Was hy niet háár Max? (Czyż nie był jej Maxem?; was hy niet háár Max – czyż nie był jej Maxem?). Was het niet te klein, te nietig, was 't niet ongerymd, hem die zoo vorstelyk dacht, te willen binden aan de regels van spaarzaamheid en huishoudelykheid die voor anderen gelden? (Czyż nie było zbyt małe, zbyt błahe, czyż nie było niedorzeczne, aby jego, który myślał tak królewsko, wiązać zasadami oszczędności i gospodarności, które obowiązują innych?; was het niet te klein, te nietig, was 't niet ongerymd – czyż nie było zbyt małe, zbyt błahe, czyż nie było niedorzeczne, hem die zoo vorstelyk dacht, te willen binden aan de regels van spaarzaamheid en huishoudelykheid die voor anderen gelden – aby jego, który myślał tak królewsko, wiązać zasadami oszczędności i gospodarności, które obowiązują innych?). En bovendien, al mocht er dan soms voor 't oogenblik iets onevenredigs wezen tusschen inkomsten en uitgaven, was Max, háár Max, niet bestemd voor een schitterende loopbaan? (Co więcej, nawet jeśli czasami na chwilę istniała jakaś dysproporcja między dochodami a wydatkami, czy Max, jej Max, nie był przeznaczony do wspaniałej kariery?; en bovendien, al mocht er dan soms voor 't oogenblik iets onevenredigs wezen tusschen inkomsten en uitgaven – co więcej, nawet jeśli czasami na chwilę istniała jakaś dysproporcja między dochodami a wydatkami, was Max, háár Max, niet bestemd voor een schitterende loopbaan – czy Max, jej Max, nie był przeznaczony do wspaniałej kariery?). Moest hy niet weldra in omstandigheden verkeeren, die hem zouden in-staat stellen zonder overschryding zyner inkomsten den vryen loop te laten aan zyn groothartige neigingen? (Czyż nie powinien wkrótce znaleźć się w sytuacji, która pozwoli mu bez przekraczania swoich dochodów dać upust swoim wielkodusznym skłonnościom?; moest hy niet weldra in omstandigheden verkeeren – czyż nie powinien wkrótce znaleźć się w sytuacji, die hem zouden in-staat stellen zonder overschryding zyner inkomsten den vryen loop te laten aan zyn groothartige neigingen – która pozwoli mu bez przekraczania swoich dochodów dać upust swoim wielkodusznym skłonnościom?). Moest háár Max niet Gouverneur-generaal worden van dat lieve Indie, of… een koning? (Czy jej Max nie miał zostać gubernatorem generalnym tych kochanych Indii, albo… królem?; moest háár Max niet Gouverneur-generaal worden van dat lieve Indie – czy jej Max nie miał zostać gubernatorem generalnym tych kochanych Indii, of… een koning – albo… królem?). Was 't niet vreemd zelfs, dat hy niet reeds koning wàs? (Czyż nie było dziwne, że jeszcze nie był królem?; was 't niet vreemd zelfs – czyż nie było dziwne, dat hy niet reeds koning wàs – że jeszcze nie był królem?).

Als er een fout by haar kon gevonden worden, dan was haar ingenomenheid met Havelaar schuld daaraan, en zoo ooit, dan zou 't hier gelden: dat men veel vergeven moet aan wie veel heeft lief gehad! (Jeśli można było znaleźć u niej jakąś winę, to była to jej sympatia do Havelaara, a jeśli kiedykolwiek, to właśnie tutaj obowiązywało: że wiele trzeba wybaczyć tym, którzy wiele kochali!; als er een fout by haar kon gevonden worden – jeśli można było znaleźć u niej jakąś winę, dan was haar ingenomenheid met Havelaar schuld daaraan – to była to jej sympatia do Havelaara, en zoo ooit, dan zou 't hier gelden – a jeśli kiedykolwiek, to właśnie tutaj obowiązywało: dat men veel vergeven moet aan wie veel heeft lief gehad – że wiele trzeba wybaczyć tym, którzy wiele kochali!).

Doch men had haar niets te vergeven. (Ale nie było jej nic do wybaczenia; doch men had haar niets te vergeven – ale nie było jej nic do wybaczenia). Zonder nu te deelen in de overdreven begrippen die zy van haren Max koesterde, mag men toch aannemen dat hy een goede loopbaan voor zich had, en wanneer dit gegrond uitzicht zich had verwezenlykt, zouden inderdaad de onaangename gevolgen zyner vrygevigheid weldra uit den weg te ruimen geweest zyn. (Nie dzieląc teraz przesadnych poglądów, które żywiła wobec swojego Maxa, można jednak założyć, że miał przed sobą dobrą karierę, a kiedy to uzasadnione oczekiwanie się spełni, nieprzyjemne skutki jego hojności wkrótce zostaną usunięte; zonder nu te deelen in de overdreven begrippen die zy van haren Max koesterde – nie dzieląc teraz przesadnych poglądów, które żywiła wobec swojego Maxa, mag men toch aannemen dat hy een goede loopbaan voor zich had – można jednak założyć, że miał przed sobą dobrą karierę, en wanneer dit gegrond uitzicht zich had verwezenlykt – a kiedy to uzasadnione oczekiwanie się spełni, zouden inderdaad de onaangename gevolgen zyner vrygevigheid weldra uit den weg te ruimen geweest zyn – nieprzyjemne skutki jego hojności wkrótce zostaną usunięte). Maar nog een reden van geheel anderen aard verontschuldigde hare en zyne schynbare zorgeloosheid. (Ale jeszcze jeden powód zupełnie innej natury usprawiedliwiał jej i jego pozorną beztroskę; maar nog een reden van geheel anderen aard verontschuldigde hare en zyne schynbare zorgeloosheid – ale jeszcze jeden powód zupełnie innej natury usprawiedliwiał jej i jego pozorną beztroskę).

Ze had zeer jong haar beide ouders verloren, en was by hare familie opgevoed. (Bardzo młodo straciła oboje rodziców i została wychowana przez rodzinę; ze had zeer jong haar beide ouders verloren – bardzo młodo straciła oboje rodziców, en was by hare familie opgevoed – i została wychowana przez rodzinę). Toen ze huwde, deelde men haar mede dat zy een klein vermogen bezat, 'tgeen dan ook werd uitbetaald, doch Havelaar ontdekte uit enkele brieven van vroeger tyd, en uit eenige losse aanteekeningen die zy in een van haar moeder afkomstige kassette bewaarde, dat haar familie zoo van vaders- als van moeders-zyde zeer ryk was geweest, zonder dat hem evenwel duidelyk worden kon, wáár, waardoor of wanneer die rykdom was verloren gegaan. (Kiedy wyszła za mąż, powiedziano jej, że ma mały majątek, który został wypłacony, ale Havelaar odkrył z kilku dawnych listów i kilku luźnych notatek, które przechowywała w kasecie od matki, że jej rodzina była bardzo bogata zarówno ze strony ojca, jak i matki, choć nie mógł ustalić, gdzie, jak i kiedy to bogactwo zostało utracone; toen ze huwde, deelde men haar mede dat zy een klein vermogen bezat, 'tgeen dan ook werd uitbetaald – kiedy wyszła za mąż, powiedziano jej, że ma mały majątek, który został wypłacony, doch Havelaar ontdekte uit enkele brieven van vroeger tyd – ale Havelaar odkrył z kilku dawnych listów, en uit eenige losse aanteekeningen die zy in een van haar moeder afkomstige kassette bewaarde – i kilku luźnych notatek, które przechowywała w kasecie od matki, dat haar familie zoo van vaders- als van moeders-zyde zeer ryk was geweest – że jej rodzina była bardzo bogata zarówno ze strony ojca, jak i matki, zonder dat hem evenwel duidelyk worden kon, wáár, waardoor of wanneer die rykdom was verloren gegaan – choć nie mógł ustalić, gdzie, jak i kiedy to bogactwo zostało utracone). Zyzelf, die nooit belang gesteld had in zaken van geldelyken aard, wist weinig of niets te antwoorden, toen Havelaar by haar aandrong op eenige inlichtingen aangaande de vorige bezittingen van haar verwanten. (Sama, która nigdy nie interesowała się sprawami finansowymi, wiedziała niewiele lub nic, gdy Havelaar nalegał na uzyskanie informacji na temat poprzednich posiadłości jej krewnych; zyzelf, die nooit belang gesteld had in zaken van geldelyken aard – sama, która nigdy nie interesowała się sprawami finansowymi, wist weinig of niets te antwoorden, toen Havelaar by haar aandrong op eenige inlichtingen aangaande de vorige bezittingen van haar verwanten – wiedziała niewiele lub nic, gdy Havelaar nalegał na uzyskanie informacji na temat poprzednich posiadłości jej krewnych). Haar grootvader, de baron Van W., was met Willem den vyfden naar Engeland uitgeweken en ridmeester geweest by 't leger des hertogs van York. (Jej dziadek, baron Van W., wyemigrował z Wilhelmem V do Anglii i był majorem w armii księcia Yorku; haar grootvader, de baron Van W., was met Willem den vyfden naar Engeland uitgeweken – jej dziadek, baron Van W., wyemigrował z Wilhelmem V do Anglii, en ridmeester geweest by 't leger des hertogs van York – i był majorem w armii księcia Yorku). Hy scheen met de uitgeweken leden der stadhouderlyke familie een vroolyk leven geleid te hebben, wat dan ook door velen werd opgegeven als oorzaak van den ondergang zyner fortuin. (Wygląda na to, że prowadził wesołe życie z wyemigrowanymi członkami rodziny namiestnika, co przez wielu było podawane jako przyczyna upadku jego fortuny; hy scheen met de uitgeweken leden der stadhouderlyke familie een vroolyk leven geleid te hebben – wygląda na to, że prowadził wesołe życie z wyemigrowanymi członkami rodziny namiestnika, wat dan ook door velen werd opgegeven als oorzaak van den ondergang zyner fortuin – co przez wielu było podawane jako przyczyna upadku jego fortuny). Later, by Waterloo, sneuvelde hy in een charge onder de huzaren van Boreel. (Później, pod Waterloo, zginął w szarży huzarów Boreela; later, by Waterloo, sneuvelde hy in een charge onder de huzaren van Boreel – później, pod Waterloo, zginął w szarży huzarów Boreela). Aandoenlyk was het, de brieven te lezen van haar vader – toen een jongeling van achttien jaren, die als luitenant by dat korps in dezelfde charge een sabelhouw op 't hoofd bekwam, aan welks gevolgen hy acht jaren later krankzinnig sterven zou – brieven aan zyn moeder, waarin hy zich beklaagde hoe hy vruchteloos op het slagveld naar 't lyk zyns vaders had gezocht. (Wzruszające było czytanie listów jej ojca – wówczas osiemnastoletniego młodzieńca, który jako porucznik w tym korpusie w tej samej szarży otrzymał cios szablą w głowę, w wyniku którego osiem lat później zmarł szalony – listów do jego matki, w których skarżył się, jak bezowocnie szukał na polu bitwy ciała swojego ojca; aandoenlyk was het, de brieven te lezen van haar vader – wzruszające było czytanie listów jej ojca, toen een jongeling van achttien jaren – wówczas osiemnastoletniego młodzieńca, die als luitenant by dat korps in dezelfde charge een sabelhouw op 't hoofd bekwam – który jako porucznik w tym korpusie w tej samej szarży otrzymał cios szablą w głowę, aan welks gevolgen hy acht jaren later krankzinnig sterven zou – w wyniku którego osiem lat później zmarł szalony, brieven aan zyn moeder, waarin hy zich beklaagde hoe hy vruchteloos op het slagveld naar 't lyk zyns vaders had gezocht – listów do jego matki, w których skarżył się, jak bezowocnie szukał na polu bitwy ciała swojego ojca).