Лагун мог разабраць толькі палавіну таго, што казаў матацыкліст.

– Бу-бу-бу… Я не прывык пляткарыць… вышэй гэтага… але закрануты гонар маёй сястры… выключна дзеля таго, каб акупіць адваката… а ён, гэты Лагун… Зу-зу-зу…

Лагун стаяў у цемры, якая надта ж хутка, па-паўднёваму згусцілася, і думаў: вось і ўсё. Вось так і яго сувязь з Інгай выкрыецца. І тады – бывай, дом, бывай, кінастудыя, фільм, а можа, і маё жыццё. Дачакаўшыся, калі матацыкліст нарэшце пайшоў, ён з цемры наблізіўся да светлага балкона і, хоць усё ў ім трымцела, рашуча набраў паветра ў грудзі.

– Я ўсё чуў… Так, я не ўсё сказаў вам… Але гэта таму, каб зберагчы вашы нервы! Так як вы зберагаеце вашай жонцы… Я вас вельмі цаню, каб увязваць у свае…

– Не хвалюйся.

– Гэтыя нібыта брат з сястрою, – хутка, пераканаўча гаварыў Лагун, – чым яны займаюцца… Гэта ў іх сямейны бізнес… ён падстаўляе яе і затым шантажом выманьвае грошы…

– Не хвалюйся. Я заплаціў яму.

– Вы? Заплацілі? Нашто? – ускрыкнуў Лагун, нібыта гэта былі яго грошы. – А калі ён зноў захоча?

– Паабяцаў, што не захоча. Але ты… Як ты мог? Не сказаў ні пра айчыма, ні пра сясцёр. Ні пра маці. Гэта ж лёгка было вырашыць – памагчы тваёй сям’і хаця б матэрыяльна…

Лагун не паспеў адкрыць рот, як Міхалевіч зрабіў знак, каб не перабіваў:

– Я разумею – гонар, шчырасць, сумленне і гэтак далей. Але ж нельга быць такім… цнатлівым у наш час!

Лагун выдыхнуў з палёгкаю. І гэтая непрыемнасць абышла яго бокам, закранула толькі ўскосна. Ён ужо быў паспадзяваўся, што так усё нічым і не скончыцца. Але дарэмна. Пасля гэтага выпадку нібы трэшчына прайшла паміж імі. Спачатку ледзь заўважная, а потым неяк пакрысе Міхалевіч пачаў ад яго аддаляцца, вочы ў яго больш не гарэлі, а ўсмешка не кранала вуснаў. Ён нязвыкла многа маўчаў і ўсё часцей задумваўся. Пад канец яны настолькі перасыціліся адзін адным, так прагнулі адпачыць ад поўдня і адзін ад аднога, што не маглі дачакацца дня ад’езду, а калі ён надышоў, не хавалі радасці.

31

Прыезд мужа быў раптоўны, без званка. Як толькі Інга ўбачыла яго, пачула знаёмы, прастуджаны голас, сэрца ледзь не выскачыла з грудзей, ёй стала блага. Як жа, аказваецца, моцна яна чакала, як спадзявалася, што здарыцца нешта, якісь няшчасны выпадак, і цяпер адчула расчараванне, змешанае са страхам: да чаго яна дайшла, як яна такое можа ўвогуле дапускаць.

Што да мужа, ён, узіраючыся ў Інгу, быў прыемна здзіўлены. Жонка ўразіла яго. Ён пакідаў яе разбітай, спалоханай, разгубленай, і вось, пабыўшы адна, у тлумным горадзе, яна пахарашэла і паздаравела, а ён на курорце ля мора, у сваім “унікальным клімаце”, толькі зблажэў. Але галоўнае, за гэты месяц з жонкаю адбыліся перамены ўнутраныя. Гэтага нельга было не заўважыць. З’явілася ўпэўненасць у вачах, рашучасць у словах і рухах. Такой ён яе ніколі не бачыў.

– Ты паздаравела, – адзначыў ён не без зайздрасці. – І пахарашэла. Як табе гэта ўдалося?

– А ты чаго такі стомлены? Як бы і не адпачываў. Прастуджаны, мала загарэлы.

– Яшчэ і тэмпературны. Акліматызацыя зацягнулася. Ты ж ведаеш, так заўсёды са мной на поўдні. Каб не твае кроплі… Прабач, я без дазволу забраў твой флакончык.

– Я нават не заўважыла, што яго няма.А ў мяне прайшла алергія, уяўляеш? Зусім, – сказала яна значна.

– На мяне перакінулася. Добра, кроплі памаглі. Я выкарыстаў увесь флакончык. Але як ты? Чаму так рэдка званіла? Не адказвала. І гэты дзіўны апошні званок…

– Я ўсё растлумачу, – яна паглядзела на яго і спакойна сказала: – Я звальняюся. Не хачу больш. Здароўе даражэй.

– Ну, і правільна. Я такі вінаваты перад табой. Што ўцягнуў цябе туды. Цяпер сам не разумею, нашто гэта рабіў? Нашто мне здаўся той сцэнарый? Нашто трэба быў той Лагун? Сорамна прызнавацца, але я цябе раўнаваў да яго.

– Дзе ён, дарэчы? – спытала Інга.

Муж махнуў рукой невядома куды.

– Да сябе паехаў. У інтэрнат. Прыляцелі разам, потым раз’ехаліся.

– Што так?

– Інга, нам трэба сур’ёна пагаварыць. Я ведаю, ты будзеш супраць. Але гэтыя маладыя геніі… З імі, аказваецца, так цяжка.

Інга памкнулася нешта сказаць, муж не даў:

– Не! Я нічога не маю супраць! Я ведаю, ён – цудоўны хлопец! Сарамлівы толькі, нясмелы вельмі. А ўжо ў адносінах да супрацьлеглага полу… Як ён будзе далей жыць? Ён жа не ведае, з якога боку падысці да жанчыны. І потым, гэтыя геніі, аказваецца, бываюць такімі занудамі. Ды і я – я ўжо адчуваю сябе з ім адсырэлым, несучасным, старым…

– І? – спытала Інга.

– Не трэба, каб ён больш хадзіў сюды. І так бог ведама што пра нас думаюць і кажуць. Як пісалі ў старых раманах, я хачу адмовіць яму ад дома.

О, калі б гэта прагучала месяц назад, калі Інга так дабівалася гэтага! Як бы яна ўзрадвалася! Але цяпер гэтыя словы пакінулі яе абыякавай. Нічога не адазвалася ў ёй.

– Калі шчыра, гэты малады ды ранні сцэнарыст мне самой надакучыў, – толькі і сказала яна. – Вось толькі як ты збіраешся гэта зрабіць? Каб ён не пакрыўдзіўся. Няветліва атрымліваецца.

– Можа, ты пазвоніш, пагаворыш? Ён цябе так паважае.

– Ах, не, – адмахнулася яна. – Я яго сюды не прыводзіла, не прывучала і з ім не сябравала. Разбірайся сам.

Так праблема, якая яшчэ паўгадзіны назад здавалася Інзе невырашальнай – пазбавіцца ад Лагуна, развязалася раптам так лёгка і натуральна, як вузел, калі яго пацягнуць за “хвост” у патрэбным месцы. Ёй на міг падалося, што ўвогуле ўсе яе пакуты былі лішнімі, што можна было б пазбегнуць многіх непрыемнасцяў і бедаў, калі б своечасова проста па-дзіцячы ва ўсім прызнацца. Цяпер нібыта акурат і быў спрыяльны момант, каб, як кажа Лагун, “паставіць у вядомасць” мужа. Яна нерашуча паглядзела на яго і нават пачала:

– А ты не баішся… Што ён можа расказаць табе сёе-тое… Нафантазіраваць. Глядзі.

– З чаго гэта?

– Ад страты месца. Ад адчаю, ад помсты.

– Не перажывай. Я дастаткова вывучыў яго і ведаю ўсе яго штучкі. І потым, няўжо ты можаш дапускаць, што я камусьці паверу больш, чым табе?

Мо калі б не яго апошнія словы, яна прызналася б вось зараз. А так зноў, як і ў выпадку з маці, заклініла яе. Некалькі разоў яна збіралася з духам. спрабуючы вымавіць патрэбныя словы, але яны так і не зляцелі з вуснаў. Трохкутнік рассыпаўся, але лягчэй не стала. А стала нават крышку цяжэй. Яна ў думках яшчэ паспрабавала пераканаць сябе, што не ўсё адразу, спроба прайшла ўдала і далей трэба дзейнічаць паступова, паэтапна. Але ўжо сама адчувала, што гэта слабыя перакананні.

І тады яна зразумела, што марна стараецца. Ні цяпер, ні пазней не зможа яна – як не змагла сказаць маці, так не скажа і мужу, бо выдатна ведае, што нават калі першым імпульсам будзе ёй дараванне, дык гэта пратрымаецца пяць хвілін, а затым пачнецца пекла, якое будзе да канца жыцця. Значыць, і далей давядзецца хлусіць, хаваць, баяцца.

Адчай і безвыходнасць апанавалі ёй. Але больш за ўсё было неразуменне: за што яна апынулася ў такой сітуацыі? Хто ў гэтым вінаваты? Раптам новае, няведамае раней пачуццё ўзнікла ў ёй. Гэта была варожасць да мужа. Упершыню менавіта ён убачыўся ёй галоўнай, сапраўднай крыніцай яе бедаў. І адразу нібыта пасвятлела, як бы заслона спала з вачэй. Інга нават усміхнулася сама сабе ціха – як чалавек, якога даўно даймаў боль і які нарэшце знайшоў прычыну яго. «Дык вось што мяне мучае!»

Але і гэта было яшчэ не ўсё. Раптоўная здагадка скаланула яе.

– Пачакай, – сказала яна, правёўшы далоняй па лбе. – Пакажы мне флакон.

– Я яго выкарыстаў і выкінуў. Купі мне новы.

– Новы? Ты глядзі, да яго прывыкаюць.

– Не прывыкну.

32

Не паспеў Лагун развітацца ў аэрапорце з Міхалевічам і прыехаць у інтэрнат, як адразу пачаў чакаць званка. Ён думаў, што вось зараз ажыве тэлефон, запросяць яго ў госці, і будзе ён весці тое самае жыццё, якое было да паездкі. Усё стане як раней, калі пазіралі яму ў рот і выконвалі кожнае яго жаданне, і ён зноў стане жыць з гэтым неверагодна салодкім адчуваннем сваёй улады над дарослымі людзьмі. А эпізод з матацыклістам у Піцундзе забудзецца, гэта так, маленькае воблачка, якое набегла і сплыло, кропля ў лагодным цёплым бяспечным моры (мора яму вельмі спадабалася).