“Vi ne diris al ni hodiaŭ matene, ke tiu poŝtuko estas via.”

“Vi ne demandis al mi,” diris la princino seke.

“Mi petas, ke vi sidiĝu, sinjorino,” diris Poirot.

Ŝi ĝemspiris. “Supozeble, estus pli bone.”

Ŝi sidiĝis. “Ne necesas, ke tiu afero daŭru longe, sinjoroj. Via nuna demando estos – kiel mia poŝtuko kuŝiĝis apud la kadavro de murdito? Mia respondo estas, ke mi havas nenian ideon.”

“Vi vere havas nenian ideon?”

 “Absolute nenian.”

“Vi pardonos al mi, sinjorino, sed kiom ni povas fidi al la vereco de viaj respondoj?”

Poirot diris la vortojn tre mallaŭte. Princino Dragomiroff respondis malestime.

“Supozeble vi tion diris, ĉar mi ne diris al vi, ke Helena Andrenyi estis la fratino de S-ino Armstrong?”

“Efektive, vi intence mensogis al ni pri la afero.”

“Certe. Mi tion farus denove. Ŝia patrino estis mia amikino. Mi kredas, sinjoroj, je lojaleco – al amikoj, familianoj, kaj kasto.”

“Vi ne kredas, ke oni devus fari la plej eblon por certigi la justecon?”

“En la nuna okazo mi opinias, ke justeco – vera justeco – estas farita.”

Poirot antaŭenklinis sin. “Vi povas vidi mian malfacilaĵon, sinjorino. Eĉ pri tiu afero de la poŝtuko, ĉu mi povas kredi vin? Aŭ ĉu vi protektas la filinon de via amikino?”

“Ho! Mi vidas, kion vi volas diri.” Severa rideto aperis sur ŝian vizaĝon. “Nu, sinjoroj, tiu aserto mia estas facile pruvebla. Mi donos al vi la adreson en Parizo de la firmo, kiu fabrikas miajn poŝtukojn, kaj ili sciigos al vi, ke ili fabrikis ĝin laŭ mia mendo ankaŭ pli ol jaro. La poŝtuko estas mia, sinjoroj.”

Ŝi leviĝis. “Ĉu estas io alia pri kio vi deziras fari al mi demandojn?”

“Via servistino, sinjorino, ĉu ŝi rekonis ĉi tiun poŝtukon, kiam ni montris gxin al ŝi hodiaŭ matene?”

“Ŝi certe tion faris. Ŝi vidis gxin kaj diris nenion? Nu, tio montras, ke ankaŭ ŝi povas esti lojala.” Kun eta kliniĝo de la kapo ŝi eliris el la manĝ-vagono.

“Do, tiel estis,” mallaŭte murmuris Poirot. “Mi rimarkis etan heziton, kiam mi demandis al la servistino, ĉu ŝi scias al kiu la poŝtuko apartenas. Ŝi ne sciis, ĉu ŝi devas allasi, ke gxi apartenas al ŝia mastrino. Sed kiel tio akordiĝas kun mia ĉefa ideo? Jes, povas esti.”

“Do!” diris S-ro Bouc kun katakteriza gesto – ”ŝi estas terura maljunulino!”

“Ĉu povus esti, ke ŝi murdis Ratchett?” Poirot demandis al la kuracisto.

Li kapneis. “Tiuj fortaj batoj, kiuj penetris la muskolojn – ne, neniam iu tiel malforta povus fari ilin.”

“Sed la pli malfortaj batoj?”

“La pli malfortaj batoj – jes.”

“Mi pensas,” diris Poirot, “pri la epizodo hodiaŭ matene, kiam mi diris al ŝi, ke ŝia forto apartenas al ŝia volo pli ol al ŝia brako. Tiu rimarko estis speco de ruzo. Mi deziris vidi, ĉu ŝi rigardos la dekstran au la maldekstran brakon. Ŝi faris nek unu nek la alian. Ŝi rigardis ambaŭ, sed ŝi faris strangan respondon. Ŝi diris, ‘Mi havas nenian forton en ĉi tiuj. Mi ne scias, ĉu esti malĝoja aŭ ĝoja.’ Stranga rimarko. Ĝi konfirmas mian opinion pri la krimo.”

“Ĝi ne decidis la punkton pri maldekstremeco.”

“Ne. Parenteze, ĉu vi rimarkis, ke Grafo Andrenyi portas la poŝtukon en la dekstra brust-poŝo?”

S-ro Bouc kapneis. Lia menso reiris al la surprizigaj malkaŝoj de la lasta duon-horo. Li murmuris. “Mensogoj – kaj denove mensogoj – tio mirigas min, la kvanto da mensogoj kiujn ili diris al ni hodiaŭ matene.”

“Restas ankoraŭ pli, kiujn ni devas eltrovi,” gaje diris Poirot.

“Vi pensas tiel?”

“Mi estos tre malkontenta se ne estos tiel.”

“Tia trompado estas terura,” diris S-ro Bouc. “Sed ŝajne ĝi plaĉas al vi,” li aldonis riproĉe.

“Ĝi havas la jenan avantaĝon,” diris Poirot. “Se vi dirus la veron al tiuj, kiuj mensogis, ili kutime allasus ĝin – ofte pro surprizo. Estas necese nur diveni ĝuste por havigi la deziritan rezulton.

“Nur tiamaniere ni povas procedi en la nuna afero. Mi elektas la pasaĝerojn unu post la alia, pripensas ilian ateston, kaj diras al mi, ‘Se tiu mensogas, pri kiu punkto tiu mensogas, kaj kial tiu mensogas?’ Kaj mi respondas, ke se tiu mensogas – povas esti nur pro tia kialo kaj pri tia punkto. Ni sukcese faris tion kun Grafino Andrenyi. Ni nun provos la saman metodon ĉe kelkaj aliaj personoj.”

“Sed supozu, mia amiko, ke via divenaĵo estas malĝusta?”

“Tiuokaze, unu persono ne plu estus suspektinda.”

“Ha! Procedo de forigado.”

“Precize.”

“Kaj kiu nun?”

“Nun ni parolos al tiu pukka sahib , Kolonelo Arbuthnot.”

Klare Kolonelo Arbuthnot estis ĉagrenata ĉar oni alvokis lin al la manĝ-vagono por dua intervjuo. Lia vizaĝo surhavis tre malafablan aspekton kiam li sidiĝis, kaj diris: “Nu?”

“Akceptu mian pardonpeton, ke mi devas ĝeni vin duan fojon,” diris Poirot. “Sed mi opinias, ke vi ankoraŭ povos doni al ni iom da informo.”

 “Vere? Mi pensas, ke ne.”

“Por komenci, rigardu ĉi tiun pip-purigilon.”

“Jes.”

“Ĉu ĝi estas unu el la viaj?”

“Mi ne scias. Mi ne metas sur ilin privatan markon.”

“Ĉu vi scias, Kolonelo Arbuthnot, ke vi estas la sola viro kiu fumas pipon inter la pasaĝeroj en la Istanbul-Calais vagono?”

“Tiuokaze, kredeble ĝi estas unu el miaj.”

“Ĉu vi scias, kie oni trovis ĝin?”

“Tute ne.”

“Ĝi troviĝis apud la kadavro de la murdito.”

Kolonelo Arbuthnot suprenlevis la palpebrojn.

“Ĉu vi povas diri al mi, Kolonelo Arbuthnot, kiel ĝi supozeble alvenis tie?”

“Se vi volas diri, ĉu mi faligis ĝin tie, la respondo estas, ke ne.”

“Ĉu vi iam eniris la kupeon de S-ro Ratchett?”

“Mi neniam eĉ parolis al la viro.”

“Vi neniam parolis al li, kaj vi ne murdis lin?”

La palpebroj de la kolonelo denove suprenleviĝis.

“Se mi farus tion, kredeble mi ne sciigus vin pri la fakto. Tamen, efektive, mi ne murdis lin.”

“Nu, do,” murmuris Poirot. “Ne gravas.”

“Pardonu?”

“Mi diris, ke ne gravas.”

“Ho!” Arbuthnot aspektis surprizita. Li rigardis Poirot maltrankvile.

“Ĉar,” daŭrigis la malgranda viro, “la pip-purigilo ne estas grava. Mi mem povas pensi pri dek du aliaj bonaj klarigoj pri ĝia ĉeesto en tiu loko.”

Arbuthnot fikse rigardis lin.

“Mi vere volis vidi vin pri tute alia afero,” daŭrigis Poirot. “Eble F-ino Debenham diris al vi, ke mi aŭdis kelkajn vortojn diritajn al vi en la stacidomo Konya?”

Arbuthnot ne respondis.

“Ŝi diris, ‘Ne nun. Kiam ĝi estos finita. Kiam ĝi estos finita – tiam .’ Ĉu vi scias al kio tiuj vortoj rilatis?”

“Mi bedaŭras, S-ro Poirot, sed mi devas rifuzi respondi al tiu demando.”

“Kial?”

La kolonelo diris malafable: “Mi sugestas, ke vi demandu al F-ino Debenham mem pri la signifo de tiuj vortoj.”

“Mi faris tion.”

“Kaj ŝi rifuzis diri al vi?”

“Jes.”

 “Do, mi opinias, ke estus tute klare – eĉ al vi – ke miaj lipoj estas sigelitaj.”

“Vi ne malkaŝos la sekreton de virino?”

“Vi povas tiel diri, se vi deziras.”

“F-ino Debenham diris, ke ili rilatis al privata afero ŝia.”

“Do, kial vi ne akceptas ŝian vorton?”

“Ĉar, Kolonelo Arbuthnot, F-ino Debenham estas tre suspektinda persono.”

“Sensencaĵo,” diris la kolonelo varme.

“Tio ne estas sensencaĵo.”

“Vi scias nenion kontraŭ ŝi.”

“Ne la fakton, ke F-ino Debenham estis guvernistino en la familio Armstrong dum la tempo de la ŝtelo de eta Daisy Armstrong?”

Estis morta silento dum minuto. Poirot kviete kapjesis.

“Vi vidas,” li diris, “ke ni scias pli ol vi opinias. Se F-ino Debenham estas senkulpa, kial ŝi kaŝis tiun fakton? Kial ŝi diris al mi, ke ŝi neniam estis en Usono?”

La kolonelo tusetis. “Ĉu ne estas eble, ke vi eraras?”

“Mi ne eraras. Kial F-ino Debenham mensogis al mi?”

Kolonelo Arbuthnot levis la ŝultrojn. “Estus pli bone, ke vi demandu al ŝi. Mi ankoraŭ opinias, ke vi malpravas.”

Poirot laŭtigis la voĉon kaj alvokis. Unu el la servistoj venis de la malproksima fino de la vagono.

“Iru, kaj petu al la angla fraŭlino en N-ro 11, ke ŝi afable venu ĉi tien.”

“Bien, Monsieur .”

La viro foriris. La kvar viroj sidis silente. La vizaĝo de Kolonelo Arbuthnot aspektis kvazaŭ ĝi estus tranĉita el ligno; ĝi estis rigida kaj senesprima.

La viro revenis.

“La fraŭlino tuj venas, sinjoro.”

“Dankon.”

Du minutojn poste Mary Debenham envenis en la manĝ-vagonon.

Ŝi estis sen ĉapelo. Ŝia kapo estis rekte tenata kvazaŭ pro defio. La ondoj de ŝia hararo for de ŝia vizaĝo, kaj ŝia aspekto, sugestis la antaŭfiguron sur ŝipo brave eniranta maltrankvilan maron. En tiu momento ŝi estis bela.

Ŝiaj okuloj rigardis Arbuthnot dum momento – nur momenton. Ŝi diris al Poirot .

“Vi deziris vidi min?”

“Mi volis demandi al vi, fraŭlino, kial vi mensogis al ni hodiaŭ matene?”

“Mensogis al vi? Mi ne scias, kion vi volas diri.”

“Vi kaŝis la fakton, ke en la tempo de la tragedio Armstrong vi efektive loĝis en la domo. Vi diris al mi, ke vi neniam estis en Usono.”

Li vidis ŝin detiriĝi dum momento kaj poste restatiĝi.

“Jes,” ŝi diris. “Tio estas vera.”

“Ne, fraŭlino, ĝi estis malvera.”

“Vi miskomprenis min. Mi volis diri, ke estas vere, ke mi mensogis al vi.”

“Do, vi konsentas pri ĝi?”

Ŝiaj lipoj kurbiĝis en rideto. “Certe. Ĉar vi eltrovis la sekreton.”

“Almenauŭ vi estas nun malkaŝema.”

“Ne ŝajnas, ke mi povas esti io alia.”

“Nu, kompreneble tio estas vera. Kaj nun, fraŭlino, ĉu mi povas peti la kialon por tiuj evitaĵoj?”

“Mi pensus, ke la kialo estus tuj videbla, S-ro Poirot.”

“Ĝi ne estas videbla al mi, fraŭlino.”

Ŝi diris per trankvila voĉo, kiu enhavis iom da amareco. “Mi devas perlabori la vivrimedon.”

“Vi volas diri…?”

Ŝi levis la okulojn kaj rigardis lin rekte en la vizaĝo.

“Kiom vi scias, S-ro Poirot, pri la batalado necesa por havigi kaj teni kontentigan laboron? Ĉu vi opinias, ke fraŭlino, kiu estis detenita pro rilato kun murdo, kies nomo kaj eble fotoj estis aperintaj en la anglaj ĵurnaloj – ĉu vi opinias, ke iu bontona mezklasa anglino volus dungi tiun fraŭlinon kiel guvernistinon por siaj filinoj?”