Marianowi Ambrożkowi, zwanemu „Mordziastym”, od dzieciństwa wieszczono wielką karierę akrobaty lub prestidigitatora. Sztuczki kuglarskie, które wyprawiał na nędznym podwórku przy ulicy Wodnej, wiecznie zasnutym dymem z kominów pobliskiego Browaru Lwowskiego, wprawiały w zdumienie emerytów i batiarów, którym dostarczał darmowej podwórkowej rozrywki. Pewnego dnia mały Maniuś, oklaskiwany przez widzów, doszedł do wniosku, że jego umiejętności mogą być źródłem zarobku. I tak dziesięcioletni chłopiec, któremu w pierwszych latach wojny światowej dyfteryt zabrał oboje rodziców, rozpoczął niełatwe życie sztukmistrza łykającego ogień, żonglującego nożami i naciągającego frajerów na grę w „trzy karty”. Tego ostatniego procederu nie mógłby oczywiście wykonywać bez właściwej opieki. Jego patronem został Edward Hawaluk, zwany Edzikiem, który na początku lat dwudziestych sprawował nad Kleparowem nieformalne i niepodzielne rządy. Edzik uznał, iż sprytne palce chłopca są przepustką do wspaniałej kariery kieszonkowca, i oddał Ambrożka na kształcenie do akademii złodziejskiej.

Był to strzał w dziesiątkę. Adept, który podczas studiów uzyskał z racji swej pulchnej twarzy przydomek „Mordziasty”, był bardzo pojętnym uczniem, a krótko po przyjęciu do cechu – stał się sumiennym i wysoko cenionym pracownikiem całej spółdzielni kieszonkowców działających na Dworcu Głównym. Do jego zadań należały bardzo trudne i precyzyjne akcje, których łupem były zegarki i portfele. Te działania przeprowadzano w dni targowe i w czasie imprez handlowych; najskuteczniej wtedy, gdy z peronu odjeżdżał jakiś szczególnie zatłoczony pociąg – na przykład do Przemyśla lub do Tarnopola.

I tak interes się kręcił. Przez kilka dobrych lat Mordziasty zarabiał dobrze, dzięki czemu bytowanie jego i młodszego rodzeństwa było wcale zasobne. O swoim dawnym pryncypale Edziku, który tymczasem pożegnał się z wolnością, Ambrożek też nie zapominał i słał mu do Brygidek paczki z papierosami, kiełbasą i cebulą.

W ten pogodny majowy wieczór Mordziasty szykował się właśnie do akcji przy kasie biletowej. Jego zadanie było dość proste. Miał się wepchać bez kolejki do kasy, a potem, po oczywistych protestach i próbach wyrzucenia go spod okienka miał się wdać w pyskówkę – możliwie ordynarną i głośną – ze stojącymi w ogonku ludźmi. W czasie tumultu, jaki zawsze w tej sytuacji powstawał, jego towarzysz Jóźku i uczennica Mira – stojący w kolejce jak gdyby nigdy nic – dobierali się do kieszeni podróżnych.

Tak miało być i dzisiaj. Mordziasty już ruszał do akcji, kiedy na końcu kolejki stanął potężny mężczyzna bez kapelusza z rozległym strupem na głowie. W jednej ręce trzymał bukiet róż, a w drugiej – drogi sakwojaż ze strusiej skóry. Ambrożek znał skądś tę fizjognomię, ten łysy łeb, tę tatarską, najwyraźniej przyczernioną bródkę. Co najważniejsze – te wszystkie cechy źle się kojarzyły młodemu kieszonkowcowi, choć nie zdawał on sobie sprawy ze źródła tych asocjacyj. Szybkim krokiem odszedł od kasy, widząc kątem oka, że podobnie uczynili jego współpracownicy, wyklinając jakiś pociąg, który już im rzekomo uciekł.

Ambrożek cierpliwie czekał, aż ów podejrzany typ kupi swój bilet i opuści kolejkę. Tak się też stało. Łysy schował bilet do kieszeni, odszedł spod okienka, po czym zaczął się rozglądać po hallu dworca. Nagle podeszła do niego młoda blondynka, dość wyzywająco ubrana. Nie była to jednak żadna z dziuń, które pracowały na dworcu, gdyż te Mordziasty znał dobrze. Jej sukienka i kapelusz były pierwszej próby, a budulcem naszyjnika było na pewno autentyczne złoto, co Ambrożek, niezwykle doświadczony w taksowaniu zamożności ewentualnych ofiar, natychmiast właściwie ocenił. O tym, że nie jest ona jednak żadną damą z porządnego towarzystwa, świadczył instrument muzyczny, który trzymała w dłoni. Ambrożek nigdy nie słyszał, aby jakaś dama grała na mandolinie.

Łysy wręczył dziewczynie kwiaty i elegancko zapakowaną paczuszkę z napisem „Świat pończoch zaprasza!”, którą wyjął z sakwojażu. Blondynka uśmiechnęła się, wspięła na palcach i pocałowała dużo starszego od siebie mężczyznę. Potem ujęła go pod ramię i ruszyli na perony. Jej biodra kołysały się leniwie, lubieżnie i zachęcająco.

Ambrożek znalazł się znów nieopodal kasy, a jego towarzysze na powrót stanęli w kolejce. Przy okienku rozpychał się pięćdziesięcioletni mężczyzna – na oko urzędnik niższej rangi – i rozmawiał z kasjerem, podsuwając mu jakiś banknot. Mordziasty ruszył do akcji. Wepchnął się przed człowieka w meloniku, widząc kątem oka, że kasjer schował do kieszeni ów banknot, lecz biletu nie wydaje.

– On wraca jutro. – Kieszonkowiec usłyszał ściszony głos kasjera. – Kupił bilet powrotny też na sliping z Krakowa. I też podwójny.

– Ta pani szanowny! – wrzasnął Ambrożek. – Ja si śpieszy straszni! Zaraz odjedzi mój pociąg! No puść pan, panie serduszku!

Wszystko funkcjonowało właściwie. Kolejka zafalowała, a kolejkowicze, którzy w złości zburzyli porządek stania i tłoczyli się pod okienkiem bez ładu i składu, wygrażali srogo Ambrożkowi. Tymczasem jego współpracownicy zaczęli zbierać żniwo. I wtedy zdarzyło się coś nieoczekiwanego. Jakby awaria niezawodnej maszynerii. Człowiek w meloniku, wyglądający na gryzipiórka, wymierzył Ambrożkowi cios w skroń. Uderzenie było tak silne, że Mordziasty poczuł w głowie bicie dzwonu, a zamiast twarzy napastnika ujrzał fizjognomie swych świętej pamięci rodzicieli. A potem nie widział już nic.

Kiedy się ocknął, leżał w dorożce, a czoło troskliwie przemywała mu wodą uczennica Mira.

– Taj ty bidaku chory – mówiła do niego łagodnie. – A wiesz, Marianku, ja osmytrała tego ćwoka, od któreguś nabrał facki. Tu jego portfyl i purcygar.

– Tu dzie! – westchnął Mordziasty. – Pokaż nu!

W portfelu tym oprócz dokumentów znajdował się niewielki notes. Na pierwszej stronie wypisanych było pięć słów, podkreślonych i opatrzonych wykrzyknikiem. Ambrożek uderzył się w czoło. Już wiedział, skąd zna łysego mężczyznę. To on kilka lat temu zaaresztował Edzika Hawaluka. Przypomniał mu to wszystko zapis w notesie człowieka, który go sponiewierał: „komisarz Edward Popielski, kochający dziadek!”.

Śniło się jej leśne jezioro – ciche i spokojne. Nad wodą fruwały ciężkie, kolorowe ważki. Płynęła ze swoim synkiem dużą, płaskodenną łodzią. Wiedziała, że śni – w rzeczywistości nigdy by nie wsiadła do łódki. Nie umiała pływać.

Przez to uczucie nieprawdopodobieństwa rozbita była iluzja snu i tym samym jego moc. Śpiąca młoda kobieta była płytko zanurzona w sennym pejzażu, którego kiczowatość odczuwała każdym nerwem. Nagle jej synek zaczął płakać. Uderzał rączkami w burtę łódki, walił piąstkami w poprzeczkę, na której rozpięta była siatka.

Otworzyła oczy. Jej syn trzymał się kurczowo siatki uniemożliwiającej wypadnięcie dziecka z łóżeczka. Jego pulchne palce zbielały od wysiłku. Nie mogły jednak się oprzeć sile dorosłego mężczyzny. Po sekundzie mały został uniesiony w powietrze.

Wstała gwałtownie z łóżka. Sen piękny i kiczowaty zamienił się w realny koszmar. Wszystkie jej zmysły były wyostrzone i każdy z nich odbierał bodźce bólu. Zobaczyła nabrzmiałą szyję chłopczyka, na której zaciskały się czarne palce, poczuła ciężki żelazny cios na swej szczęce, smakowała słoną krew płynącą z ułamanego zęba. Słyszała też męski głos:

– Twój syn będzie złożony w ofierze. Tak być musi. Inaczej musiałbym złożyć własnego!

Popielski podczas erotycznych wypraw do Krakowa błogosławił swój nocny tryb życia. Dzięki niemu był prawie zupełnie zwolniony z obowiązku konwersacji z towarzyszącą mu damą. Jego kontakty z nią ograniczały się do czynności najpraktyczniejszych i najbardziej celowych. Wyjeżdżał zawsze wieczornym pociągiem i po wejściu do przedziału oznajmiał kunsztowną frazą wziętą z poety greckiego Archilocha, iż już teraz, natychmiast, chciałby „dać upust męskiej mocy”. Po gorączkowym i szybkim spełnieniu tej zapowiedzi zamawiał do salonki kolację i wódkę. W czasie tego posiłku prowadził wprawdzie z dziewczęciem konwersacje, ale były one – na szczęście – jedynie przerywnikami w konsumpcji, toteż miały charakter nader ubogi. Kiedy już dana córa Koryntu posiliła się, a rozmowa urywała, wtedy Popielski – nie dopuściwszy do wypicia nadmiernej ilości wódki – przystępował do następnych działań, tak pięknie sparafrazowanych przez Archilocha. O ile pierwszy akt był prędki, gwałtowny i nieskomplikowany, o tyle drugi – dłuższy, wyrafinowany i pełen dodatkowych atrakcyj. Potem, już często grubo po północy, Popielski, opadły całkiem z męskich sił i pełen zrozumienia dla wyczerpania swej towarzyszki podróży, pozwalał jej na spokojny sen. Sam zaś, przebrany w jedwabną piżamę, leżał na swym górnym łóżku i czytał w oryginale – w zależności od humoru – Cycerona albo Lukrecjusza. A nastroje miewał dwojakie – ogarniało go syte znużenie i ciężkie zadowolenie sybaryty albo wyrzuty sumienia, które ukazywały mu siebie samego jako starego, komicznego i rozpustnego satyra, który braki męskiego powabu musi nadrabiać pieniędzmi. Kiedy ogarniał go nastrój przesytu, wtedy czytał pesymistycznego poetę samobójcę, w stanie smutku i w dotkliwym odczuwaniu „bólu świata” – roztrząsał subtelności De natura deorum mędrca z Arpinum. Po kilku godzinach lektury łacińskiego tekstu uspokajał się i wszystko wracało do właściwych proporcyj: sybaryta nabierał zgorzknienia, a pokutnik – religijnego oddechu. Nad ranem golił się, odziewał, perfumował, budził dziewczynę i niedługo obydwoje wysiadali na krakowskim dworcu, który był marnym cieniem lwowskiego.