Ərinin etinasızlıqla dediyi “Demirdin rayona göndərəcəksən?” sözlərini eşidən Zərifə daha heç nə demədi. İşığı söndürüb yavaşca çarpayısına uzandı. Amma yata bilmədi – yuxu gözlərindən qaçaq düşmüşdi. Acı fikirlər yenə beynində dolaşmağa başladı. O, başdan-ayağa kimi tanma çəkilmişdi. Bu vaxta kimi əhəmiyyət vermədiyi əzablı bir duyğu vücuduna sarılmışdı. Öz-özündən utansa da, həya etsə də ürəyində etiraf etdi: tumar istəyirdi, əzizlənməyə, oxşanmağa ehtiyac duyurdu. Ötən illər boyu o, əsl məhəbbətin nə olduğunu bilməmişdi, kişi nəfəsini doyunca hiss etməmişdi. Zərifəyə ən çox əzab verən yaşı idi. O gecə özünü güzgüdə görəndən bəri tez-tez yaşı haqqında düşünürdü. 35 yaşında hər qadın öz gənclik təravətini saxlaya bilmir. Kim bilir, bəlkə də 2-3 ildən sonra onun bu gözəlliyindən əsər-əlamət də qalmayacaq.
“Ailə həyatı mənə Rəşidlə bağlı nə qədər həyəcanlar, nə qədər əzablar gətirdi. Mənim seçimim düz olmadı. O, məni heç vaxt sevməyib, bundan sonra da sevməyəcək”. Bu fikir onun beynində ölüm hökmü kimi səsləndi. Birdən “Mən sənə xəyanət edəcəyəm. Sən buna layiqsən. Rəşid! Səndən intiqam almaqla öz mənliyimi təhqir olunmaqdan xilas edəcəyəm”, – deyə qətiyyətlə özünə söz verdi. Bir qədər sakitləşən kimi oldu. Bu fikir ona qəribə bir yüngüllük gətirdi, haçan yuxuya getdiyindən xəbəri olmadı.
* * *
– Sən bu gün həmişəkindən də gözəlsən, Zərif. Sənə nə olub?
Həkimlər şöbə müdirlərinin gündəlik tapşırıqlarını alıb kabinetlərinə dağılışandan sonra Aydın bu sözləri deməkdən ötrü Zərifəni yanına çağırtdırmışdı.
– Yaz gəlib. Aydın. – Zərifə mənalı tərzdə gülümsədi. Sonra isə əlavə etdi. – Adam heç işə gəlmək istəmir. Elə dincələrdim…
– Sən dincələndə yanında olmağı necə də arzulayardım… – Aydın bu sözləri onun xətrinə dəyməkdən qorxa-qorxa dedi. Amma Zərifə hirslənmək əvəzinə güldü:
– Pis fikir deyil. Bəlkə doğrudan da bir yerdə dincələk?
Aydın qulaqlarına inanmadı. Heyrət dolu gözlərlə ona baxdı. Zərifənin yanaqlan allandı. Birdən-birə dilindən çıxan sözlər onu öz gözündən saldı, başqalaşdırdı. Amma Aydının gözlərində qəribə bir işıltının doğulduğunu görüb “oyunu” davam etdirmək qərarına gəldi.
– Bir gün səninlə olsam neynərsən? – Zərifə rola girmişdi.
Aydının söz danışmağa, cavab verməyə iqtidan çatmadı. O, köynəyinin yaxasını açıb dərindən nəfəs aldı. Alnında əmələ gəlmiş tər damcılarını yaylığı ilə silib Zərifəyə uzun, qəribə bir nəzər saldı. Zərifə bu baxışların mənasını anlamadı. Onlarda inciklik, yazıqlıq, nifrət bir-birinə qarışmışdı: “Mənim yüngülbeyinliyimə lağ etdi”. Zərifə bu fikirdən vicdan əzabı çəkdi. Amma rolunu sona kimi oynamaq qərarına gəldi. Pəsdən oxuya-oxuya otaqdan çıxdı:
Gözlərin aldı məni,
Kəməndə saldı məni.
Getmə, getmə, gəl gözəl yar,
Getmə, getmə, gəl.
Qurbanam xan gözünə,
Nazla baxan gözünə,
Yenə sürmə çəkmisən
Evlər yıxan gözünə.
Bilirdi ki, Aydının bu xalq mahnısından xoşu gəlir.
Zərifə xəstələrini yenicə qəbul edib qurtarmışdı ki, baş tibb bacısı Məleykənin qaça-qaça Aydının kabinetinə tərəf getdiyini görüb narahat oldu:
– Nə olub? – deyə Məleykədən soruşdu.
– Doktor Ömərovun ürəyi tutub.
Zərifə həyəcanla özünü içəri atanda bir neçə həkimi burada gördü. Aydını taxta uzandırmışdılar. Onun rəngi avazımışdı, bayaqkı şən əhval-ruhiyyəli adamdan əsər-əlamət qalmamışdı. Məleykə onun qoluna iynə vurdu, sonra dərman içirtdi.
Bir azdan Aydının halı yaxşılaşanda hamı bir-bir otaqdan çıxdı. Zərifə isə içəridə ayaq saxladı.
– Sənə birdən-birə nə oldu? – deyə günahkar tərzdə soruşdu. Sanki onun bu halına Zərifə bais olmuşdu.
– Mənimlə bir də o cür zarafat eləmə. – Aydının bu bir cümləsində hər şey var idi. Bu bir cümlə Zərifəyə qarşısındakı adamın bütün varlığını, ürəyinin bütün duyğularını açıb göstərdi. Bu sözlərdə yalan və qəlp ola bilməzdi. Aydının onu sevdiyinə bundan böyük sübut nə ola bilərdi? Onu bu vaxta kimi heç kəs, heç vaxt belə güclü məhəbbətlə sevməmişdi. Lakin bu fikir onu sevindirmədi, əksinə, ürəyinə həzin bir kədər yayıldı. “Qəribədir, mən Rəşidi sevirəm, Rəşidsə Asyaya vurulub. Aydın məni sevir, mənsə ona qarşı etinasızam. Niyə belə olsun axı? Dünyanın qəribə işləri var, sən sevdiyin səni sevmir, səni sevəni sən sevmirsən. Görəsən həyat niyə belədir? Rəşid məni Aydın qədər sevsəydi, həyatım bu qədər əzablı, bu qədər iztirablı keçməzdi. Bəs niyə başqasını sevən biri ilə ömür sürməlisən? Bilə-bilə ki, o, səni sevmir, addımbaşı sənə xəyanət edir, buna dözməlisən? Qadınsan deyə hər şeyə göz yumub ismətini, namusunu qorumalısan? Bəs Asya? Onun isməti yoxdur? Eh, keçdin yenə Asyanı tənqidə. Bəs o insan deyil? O sevə bilməz? Neynəsin ki, qismətinə evli kişi çıxıb. Eh, ay Aydın, sən heç olmasa arxayınsan ki, arvadın aydan arı, sudan durudur. Nə olsun ki, onu sevmirsən. Axı həyat təkcə mə-həbbətdən ibarət deyil. Həyat etibar, vəfa, sədaqətdir. Bunlar olmayandan sonra yaşamağın nə mənası?”
Birdən Aydına yazığı gəldi, ürəyində şəfqətli bir nəvaziş hissi doğuldu. Ona nə isə xoş bir söz demək, ürəyini ovutmaq, təsəlli vermək istədi. Yavaşca dedi:
– Zarafat etmirəm, mənə diqqətlə qulaq as. Sən məni çağıran kimi görüşünə gələcəyəm. Düz sözümdür.
* * *
Zərifə sonsuz həyəcan içində çırpınırdı. Fikirləşməkdən beyni şişmişdi. Qarşıda onu gözləyən imtahanın sürətlə yaxınlaşdığım, cəmi bir neçə saatdan sonra çoxdan bəri qorxa-qorxa, həm də qəribə bir maraqla gözlədiyi görüş vaxtının gəlib çatacağını düşündükcə ürəyinin döyüntüləri artırdı. Gərginlikdən başının damadan gərilmişdi. Gicgahlarında qan zərblə vururdu. Əsəbi və qərarsız hərəkətlərlə boş yerə vurnuxmaqdan bezmişdi.
Bir neçə saatdan sonra onun həyatı dəyişəcəkdi: ya yaxşılığa, ya da pisliyə doğru dəyişəcəkdi. Nə olacaqdı, nə baş verəcəkdi, bunlan demək indi çox çətin idi. Amma bir şeyə şübhə yox idi ki, əvvəlki ürək rahatlığı, qəlb sakitliyi onu həmişəlik tərk edəcəkdi. Həmişəki Zərifə daha olmayacaqdı: təmiz, saf, namuslu Zərifə.
Bu görüş adi görüşlərdən deyildi. Ərli qadınla evli kişinin görüşündə nə isə təhqiredici bir şey var idi. Əslində bu, xəyanətdən başqa bir şey deyildi. Bu gün Zərifə bilə-bilə, qərannın nə dərəcədə düzgün olub-olmadığını dərk edə-edə ağlının hökmü, ürəyinin tələbi ilə Rəşidə xəyanət edəcəkdi. Nəhayət, ondan qisas alacaq, illər boyu çəkdiyi əzabların, ağnlarin heyfini çıxacaqdı.
Bir həftə idi ki, Zərifə bu görüşə hazırlaşırdı. Bir həftə idi ki, onun ağlı ilə ürəyi bir-biri ilə döyüşürdü. Ağlı onu bu görüşdən çəkindirməyə çalışır, səhvini, qəbahətini, atacağı addımın yanlışlığını başa salır, ürəyi isə əksinə, ona şirin vədlər verir, başgicəlləndirici sözlər pıçıldayırdı. O, qarşıda şirin bir görüşün, gözəl bir əyləncənin olacağını vəd edirdi. Əslində onu bu görüşə məhəbbətsiz, sevgisiz keçən illər çoxdan hazırlamışdı. Zərifə sevgiyə təşnə idi, əsl istəyə, ürəkdən gələn, qəlbə nüfuz edən dərin hisslərə möhtac idi. Əslində ürəyinin dərinliklərində Rəşidi qınamırdı. Hər şeyə səbəb sevgi idi. Rəşid Asyanı sevirdi. Bunu Zərifəyə hiss etdirməməyə çalışsa da, o, qadın həssaslığı ilə Rəşidin ondan soyumağının əsl səbəbini bilirdi.
Rəşidin məhəbbətini qazana bilmədiyinə görə özünə nifrət edirdi. Ərinin ürəyini ələ almaq üçün çox vasitəyə əl atmış, lakin hamısı uğursuzluqla nəticələnmişdi. Nəhayət, hər yerdən, hər şeydən əli üzüləndən sonra taleyi ilə barışmaqdan başqa qeyri əlacı qalmamışdı. Qısqanclıq adlı şeytan ürəyinə girəndən sonra isə ərindən qisas almaq qəranna gəlmişdi. Son vaxtlar Rəşid Asyanın yanında olanda qisas alacağına özünə qətiyyətlə söz verirdi. Düşünürdü ki, xəyanət etsə, bəlkə də bu qədər əzab çəkməz. Atılmış, tərk olunmuş, unudulmuş qadın olmaqda təhqiredici nə isə var idi. Bu hiss ona elə əzab verirdi ki, bəzən özünə ölüm arzulayırdı. Belə yaşamaq çətin idi, ruhun-dakı daimi fırtına onu bezdirmişdi. Amma fikirləşəndə ki, yoxluğu Rəşidi nəinki yandıracaq, əksinə, əl-qolunu açacaq, nəhayət, Asya ilə kəbin kəsdirə biləcək, ölüm barədə yox, xəyanət haqqında düşünürdü. Fikirləşirdi ki, xəyanət etsə, Rəşid Asyanın qucağında xumarlananda o, daha əvvəlki kimi acı göz yaş-lan axıtmaz, ürəyində təsəlli tapar ki, özü də kiminləsə olub.