Твае метады за╝сёды мяне трох╕ бянтэжыл╕.

- Я, прынамс╕, штосьц╕ раблю, - сказа╝ юнак, не адрываючы поз╕рку ад горада.

Старац пах╕та╝ галавой.

- Усё яшчэ спадзяешся вызвал╕ць свой народ? - спыта╝ ён.

- Так, Лок╕с. Усё яшчэ, - коратка адказа╝ юнак.