“Al mi jen la interesa flanko de la problemo,” li diris.

“Ni tute ne povas uzi la kutimajn metodojn. Ĉu la atestintoj parolis la veron aŭ mensogis? Per neniaj metodoj ni povas eltrovi – krom per tiaj metodoj, kiujn ni povos mem elpensi. Tio estas ekzercado por la cerbo.”

“Estas tiel,” diris S-ro Bouc. “Sed kion vi havas por komenco?”

“Mi antaŭe diris al vi. Ni havas la atestaron de la pasaĝeroj kaj la ateston de niaj propraj okuloj.”

“Bela atestaro – tio de la pasaĝeroj! Ĝi indikis al ni precize nenion.”

Poirot neante skuis la kapon. “Mi ne konsentas, mia amiko. La atestaro de la pasaĝeroj indikis al ni kelkajn interesajn punktojn.”

“Vere?” diris S-ro Bouc nekredante. “ Mi ne rimarkis tion.”

“Tio estas ĉar vi ne zorge aŭskultis.”

“Nu, diru al mi – kion mi ne rimarkis?”

“Jen unu okazo – la unuan ateston, kiun ni aŭdis – tio de la junulo MacQueen. Li eldiris, por mia menso, tre signifoplenan frazon.”

“Pri la leteroj?”

“Ne, ne pri la leteroj. Laŭ mia memoro, liaj vortoj estis: ‘Ni turisme vojaĝis. S-ro Ratchett volis vidi la mondon. Li estis malhelpata de nescio de lingvoj. Mi estis pli kunulo ol sekretario .’”

Li rigardis la vizaĝojn de la kuracisto kaj S-ro Bouc.

“Kio? Vi ankoraŭ ne komprenas? Tio estas nepardonebla – ĉar vi havis duan ŝancon antaŭ nelonge kiam li diris, ‘Oni povas trompi vin se vi scias nur la usonan lingvon .’”

“Vi volas diri…?” S-ro Bouc ankoraŭ aspektis perpleksita.

“Vi deziras, ke mi diru ĝin al vi per simplaj vortoj. Do, jen ĝi! S-ro Ratchett tute ne parolis la francan lingvon . Tamen kiam la konduktoro venis responde al lia sonorilo hieraŭ nokte, estis voĉo parolante france , kiu diris al li ke eraro okazis, kaj ke li ne estas bezonata. Krome, estis uzata idioma frazo, ne tia, kian viro kiu sciis nur kelkajn francajn vortojn elektus. ‘Ce n’est rien. Je me suis trompe .’”

“Tio estas vera,” ekscite kriis Constantine. “Ni devus esti rimarkintaj tion! Mi memoras, ke vi akcentis la vortojn kiam vi rediris ilin al ni. Nun mi komprenas vian malvolon ne fidi al la atesto de la kavetigita poŝhorloĝo. Jam, je dudek tri minutoj antaŭ la unua, Ratchett estis senviva…”

“Kaj estis lia murdinto kiu parolis!” findiris S-ro Bouc imprese.

Poirot levis la manon, “Ni ne iru tro rapide, kaj ni ne supozu pli ol ni efektive scias. Estas eble diri, mi opinias, ke je tiu horo, dudek tri minutoj antaŭ la unua, iu alia estas en la kupeo de Ratchett, kaj ke tiu estas aŭ franco aŭ iu, kiu povas flue paroli la francan lingvon.”

“Vi estas tre singardema, mon vieux .”

“Oni devus antaŭeniri nur paŝon post paŝo. Ni havas nenian efektivan ateston , ke Ratchett je tiu horo estas senviva.”

“Estas la krio, kiu vekis vin.”

“Jes, tio estas vera.”

“Laŭ unu maniero,” diris S-ro Bouc penseme, “ĉi tiu eltrovo ne multe aliigas aferojn. Vi aŭdis iun moviĝanta en la apuda kupeo. Tiu iu ne estis Ratchett, sed la alia viro. Sendube li forlavis la sangon de siaj manoj, ordigis ĉion post la krimo, kaj bruligis la kulpigan leteron. Poste li atendis ĝis ĉio estas trankvila, kaj kiam li opiniis ke estas sendanĝere, li ŝlosis kaj ĉenigis la pordon de Ratchett je la interna flanko, malŝlosis la interkupean pordon al la kupeo de S-ino Hubbard, kaj eliris per tiu vojo. Efektive estas precize kiel ni pensis – kun la diferenco ke Ratchett estis murdita ĉirkaŭ duonhoro pli frue , kaj la poŝhorloĝo aliigita ĝis kvarono pos la unua por krie alibion.”

“Ne tia bona alibio,” diris Poirot. “La montriloj de la poŝhorloĝo indikis 1.15 – la precizan horon kiam la entrudanto forlasis la lokon de la krimo.”

“Vere,” diris S-ro Bouc iom konfuzita. “Kion, do, la poŝhorloĝo indikas al vi?”

“Se la montriloj estis aliigitaj – mi diras se – tiuokaze la horo kiun ili indikis devas havi signifon. La racia konkludo estus suspekti ĉiun, kiu havis fidindan alibion por la horo indikita – en la nuna afero 1.15.”

“Jes, jes,” diris la kuracisto. “Tiu rezonado estas bona.”

“Ni devas ankaŭ priatenti la horon kiam la entrudanto eniris la kupeon. Kiam li havis la okazon fari tion? Krom se ni supozus la kunkulpecon de la vera konduktoro, estis nur unu tempo kiam li povis tion fari – kiam la trajno haltis ĉe Vincovci. Post kiam la trajno forlasis Vincovci la konduktoro sidis fronte al la koridoro, kaj kvankam pasaĝero preskaŭ ne rimarkus Wagon Lit konduktoron, la efektiva persono kiu rimarkus trompiston estus la vera konduktoro. Dum la halto en Vincovci la konduktoro estis sur la kajo. La vojo estis libera.”

“Kaj, laŭ nia antaŭa rezonado, ĝi devas esti unu el la pasaĝeroj,” diris S-ro Bouc. “Ni estas kie ni estis. Kiu el ili?”

Poirot ridetis. “Mi pretigis liston,” li diris, “Se vi ŝatus rigardi ĝin, ĝi eble refreŝigos vian memoron.

La kuracisto kaj S-ro Bouc kune rigardis la liston. Ĝi estis nete kaj metode skribita laŭ la ordo en kiu la pasaĝeroj estis intervujuitaj.

HECTOR MACQUEEN – Usonano. Lito n-ro 6. Dua klaso.

Motivo : Eble pro liaj rilatoj kun la murdito?

Alibio : De noktomezo ĝis 2 atm. (Noktomezo ĝis 1.30 certigita de Kol. Arbuthnot kaj 1.15 ĝis 2.0 certigita de la konduktoro.)

Atesto kontraŭ li : Nenio.

Suspektindaj cirkonstancoj : Nenio.

KONDUKTORO – PIERRE MICHEL – Franco.

Motivo : Nenio.

Alibio : De noktomezo ĝis 2.0 atm. (Vidita de H. P. en la koridoro je la tempo kiam voĉo aŭdiĝis en la kupeo de Ratchett je 12.37. De 1.0 ĝis 1.16 certigita de la du aliaj konduktoroj).

Atesto kontraŭ li : Nenio.

Suspektindaj cirkonstancoj : La trovita Wagon Lit uniformo estas favora al li ĉar ĝi ŝajne estis por suspektigi lin.

EDWARD MASTERMAN – Anglo. Lito n-ro 4. Dua klaso.

Motivo : Eble pro liaj rilatoj kun la mortinto, kies servisto li estis.

Alibio : De noktomezo ĝis 2.0 atm. (Certigita de Antonio Foscarelli.)

Atesto kontraŭ li aŭ suspektindaj aŭ cirkonstancoj : Nenio, escepte ke li estas la sola viro, kiu havas la ĝustan altecon aŭ grandecon por porti la Wagon Lit uniformon. Aliflanke, estas neverŝajne ke li bone parolas la francan lingvon.

S-INO HUBBARD – Usonanino. Lito n-ro 3. Unua klaso.

Motivo : Nenio.

Alibio : De noktomezo ĝis 2.0 atm.

Atesto kontraŭ ŝi suspektindaj cirkonstancoj : Nenio. Rakonto pri viro en ŝia kupeo certigita de la atesto de Hardman kaj tio de la virino Schmidt.

GRETA OHLSSON – Svedino. Lito n-ro 10. Dua klaso.

Motivo : Nenio.

Alibio : De noktmezo ĝis 2.0 atm. (Certigita de Mary Debenham.)

Noto. – La lasta persono, kiu vidis Ratchett viva.

PRINCINO DRAGOMIROFF – Nacianigita francino. Lito n-ro 14. Unua klaso.

Motivo : Intime konis la familion Armstrong, kaj bapto-patrino de Sonia Armstrong.

Alibio : De noktomezo ĝis 2.0 atm. (Certigita de la konduktoro kaj la servistino.)

Atesto kontraŭ ŝi aŭ suspektindaj cirkonstancoj : Nenio.

GRAFO ANDRENYI – Hungaro. Diplomata pasporto. Lito n-ro 13. Unua klaso.

Motivo : Nenio.

Alibio : Noktomezo ĝis 2.0 atm. (Certigita de la konduktoro – sed ne por la periodo 1.0 - 1.15).

GRAFINO ANDRENYI – Kiel supre, Lito 12.

Motivo : Nenio.

Alibio : Noktomezo ĝis 2.0 atm. Trinkis trionalon kaj dormis. (Certigita de la edzo. Trional-botelo en ŝia ŝranko)

KOLONELO ARBUTHNOT – Brito. Lito n-ro 15. Unua Klaso

Motivo : Nenio.

Alibio : Noktomezo ĝis 2.0 atm. Parolis kun MacQueen ĝis 1.30. Li iris al sia kupeo kaj ne forlasis ĝin. (Certigita de MacQueen kaj la konduktoro.)

Atesto kontraŭ li aŭ suspektindaj cirkonstancoj : Pip-purigilo.

CYRUS HARDMAN – Usonano. Lito n-ro 16. Dua klaso.

Motivo : Nenio sciata.

Alibio : Noktomezo ĝis 2.0 atm. Ne forlasis sian kupeon. (Certigita de MacQueen kaj la konduktoro.)

Atesto kontraŭ li aŭ suspektindaj cirkonstancoj : Nenio.

ANTONIO FOSCARELLI – Usonano (italo laŭ naskiĝo). Lito n-ro 5. Dua klaso.

Motivo : Nenio sciata.

Alibio : Noktomezo ĝis 2.0 atm. (Certigita de Edward Masterman.)

Atesto kontraŭ li aŭ suspektindaj cirkonstancoj : Nenio, escepte ke la murdilo uzita povus taŭgi al lia temperamento (laŭ S-ro Bouc).

MARY DEBENHAM – Britino. Lito n-ro 11. Dua klaso.

Motivo : Nenio.

Alibio : Noktomezo ĝis 2.0 atm. (Certigita de Greta Ohlsson.)

Atesto kontraŭ ŝi aŭ suspektindaj cirkonstancoj : Konversacio aŭdita de H. P. kaj ŝia rifuzo klarigi tion.

HILDEGARD SCHMIDT – Germanino. Lito n-ro 8. Dua klaso.

Motivo : Nenio.

Alibio : Noktomezo ĝis 2.0 atm (Certigita de la konduktoro kaj ŝia mastrino.) Enlitiĝis. Estis vekita de la konduktoro proksimume je 12:38 kaj iris al ŝia mastrino.

NOTO: La atesto de la pasaĝeroj estas subtenata de la aserto de la konduktoro, ke neniu eniris aŭ eliris la kupeon de S-ro Ratchett inter noktomezo kaj 1.0 atm. (Kiam li iris en la apudan vagonon) kaj de 1.15 ĝis 2.0 atm.

“Vi komprenas,” diris Poirot, “ke tiu dokumento estas nur resumo de la atestaro kiun ni aŭdis, tiel aranĝita por oportuneco.”

Kun grimaco S-ro Bouc redonis ĝin. “Ĝi ne estas tre helpa,” li diris.

“Eble ĉi tiu pli bone kontentigos vin,” diris Poirot kun eta rideto dum li transdonis al li duan paperfolion.

Sur la papero estis skribita: Aferoj, kiuj bezonas klarigojn .

1. La poŝtuko markita per la ĉeflitero H. Al kiu ĝi apartenas?

2. La pip-purigilo. Ĉu ĝi estis faligita de Kolonelo Arbuthnot? Aŭ de iu alia?

3. Kiu portis la skarlatan kimonon?

4. Kiu estis la viro aŭ virino kaŝvestita per Wagon Lit uniformo?

5. Kial la montriloj de la poŝhorloĝo montras 1.15?