Капітан Катляроў, кіраўнік усёй ваеннай групы, знаходзіўся побач з жанчынай-пілотам, калі Алесь, нечакана для ўсіх, падняўся з месца і загаварыў. Камандзір хутка адрэагаваў на ўчынак хлопца і неадкладна падышоў да яго. Ён моцна ляпнуў салдата па плячы. Ад удару, радавы Траўнік расслаблена прыціснуўся да сцяны.
– Збярыся, салдат! Тут няма тваёй мамы! Цяпер тут толькі вайна, твае таварышы і наша будучыня! – строга сказаў глухім голасам камандзір, а затым, смеючыся, дадаў. – Рыхтуйся да скачка, дзяўчынка.
Усё ціха засмяяліся. Гэты смех выклікаў у байцоў лёгкую адцягненасць перад трывожным скачком.
– Гэта датычыцца ўсіх! Рыхтуемся да скачка! Хутчэй! – збянтэжана і грозна паглядзеў на сваю каманду трыццаціпяцігадовы капітан, а затым, злёгку прыжмурыўшы блакітныя вочы, пачухаў свой тонкі ружовы нос.
Усе салдаты неадкладна ўсталі і павярнуліся да камандзіра, закрыўшы сабой прастору перад Алесем. А хлопец, усё ж паспрабаваў выцягнуцца, як мага вышэй падняў галаву, і зноў паглядзеў у бок дзвярэй у кабіну кіравання. Але жанчыны ўжо не было.
Алесь змрочна апусціўся на пяткі і сумна павярнуўся да капітана. Тут жа перад ім адчыніліся дзверы фюзеляжа для выхаду парашутыстаў у неба. Хлопец адразу ж адчуў увесь паток халоднага паветра, які цалкам ахапіў яго твар. Дзікі навальнічны парыў шумеў, біў па твары, вяртаў Алеся ў цвярозыя пачуцці. Тым самым дазваляў хлопцу сканцэнтравацца перад скачком. На шчасце, для радавога Траўніка гэта будзе не першы скачок з парашутам. У студэнцкія гады ён ужо скакаў з самалёта, і зараз у яго не ўзнікала ніякіх праблем зноў гэта зрабіць. Усё што яго насцярожвала, гэта толькі начны скачок у невядомасць. Ён не ведаў, якая стаіць задача перад салдатамі і што там унізе. Алесь глядзеў на капітана і чакаў загад. А камандзір глядзеў за спіну Алеся, пільна разглядаючы сваіх салдат.
– Агуркоў, што ты там круцішся? – гучна крыкнуў круглатвары капітан Катляроў. – Сяржант Сядоў, дапамажы ты ўжо яму.
Худы хлопец Агуркоў не бачыў капітана і не чуў, пра што яму даносіў Катляроў. Спалоханы васемнаццацігадовы салдат баяўся скачка, баяўся палёту, прызямлення і ўсяго таго, што чакае яго на зямлі. Ён дрыготкімі рукамі калупаў зашчапкі на рамянях.
– Траўнік гатовы? – выбухова спытаў капітан.
– Да чаго?.. Не! Так! – не чакаючы пытання, разгублена адказаў Алесь, гледзячы прама ў круглыя вочы камандзіра.
Затым, Алесь надзеў на твар празрыстую маску і паказаў вялікім пальцам левай сціснутай далоні на тое, што ён быў гатовы.
– Памятай, радавы, чырвоны дах! Чырвоны дах! – праз гучны шум самалёта і хрыплага свісту парываў паветра, Катляроў паўтараў двойчы. – Пайшоў! Пайшоў! – узяўшыся за каўнер салдата Траўніка, высакарослы капітан пацягнуў яго да выхаду. – Першы пайшоў!
Алесь выпаў з самалёта, ляцеў, як камень, уніз. Сустрэчнае халоднае паветра біла па ўсім целе. А навальнічны вецер яшчэ не ахапіў прастору дэсантуючага салдата, таму хлопцу было лягчэй апускацца да зямлі.
Уся група салдат ужо знаходзілася па-за самалётам. А ўнізе, справа ад салдат, мігцелі выбухі. Паласой гарэў жоўта-чырвоным полымем гарызонт. Дзесьці на ўсю моц ідуць бітвы. Грукатала артылерыя, перакрыкваючы гром.
Алесь працягваў спускацца да цемры. Ад няведання, што чакае яго ўнізе, хто чакае яго на зямлі, хлопец хутка маляваў сабе страшныя варыянты свайго прызямлення. Затым ён убачыў у проблісках светлавых маланак чорныя сілуэты іншых салдат, што разляталіся па небе і хлопец сканцэнтраваўся на сваім палёце. Цяпер ён чакаў, калі ж яму адкрыць парашут. Кожная жылка яго цела дрыжала і вось, шэры парашут імгненнем расчыніўся над яго галавой. Хлопца жвава ледзь пацягнула ўверх, а затым ён стаў павольна апускацца ўніз.
Навальнічныя маланкі гулялі ў небе, білі па глебе і дрэвах, асвятляючы ўсё тое, што было пад нагамі салдат. Пры святле такіх агнёў, толькі чырвоны дах упрыгожваў чорны гарадскі пейзаж. Ён адлюстроўваў сілу надыходзячай навальніцы і служыў відавочным месцам збору ўсёй ваеннай каманды.
Бліжэй да зямлі вецер узмацніўся. Цяпер жа зусім небяспечна і нялёгка было прызямляцца. Раскрыты парашут тузала, хіліла ў левы бок, аддаляючы Алеся ўсё далей ад будынка з чырвоным дахам. Як бы хлопец не стараўся падпарадкаваць стропы, кіраванне ў такое надвор'е ўсё цяжэй паддавалася яму. Напружанне ў душы хлопца павялічвалася. Тым не менш ён набліжаўся да роўнай мяккай чорнай паверхні. Праз некалькі секунд Алесь павольна плюхнуў у растаптаную, як кашу, глебу. Некалькі метраў вецер гнаў парашут па гразі, цягнуў за сабой салдата. Паступова хуткасць слізгацення гублялася. І спыняючыся, Алеся прыцягнула да сырой траншэі, куды ён у выніку мякка зваліўся. Тады парашут прыціснула да кавалка бетону, да асколку, які тырчаў з-пад зямлі, за траншэяй. Алесь спешна адшпіліў усе перамычкі і вызваліўся ад парашута. Затым ён зняў і адкінуў маску з твару, аддыхаўся. Гледзячы на ледзь бачны рыхлы пясок, што ляжаў на паверхні, што быў перад ім, салдату захацелася вярнуцца дадому. Ён шкадаваў аб тым, што ўзяўся за вынаходніцтва, якое перанесла яго ў змрочны час. У роспачы вінаваціў толькі сябе. Алесь больш ні пра што не думаў: ні пра сустрэчу з чалавекам, які быў падобны на яго маму, ні пра бацьку, якога ён у адзіноце меў намер адшукаць.
Іншыя ж салдаты разляцеліся па небе і хаатычна прызямляліся хто куды, па-рознаму знаходзячыся ад пункту збору.
Магутны грукат грому хваляй рассякаў вільготнае паветра. Быццам уся зямля задрыжала ад яго шуму. Алесь здрыгануўся, прачнуўся ад тужлівых думак і вярнуўся да акружэння. Узяўшыся за зброю, не разумеючы, у якой вайне ён жыве, Алесь хацеў ведаць, хто і дзе яго ворагі. Аднак, не беручы ў разлік надвор'е, паблізу было ціха. Ніякіх чалавечых крокаў або слоў ён не чуў. Тут жа дробны дождж, імжа, абмывала брудную форму салдата. Гідкі пясок сцякаў з яго галавы, па спіне і нагах. Бруд хутка адбіваўся ад шчыльнай тканіны ваеннай уніформы. Калі ж вецер узмацніўся і павеяла пахам мора, Алесь выцягнуў скручаны чорны плашч з пятлі ў нізе заплечніка. Пасля перавесіў заплечнік на спіну. Хутка разгарнуў плашч і накінуў на сябе тонкую чорную ахову. Ён працягваў стаяць на месцы, круціў галавой, вадзіў вачыма, быццам чагосьці чакаў. Алесь адчуваў, як плашч пачаў саграваць яго цела. Голы твар лавіў часцінкі рэдкіх, зусім дробных кропель. Паветра станавілася больш вільготным.
Над галавой разрасталася велізарная хмара, якая, тут жа, звонка загрукатала і следам пусціла ўніз вялікія кроплі вады. Тады ж і пайшоў праліўны дождж. На вялікі горад, на яго разваліны, руіны і на будынкі, што засталіся амаль ацалелымі, хлынула нябесная вада. Яна ручаём, шумна сцякала па бетонных плітах на друзлую і цвёрдую глебу нізін, утвараючы сабой вялікія лужыны. Назапашвалася ў салдацкіх траншэях і напаўняла сабой шырокія варонкі ад варожых бомбаў. Пыл таго абстрэлу заснуў у гразі шэрага горада.
Маланкі, адна за адной, працягвалі сеяць святло. Дзякуючы гэтаму Алесь змог агледзецца.
Аддзяліўшыся ад усіх, Алесь не адпускаў напружаны і чакальны стан. Але пасля чарады б'ючых маланак, хлопец двума рукамі моцна схапіўся за стралковую зброю і вырашыў, што пара дзейнічаць. Першай справай ён паглядзеў, што ж робіцца за траверсам ззаду яго. Горы разбітых бетонных сцен, жалеза, ляжалі далёка ад траншэі. У акрузе, у гразі ўсё ўсеяна мёртвымі целамі. Іх было занадта шмат. Малая частка з іх была апранута ў тую ж шэрую вайсковую форму, што насіў Алесь. Веяла пагрозай. Ад гэтага хлопцу стала няёмка і страшна, уся гэтая атмасферная карціна вайны палохала несапраўднага салдата. Алесь ніколі раней не ваяваў, а тым больш не бачыў столькі загінулых людзей. Не сабраўшыся з думкамі, Алесь у страху зноў схаваўся ў траншэі, апусціў галаву і застыў на месцы. Ён хаваўся ад мёртвых, бо думаў толькі пра іх, а не пра тое, як прадоўжыць шлях. У той разгублены момант ён адчуў мяккі дотык па назе. Нечаканы разрад маланкі асвятліў усю прастору – пад нагамі Алеся, у бруднай вадзе ляжала дарослае мужчынскае цела ў бела-чорным камуфляжы. Яго мёртвы зялёны твар, з адкрытымі чорнымі вачыма, цьмяна абмалёўваўся пры секундным святле. Ён быў жахлівым і вельмі страшным. Зялёная галава, як і ўсё цела, калыхалася ў каламутнай вадзе. Калі ж яркае святло маланак згасла, зніклі ўсе абрысы мерцвяка і цела злілося з цемрай. Тады забіты зноў дакрануўся правай нагі Алеся.
