Verŝajne ekzistas pli strangaj lokoj por lerni, tamen mi ne povas imagi iun. Je certaj horoj estis malfacile aŭdi super la klakoj, sibloj kaj muĝoj de la maŝinaro. Tag- kaj vespermanĝo estis la plej okupitaj horoj, kaj estis kroma pinto je la elirhoro de lernejoj. Ankaŭ ni manĝis tiam, ĉar estis tiom pene paroli. Ni tramanĝis la tutan sortimenton de MakPorko. Sennombraj MakKuniklaĵoj plonĝis en niajn gorĝojn, sekvataj de multaj glaciŝaŭmoj. Al mi plaĉis la henkolbasoj, ĝis tro da ili trotis preter miaj gingivoj; tiam mi ŝanĝis al gelataj erinapropiedoj, kaj poste al katfritaĵoj. La Kuriero estis tutampleksa en siaj gustoj, kaj al li plaĉis ĉio en la menuo. Kiam la homamaso foriris, kaj post kiam ni forviŝis ĉiun reston de viandsuko el niaj lipoj, ni ripoze sterniĝis, kaj mia instruado pluiris. Kiam ni alvenis ĉe komputila krimo, mi eltrovis, kion La Kuriero faris dum la antaŭaj du jardekoj.

— Donu al mi terminalon, kaj mi regos la mondon — li diris, kaj tiom da aŭtoritateco enestis lian voĉon, ke mi kredis lin kapabla. — Dum mia junaĝo, mi plezuris en ĉiuspecaj operacioj por plaĉi al la civitanoj de ĉi tiu planedo. Estis ega ĝuo interkapti monkonsignojn dumvoje, anstataŭante per mia vizitkarto la amason da biletoj. Oni neniam eltrovis, kiel mi tion faris…

— Kiel do?

— Ni parolis pri komputiloj.

— Deflankiĝu, nur ĉi-foje, mi petas. Mi promesas bone utiligi la teknikon. Eble, se vi permesas, eĉ postlasi unu el viaj vizitkartoj.

— Tio ŝajnas bonega ideo. Superruzu la nunan aron da policanoj tiel ĝisfunde kiel mi iliajn antaŭulojn. Mi priskribos tion, kiel ĝi okazis, kaj eble vi mem malkovros, kiel mi faris. Ĉe la Centra Monfarejo, bone gardita antikva konstruaĵo kun muroj dikaj je du metroj, troviĝas gigantaj kirasŝrankoj plenplenaj de miliardoj da spesoj. Kiam oni devas translokigi konsignon, gardistoj kaj oficialuloj plenigas keston, ŝlosante kaj sigelante ĝin sub la rigardo de ĉiuj ceteraj ĉeestantoj. Ekster la konstruaĵo atendas eskorto de policanoj gardante kirasitan kamionon. Ĉe signalo, la veturilo retroiras kontraŭ la kirasitan liverpordon. Ene de la konstruaĵo, oni malfermas la ŝtalan enan pordon, kaj metas la keston en la kirasitan intermuran ĉambron. Oni fermas la enan pordon antaŭ ol povi malfermi la eksteran. La kesto tiam vojaĝas en la kirasita kamiono ĝis la fervoja stacio, kie kirasita vagono ricevas ĝin. Ĉi tiu havas nur unu pordon, kiu estas ŝlosita, sigelita kaj konektita al sennombraj alarmiloj. Gardistoj vojaĝas en aparta ĉambro de ĉiu vagono, dum la vagonaro trairas la fervojan reton ĝis la urbo bezonanta la spesojn. Tie, alia kirasita kamiono atendas; la keston, ankoraŭ ŝlositan, oni metas en la kamionon, alportas al la banko, kie oni malfermas ĝin — trovante, ke ĝi entenas nur mian karton.

— Mirinde!

— Ĉu vi volas klarigi, kiel tio fariĝis?

— Vi estis unu el la gardistoj en la vagonaro…

— Ne.

— Aŭ ŝoforis la kirasitan kamionon…

— Ne.

Mi ĉi tiel streĉis mian cerbon dum tuta horo, antaŭ ol li kompatis kaj klarigis:

— Ĉiuj viaj sugestoj havas meriton, tamen ĉiuj estas danĝeraj. Vi estas multe pli fizikema, ol mi iam ajn estis. En miaj operacioj mi ĉiam preferis cerbon al manlaboro. La kialo, ke mi neniam devis rompi la keston kaj eltiri la monon, estas, ke ĝi jam malplena forlasis la konstruaĵon. Aŭ pli precize, pezigita de brikoj kun mia karto. Ĉu vi divenas nun, kiel mi faris?

— Neniam forlasis la konstruaĵon, — mi murmuris, penante veki mian cerbon. — Sed la mono iris en la keston, la kesto en la kamionon…

— Vi forgesas ion.

Mi klakigis la fingrojn kaj saltekstaris.

— La muro, kompreneble, temas pri la muro. Vi donis al mi ĉiun indikon; mi idiotis. Malnova, ŝtona, dika du metrojn!

— Ĝuste tiel. Mi bezonis kvar monatojn por eniri. Mi eluzis tri robotojn, sed fine sukcesis. Unue mi aĉetis la konstruaĵon trans la strato, kaj mi tunelis sub tiu. Per pioĉo kaj ŝovelilo, tre malrapide, tre silente. Supren tra la fundamento de la konstruaĵo kaj enen de la muro. Kiu inter ena kaj ekstera muroj, kiel kutime ĉe tiaj konstruoj, estis plenigita de rubo. Oni neniam aŭdis niajn diamantajn segilojn, dum ni traboris la flankon de la kirasita ĉambreto inter la eno de la monfarejo kaj la ekstero. La mekanismo, kiun mi instalis, kapablis interŝanĝi kestojn en unu komo nul kvin sekundoj. Kiam la ena pordo estis fermita, ĝi devis esti ŝlosita, antaŭ ol oni povis malfermi la eksteran. Tiu tempo, preskaŭ tri sekundoj, sufiĉis por permesi la ŝanĝon. Ili neniam eltrovis, kiel mi faris tion. La mekanismo ankoraŭ restas tie. La operacio estis precipe misdirekto, plus multe da fosado. Komputila krimo estas tute alia afero. Temas pri precipe intelekta ekzerco.

— Tamen komputila krimo preskaŭ ne eblas hodiaŭ, se oni konsideras ĉifrojn kaj ŝlosilkodojn, ĉu ne?

— Kion homo kapablas ĉifri kaj ŝlosi, tion homo kapablas malĉifri kaj malŝlosi. Sen lasi spurojn. Mi donu ekzemplojn. Ni komencu ĉe la truko de rondigado, ankaŭ konata kiel la kolbaso. Jen kiel tio funkcias. Ni diru, ke vi havas 8000 spesojn en la banko, en ŝparkonto liveranta ok centonojn jare. Via banko, por allogi al si klientojn, kalkulas la interezojn semajne, kio signifas, ke fine de la unua semajno via banko obligas vian saldon per 0,0015384 kaj aldonas al ĝi ĉi tiun kvanton. Via kredito pliiĝis je 12,30 spesoj. Ĉu ĝuste? Kontrolu per via kalkulilo.

Mi butonpremis la ciferojn kaj ricevis la saman rezulton.

— Precize dek du spesoj kaj tridek centimoj da interezo, — mi diris fiere.

— Malĝuste, — li diris malfierigante. — La interezo estis 12,3072, ĉu ne?

— Bone, jes, sed oni ne povas adicii sepdek du centonojn de centimo al ies konto, ĉu?

— Ne facile, ĉar financajn kontojn oni kalkulas je du decimalaj ciferoj. Tamen je tiu ĉi punkto, la banko devas decidi. Ĝi povas rondigi ĉiun decimalon super 0,005 supren ĝis la plej proksima centimo, kaj ĉiun sub 0,0049 malsupren. Fine de la tago, la rondigoj supren kaj malsupren nuligos sin reciproke, tiel ke la banko nenion perdas. Aŭ, kaj ĉi tiu estas la plej akceptita kutimo, la banko ignoras ĉiujn decimalojn post la du unuaj, tiel tirante malgrandan sed konstantan profiton. Malgrandan se temas pri bankoj, sed tre grandan por unuopulo. Se la komputilon de la banko oni manipulas, tiel ke ĉiu kroma sumo estas deponata en unu konto, nu, je la fino de la tago la komputilo montros la ĝustan saldon ĉe la konto de la banko kaj ĉe tiuj de la klientoj. Ĉiuj estas kontentaj.

Mi dume furioze butonpremis ĉe mia kalkulilo, kaj ĝoje ridis je la rezulto.

— Ĝuste tiel. Ĉiuj kontentaj — inkluzive de la posedanto de tiu konto ricevanta la kromsumojn. Ĉar, se oni prenas duoncentimon el ĉiu el dekmil kontoj, la profito estas ronda kvindeko da spesoj!

— Precize. Sed granda banko havas centoble tiun nombron da kontoj. Kio donas, mi scias pro feliĉa sperto, semajnan enspezon de kvinmil spesoj por tiu, kiu muntas ĉi tiun fraŭdon.

— Kaj ĉu tio estas via plej malgranda kaj simpla komputila petolaĵo? — mi demandis per mirigita voĉo.

— Jes. Kiam oni komencas atingi grandajn korporaciajn komputilojn, la sumoj iĝas nekredeblaj. Estas tia plezuro agi je tiuj niveloj. Ĉar, se oni estas zorgema kaj postlasas nenian spuron, la korporacioj eĉ ne suspektas fiagon! Ili ne volas scii pri tio, eĉ ne kredas fronte al la atestaĵo. Estas tre malfacile esti kulpigita pri komputila krimo. Ĝi estas bona kromokupo por iu de mia matura aĝo. Ĝi tenas min okupata, kaj riĉega. Oni neniam min kaptis. Ho ve, jes, krom unu fojon…

Li peze suspiris, kaj mi ĉagreniĝis.

— Mia kulpo! — mi kriis. — Se mi ne provus kontakti vin, vi neniam implikiĝus kun la Planeduloj.

— Ne sentu vin kulpa pri tio, Jim. Mi mistaksis iliajn sekurkontrolojn, multe pli severajn ol tiuj, al kiuj mi kutimiĝis. Estis mia eraro, kaj mi certe pagis pro ĝi. Ankoraŭ pagas. Mi ne malŝatas la valoron de nia nuna kaŝejo, tamen ĉi tiuj manĝaĵoj ektedas post iom da tempo. Ĉu eble vi jam rimarkis?

— Ili estas la esenco de la vivo por mia generacio.

— Kompreneble. Mi ne pensis pri tio. Ĉevalon ne tedas fojno; erinapro forglutos sian kaĉon avide poreterne.

— Kaj vi verŝajne englutus omaron kaj ĉampanon dum jarcento.

— Bone observite kaj ĝuste, mia knabo. Kiom longe plu ni restos ĉi tie, laŭ vi? — li demandis, forpuŝante nemanĝitan duonporcion da krespobuloj.

— Mi dirus, ke minimume ankoraŭ du semajnojn.

Tremo traskuis lian korpon.

— Estos por mi bona okazo por maldikiĝi.

— Tiam la intenso de la ĉaso estos jam sufiĉe malpliiĝinta. Ni ankoraŭ devos eviti la publikajn transportilojn dum kelka tempo. Tamen mi pretigis eskapovojon, kiu tre baldaŭ estos sekura.

— Ĉu mi aŭdacas demandi, pri kio temas?

— Boato, aŭ pli ĝuste krozŝipo kun kajuto sur la rivero Stikso. Mi aĉetis ĝin antaŭlonge, nome de korporacio, kaj ĝi atendas ĉe la dokoj tuj ekster Predikurbo.

— Bonege! — Li interfrotis la manojn ĝoje. — Fine de la somero, krozante suden, frititaj katfiŝoj vespere, boteloj da vino malvarmiĝantaj en la fluo, bifstekoj ĉe la apudriveraj restoracioj.

— Kaj seksoŝanĝo por mi.

Je tio li rapide palpebrumis, kaj poste suspiris trankviliĝe, kiam mi klarigis:

— Mi portos knabinajn vestojn surŝipe, kiam oni povas vidi min de la bordo, almenaŭ ĝis ni estos sufiĉe foraj.

— Bonege. Mi perdos iom da pezo — ne estos malfacile dieti tie ĉi. Mi lasos la lipharojn kreski, poste eĉ la barbon, tinkturos denove miajn harojn nigraj. Tio okupos min. Ĉu ni diru monaton anstataŭ du semajnojn? Mi povas vivi tiom longe enkarcerigite en ĉi tiu gustumo-geto, kondiĉe ke mi ne manĝu. Mia figuro estos des pli bona danke al la kromaj semajnoj, miaj barbo kaj lipharoj des pli longaj.

— Mi povas daŭrigi, se vi povas.

— En tiu okazo, konsentite. Kaj ni profitos kiel eble plej bone la tempon antaŭenigante vian klerigon. RAM, ROM, kaj PROM estos la hodiaŭa leciono.

Min tro okupis la studoj, por ke la ĉiea odoro de rostitaj erinapraĵoj povu ĝeni min. Cetere, mi ankoraŭ kapablis ilin manĝi. Ju pli kreskis mia kompreno pri ĉiuj diversaj ebloj de kontraŭleĝa agado en nia socio, des pli malkreskis la figuro de mia kamarado. Mi volis forlasi la lokon pli frue, sed La Kuriero, jam decidinte, ne ŝanceliĝis.

— Plano farita, plano sekvota. Laŭlitere. Ĝi nur ŝanĝiĝu, se eksteraj cirkonstancoj ŝanĝiĝas. La homo estas raciiga besto, kaj bezonas dresadon por fariĝi racia. Motivoj ĉiam troveblas por aliigi operacion. — Li tremis, dum la maŝinoj akcelis ekmuĝante — elirhoro de la lernejoj — kaj forstrekis plian tagon de la kalendaro. — Bone planita operacio funkcios. Se oni tuŝaĉas ĝin, oni detruas ĝin. Nia plano estas bona. Ni restu ĉe ĝi.