Һуу! Туох эрэ төлө көтөн тахсарын кытары чэпчээбит, сырдаабыт курдук буолла. Сибилигин аҕай быһа кумалаабыт ыарыыта, сымыйалаабыт курдук, сүтэн хаалла, арай, кыратык нүөлүйэн ыалдьар. Тула уу чуумпу буола түстэ. Хайа? Оҕо тоҕо ытаабатый? Быраастар тугу кэпсэтэллэр?

Аанчык түүл-бит курдук сытан баран, тулатын дьэ дьэҥкэтик көрөн кэллэ. Оҕотун көрүөн баҕарда да, быраастар хаан-сиин буолбут кып-кыһыл оҕону таҥаска суулаан, антах илтилэр. Букунаһалларын быыһыгар сибигинэһэн кэпсэтэр саҥалара иһилиннэ:

– Хайа бу… Урод дии… чиччик оҕо… эрэйдээх…

Бу тыллар, бириигэбэр кэриэтэ, ийэ эрэйдээх сүрэҕэр этиҥ буолан саалыннылар. Маны сэргэ оҕо ытаан эһиэнньэхтиир саҥата иһилиннэ. «Эс, ама хайдах?! Кими этэллэрий? Сымыйа ини?! Ытыыр дии… Сымыйа буолуо!!!»

– Покажите! Покажите мне его!!! – дьахтар хаһыытаабытынан олоро түһээт, илиитин ууммутунан сиргэ үктэниэх курдук буолла. Иһигэр уурбут муустаах грелкалара муостаҕа түһэн лиһигирээтэ. Онуоха сиэстэрэ сүүрэн кэлэн санныттан ыга баттаата.

– Хайдах буолаҕын? Сыт, түргэнник!

– Көрдөрүҥ диибин, көрдөрүҥ! – Аанчык бөтүөхтүү-бөтүөхтүү ытаан, устунан истиэрикэлээн барда. Кинини уоскутаары буолуо, оҕону көтөхпүт акушерка остуолга чугаһаан кэллэ.

Аанчык, оҕотун көрөөт, хараҕа хараҥарда, кулгааҕа чуҥкунаата, ханна да барбытын билбэккэ хаалла…

Бу кэнниттэн түүл-бит курдук икки күн ааста.

«Оҕоҕуттан аккаастаныаххын сөп. Син биир эрэйи көрүөҥ. Оҕо дьиэтигэр ылыахтара эбэтэр инбэлииттэр дьиэлэригэр биэрэн эмтиэхтэрэ. Киһи буолбата буолуо. Өссө да эдэргин дии, оҕолонуоҥ буоллаҕа». Бу тыллар ааспакка-арахпакка төбөтүгэр эргийэллэр. Син биир аккаастаныа диэн буолуо, оҕотун киниэхэ аҕалбаттар.

Оронугар тиэрэ түһэн, маҥан оппуохалаах дьиэ үрдүн көрө сытан, түүннэри утуйбакка, ыарахан санааларын – субурхай суһуохтарын тарыыр.

Күнү быһа үүт хайдах киирэрин, оҕолорун хайдах аан бастаан көрбүттэрин, хайдах эмтэрбиттэрин, кэргэннэрэ хайдах үөрбүтүн, туох бэлэҕи оҥоруохтааҕын кэпсэтэн тахсар бииргэ сытар дьахталлара утуйбуттара ырааппыт. Кини диэки аһыммыт, ардыгар аһаҕастык сэтэрээбит да курдук көрдөллөр, оо, атыттар, олох атыттар, киниттэн атын-атын кытыл нөҥүө-маҥаа тураллар. Кинилэр дьоллоохтор, оттон кини – сордоох. Дьоллоох сордооҕу кытта аргыстаспат, тоҕо диэтэр, биирин дьол үөһэ өрө көтүтэр, тулатын барытын сырдатар, иккиһин сор аллара умса баттыыр, хараҕын бүөлүү түһэн, күн сырдыгын даҕаны көрдөрбөт.

Түүн үөһүн лаппа ааһыыта туолбут ый албын сирэйэ ньалҕарыйан кэлэн, түннүгүнэн өҥөйөн көрөр. «Хайа, бу эн утуйбакка сытар эбиккин дуу?» диэбиттии ымайар, уолан хаалбыт көмүскэтин түгэҕиттэн уһуннук одуулуур, ол кэннэ бэйэтин былааһын билиммиттии, төгүрүк бэйэтэ сабыыта суох түннүк ортотугар бүтүннүү ньалҕарыс гына түһэр. Кырдьык, бу ыйтан куотар кыах суох, онон бэринэригэр эрэ тиийэр. Тунаархай уота тыгарын абааһы көрөн, Аанчык сирэйин куоттара сатыыр да, син биир ситэн кэлэн арыылаах тылынан сирэйин салыыр курдук.

Тоҕо?! Туох аньыым-харам иһин? Атын дьон оҕолоро үчүгэйдэр дии. Оо, хайа эрэ дьоллоохтор!.. Тоҕо миэхэ манныгый? Бу сааты-сууту! Атын дьахталлар үөрэн-көтөн дьоллонон тахсан, аймахтарыгар оҕо сууйуутун тэрийэллэр, үөрүүлээх түбүккэ ыллараллар. Оттон мин? Сууйуу буолуохтааҕар, дьоҥҥо да көрдөрөр кыбыстыылаах. Кэргэним дьоно булгу миитин буруйдуохтара. Араас саҥа-иҥэ тарҕаныа… Көнүө дуо? Эмтэнэн, киһи киһи курдук буолуо дуо? Хайыыбыный? Арай, кырдьык, аккаастанан кэбистэххэ? Умнуохха, барытын умнуохха! Туох да буолбатаҕын курдук. Өлбүт оҕо төрөөбүт дэттэриэххэ. Оччоҕо олох уларыйбакка, урукку дьаалатынан устан иһиэ этэ. Ол эрээри… Ханна эрэ кини сорҕото, сордоох дууһа, таптатар диэни билбэккэ эрэйи көрө сырыттаҕына, барытын умнуоҥ дуо? Санааҥ чэпчэки, суобаһыҥ ыраас буолуо дуо? Таҥара үөрэҕинэн маннык түгэҥҥэ хайдах сөп буолуой?

Бу ыйытыыларга хоруй була сатыыр да – көстүбэт.

Кэргэнэ быраастартан ыйыталаһан билэн баран, аҕыйах тыллаах сурук ыыппыт:

«Аккаастан. Кыайан эмтэммэт үһү. Дьонум наһаа соһуйдулар. Кинилэр да инньэ дииллэр. Өссө да оҕолонуохпут буоллаҕа дии. Чэ, кытаатан тулуйа сатаа, чыычаах. Сыллыыбын, Стас».

Дьэ, ити. Дьонун тылыттан тахсыбат. Бэйэтэ төбөтө суох киһи курдук. Эттэххэ дөбөҥ ээ бүтүн киһини ылан быраҕар. Тоҕус ыйы быһа илдьэ сылдьыбыт бэйэҥ сорҕоҕун! Илиигин ылан быһан бырах диэбит курдук!.. Хайдах дьылҕаланыай оҕо эрэйдээх? Чугас киһи таптала диэни билбэккэ, үөрэммэккэ, сайдыбакка, үөҕүллэ-үүрүллэ сылдьаахтыа буоллаҕа… Ол кэмҥэ, ону билэ-билэ, эн төһө дьоллоох буолуоххунуй?

Аанчык суруктан ньиэрбинэйдээн, бопторо-бопторо сылайыар диэри ытаабыта. Хата, кэнники күннэргэ ньиэрбэтэ күүрбүтэ, сүрэҕэ ыалдьыбыта ааһарга дылы гыммыта.

Туох аанньа буолуой? Аанчык бэйэтин буруйдана саныыр. Кэргэнин кытары бастаан хоонньоһоллоругар кыһыл арыгы, сампааныскай иһэн, холуочуйан баран утуйбуттара. Ол арыгы содула буолуо дуо? Ситэ эмтэммэтэх, биллибэккэ сылдьан кэрбээн сиир инфекционнай ыарыытыттан төрүөттээх дуу? Кэргэнигэр да баар эбит этэ. Кэлин иккиэн эмтэммиттэрэ. Киниэнэ киниэнин курдук, бастакы түүнтэн ыарахан буолан, ол иннинэ холбоһор туһунан санаабакка сылдьыбыт дьон ыксалынан сыбаайбалыырга күһэллибиттэрэ. Онтулара, дьэ, бу…

Онтон аны оҕотун хайдах ылан таһаарарын, хайдах эмтэтэрин, туох ыарахаттар күүтэллэрин тобула сатаата.

Кэргэнин дьоно көмөлөһүөхтэрэ суоҕа, ол чахчы. Ону ааһан, туора көрүү, кынчарыйыы, киһи кэннигэр хобугунаһыы, саҥарсыы баар буолуо. Хотуна кинини уолугар тэҥнээбэтин билэр. Аан бастааҥҥыттан тоҕо эрэ сөбүлээбэтэх сурахтааҕа. Баҕар, уолуттан түөрт сыл аҕатын иһин буолуо? Бэйэтэ бас билэр дьиэтэ-уота суох диэн дуу?! Дьиҥэр, икки үрдүк үөрэхтээх, киһи мыыммат үлэлээх, эр дьон уулуссаҕа эргиллэн көрөр, хоп курдук дьахтар эбээт кини… Билэр дьонун ортотугар эмиэ хобугунаһыы, аһыммыта буолуу, үөрбүт курдук сонун оҥостон атын дьоҥҥо кэпсээһин, ырытыһыы саҕаланыа… Оҕону дьоҥҥо көрдөрөр да кыбыстыылаах, дьэ иэдээн.

Араас санааларга баттатан, тулуйан-тэһийэн сытыа суох буолан, оронун куруһуунатын кыычырҕаппакка гына сатыы-сатыы, ыараханнык тайанан турда. Палаататыгар өссө үс дьахтар сытар. Көрүдүөр уотун умуруорбуттар, түгэххэ биир эрэ лаампа симик уота кыламныыр. Ол диэки дьуһуурунай сиэстэрэлэр баар буолуохтара. Кини эргиллэн, уота суох, хараҥа түгэх диэки хааман салбырдаата. Түннүккэ тиийэн, утуйбут куораты үөһэттэн одуулуу турда.

Чаҕылыҥнас уоттар, харах ыларынан, ыраахха диэри киирэн бара тураллар. Кымырдаҕас уйатын курдук кыараҕас дьиэлэргэ араас да дьылҕалаах, олохтоох дьон утуйа сыттахтара. Дьол даҕаны, сор даҕаны, быстахха былдьаныы, харчыга харбыалаһыы, бэйэ күүһүнэн олоҕу оҥостуу – барыта баар эбээт дьоллоох аатырбыт Дьокуускай куоракка!

Ол онтон биир сордоох олох киниэхэ тигистэҕэ. Баар буолуо дуо кини инники олоҕор дьол кыыма? Таҥара кинини тоҕо маннык накаастаата?! Туох буруйун иһин?..

Ыар санаалары тулуйар кыаҕыттан тахсан, Аанчык бопторон ытыы турда. Тымныы түннүккэ соҕотох дьахтар күлүгэ харааран көһүннэ.

Сарсыныгар Аанчык, тулуйбакка, оҕолор ытаан бэбээрэр хосторугар барда. Аһыыр кэмнэрэ буолбут быһыылаах, уонунан куолас эһээхэйдиир. Истэргэ минньигэһэ сүрдээх! Дьахтар кытааппыт, нүөлүйэн ыалдьар эмиийдэрэ эмиэ тэстэн, үүтэ халаатын өтөн тахсан, хатыччы хаппыт тумугун устун аллара сүүрдэ. Ону хайыай, курун ыга тардынан баран, атаҕын төбөтүгэр үктэнэн, палаата аанын диэки үөмтэ.

Хата, дьуһуурунай сиэстэрэ суох эбит. Сып-сырдык, кэҥэс соҕус хоско өстүөкүлэ курдук дьэҥкир оҕо уйалара кэчигирэспиттэр. Олорго ыгыччы сууламмыт оҕолор эрэйдээхтэр кытара-кытара ытаан бэбээрэ сытаахтыыллар. Мөхсө сатыыллар даҕаны туһа суох, сууламмыттара кытаанаҕа бэрт буоллаҕа.

Аанчык сэрэниин-сэрэнэн, атаҕын төбөтүгэр үктэнэн, мэктиэтигэр тыыммакка даҕаны, бэтэрээ баһыттан оҕолору кэрийэ барда. Оо, араас да оҕолор бааллар эбит! Саха, нуучча, эрмээн… Сорохтор кыламана, хааһа суох кып-кыһыл быыкаайык сирэйдээхтэр, хатырбыт уос дуомнаахтар. Толору иэдэстээх, хойуу баттахтаах, уһун кыламаннаах оҕолор эмиэ бааллар.