არგიშთის მეფობის დროს 783 წ. ე. დაარსდა მსოფლიოში უძველესი ქალაქი ერებუნი (ერევანი). ერევნის უძველესი შენობების ნაშთები აღმოაჩინეს თანამედროვე ქალაქის გარეუბანში. ნაპოვნია ლურსმული წარწერა: „ღმერთმა ხალდმა დიდებით, არგიშტიმ, მენუას ძემ, ააგო ეს მძლავრი ციხე, დაასრულა, ქალაქ ერებუნი ეწოდა, ბიაინას (ურარტუს) ქვეყნის ძლიერებისთვის და მტრის ქვეყნების დასაშინებლად“.
აქემენიდური სპარსეთის დაცემის შემდეგ სომხური მიწები ნაწილობრივ დაიპყრო ალექსანდრე მაკედონელმა. მაგრამ მისი გარდაცვალებიდან მალევე, 321 წელს ჩამოყალიბდა სომხური სამეფოები. მცირე სომხეთში და აირარატში (არარატის ველი) (ძვ. წ. 316 წ.) გამოაცხადეს დამოუკიდებლობა. სომხეთის სამხრეთ-დასავლეთი (სოფენა) და სამხრეთი ნაწილები სელევკიდების სახელმწიფოს შემადგენლობაში შევიდა, როგორც ვასალური რეგიონები. დაახლოებით 220 წ ე. სამხრეთ სომხეთის მიწები შეერწყა აირარატს და ქალაქი არგიშტიხინილი იქცა შედეგად დიდი არმენიის ცენტრად, რომლის აყვავება განპირობებული იყო აორსებისა და სირაკის გავლით ბოსფორის სამეფოსთან და ზღვასთან ვაჭრობით. u200bAzov.
მაგნეზიასთან რომაელებთან ბრძოლაში სელევკიდების დამარცხების შემდეგ (ძვ. წ. 190 წ.) დიდი არმენიის და სოფენის მმართველები – არტაშესი და ზარეჰ (არტაქსია და ზარიადი) აჯანყდნენ და გამოაცხადეს დიდი არმენიის და სოფენის დამოუკიდებლობა (ძვ. წ. 189 წ.). ე. .). ისინი გახდნენ არტაშესიანთა და შახუნის დინასტიების დამაარსებლები. I საუკუნეში განვითარებული საგარეო პოლიტიკური ვითარება. ძვ.წ ე. ახლო აღმოსავლეთში და რაც მთავარია, ქვეყნის ეკონომიკურმა განვითარებამ ხელი შეუწყო დიდი სომხეთის დაწინაურებას ელინისტური სამყაროს უძლიერეს სახელმწიფოთა რიგებში. არტაშეს I-ის (ძვ. წ. 189-161 წწ.) შვილიშვილმა ტიგრან II-მ (ძვ. წ. 95-56 წწ.), მისი მეფობის პირველ პერიოდში სომხეთის სახელმწიფოს ტერიტორია მდ. მტკვარი და კასპიის ზღვა მდ. იორდანია და ხმელთაშუა ზღვის მ და კილიკიის კუროდან ინდოეთის მთებამდე. ტიგრან II-ის (ძვ. წ. 70-56 წწ.) მეფობის მეორე პერიოდი აღინიშნა რომთან თავდაცვითი ომით, რომელმაც გაავრცელა მისი ექსპანსია აღმოსავლეთში და ცდილობდა დაემორჩილებინა სომხეთი და მთელი ამიერკავკასია მის ძალაუფლებაში. რომაული ლეგიონები ლუკულუსის მეთაურობით, რომლებიც ოცნებობდნენ "სომხური კართაგენის" – არტაშატის დედაქალაქის განადგურებაზე, სრულიად დამარცხდნენ ტიგრან II-ის არმიისა და ხალხის მილიციის მიერ არარატის სამხრეთ მისადგომებზე. მაგრამ პომპეუსის მიერ ტიგრან II მითრიდატე VI ევპატორის მოკავშირეზე მიყენებული მარცხის შემდეგ, სომეხთა მეფემ, შემდგომი ბრძოლის გაგრძელების შესაძლებლობის არარსებობის გამო, უფრო გონივრული მიიჩნია რომთან სამშვიდობო ხელშეკრულების დადება (ძვ. წ. 65) ამ ფასად. სირიისა და მცირე აზიის მიწების მიტოვება; ამ ნაბიჯით მან მოახერხა სახელმწიფოს მთავარი ტერიტორიის დაცვა. არტაშესიდების ეპოქის სომხეთი (ძვ. წ. 189-1 წწ.) მძლავრი სახელმწიფო იყო ე.წ. ელინისტური ტიპი. მთავარი მწარმოებლები იყვნენ: „სამეფო მიწაზე“ კომუნალური გლეხები – შინაკანები, ხოლო კერძო საკუთრებაში არსებულ მიწაზე – მონები – მშაკები. მეფეს, თავადაზნაურობასა და მღვდლებს ჰქონდათ საკუთარი ვრცელი მამულები – დასტაკერტები და აგარაკები, სადაც ექსპლუატაციაში იყო სოფლის თემიდან გამოქცეული მონა-მშაქებისა და ფერმერების შრომა. აღმოსავლეთში არსებობდა უმდიდრესი ტაძრები უზარმაზარი მიწის ნაკვეთებით და მრავალი მონებით.
Конец ознакомительного фрагмента.
Текст предоставлен ООО «ЛитРес».
Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию на ЛитРес.
Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.
