Czytelniczka ze zdumieniem spojrzała na Czytelnika i potwierdziła:
-Karamzin wielki!
-Karamzin wielki! - ponownie odtworzone słowa Czytelniczki Czytelnik. I dodał:
- Karamzin jest historykiem epoki cesarza Aleksandra I Romanowa. Zakończone rozbiory Polski. Terytorium dawnego państwa Wielkiego Litewskiego stało się - w zasadzie - terytoriami prowincji Imperium Rosyjskiego. Okres pomiędzy dwie Dynastie - Rurykowiczów i Romanowów - został nazwany Wielka smuta (ros. Смутное время)
- Według Wikipedii - stwierdziła Czytelniczka. - Cesarz Aleksander I imiennym dekretem z dnia 31 października 1803 nadał tytuł историографа Nikołaj Michajłowicz Karamzin; do tytułu następnie dodano 2 tysiące rubli rocznego płacić mu. Oświetlenie rosyjskiego procesu historycznego akurat zbliżyło Karamzin z dworem i królem, поселившим go obok siebie w Carskim siole.
- Jak wymienić mieszkańców Wielkiego Księstwa Litewskiego? - z uśmiechem Czytelnik cytował pytania od Czytelniczka. - Członkowie szlachty polsko-litewskiej? Między unią 1385 roku i państwowej unią (zjednoczeniem dwóch państw Polski i Księstwa Litewskiego w Rzeczpospolita) w 1569 roku minęło prawie dwa wieki... Księstwo istniało. On miał mieszkańców. Jak że ich nazwać? U Karamzin miga słowo "литвин". Lecz, zapewne, to słowo dziwnie brzmiało i w czasach Karamzin. Tym więcej dziwnie ono brzmi teraz.
- - "Litwin" - słowo jest dziwne. ono nigdy nie było rozpowszechnione i nigdy nie postrzegało się kulturalnym środowiskiem, - konstatowała Czytelniczka. - Termin "Litwini" jako nazwę wszystkich mieszkańców ogromnego państwa Wielkiego Litewskiego stwarza efekt zmniejszenia, efekt minimalizacji. Efekt znaczeniowej separacji. Jeśli uwaga kierowana jest na небльшую etnicznej Litwy i na mały naród Litwinów. Poza zasięgiem postrzegania okazują się i wybitne demokratyczne osiągnięcia państwa Wielkiego Litewskiego, i jego sławna historia, i jego terytorialne skalę.
- Jakakolwiek "Historia" istnieje w historycznym kontekście, - znów uśmiechnął się Czytacz. - Powiedzmy, że w literaturze historycznej można spotkać opinię, że rządy Rosji, Prus i Austrii bali się konstytucyjnych i demokratycznych reform w Rzeczypospolitej, widząc w tym przejaw ducha rewolucji francuskiej.
Mało wiarygodny, co by takiego rodzaju myśli były przedmiotem omawiania w warunkach absolutnej monarchii.
- Z 1569 roku Wielkie Litewskie państwo w Rzeczypospolitej. - Dodała Czytelniczka. - Jest pewna trudność dla postrzegania faktu, że istniały takie polityczne przejawów jak decentralizacja, konfederacja i rosyjska, demokracja i tolerancja religijna, prawna ochrona wolności osobistej. Res Publica? Respublica? Rech Pospolita? Rzeczpospolita? Ciąg dalszy demokratycznych tradycji antyku, Starożytnego Rzymu?
- Czy nazwa "Rzeczpospolita" oficjalna nazwa, oficjalne oznaczenie? Zresztą jakie są kryteria "formalności"? Jakie kryteria "oficjalności"? Można na tyle pewnie, by sądzić, że w oficjalnych dokumentach to nazwa była używana, - mówił Czytelnik.
- O, Horacy, Więcej jest rzeczy na ziemi i w niebie, co ciężko postrzegane się w warunkach absolutnej monarchii! - żartowałam Czytelniczka.
26.09.2017 8:44
Note to translation from Russian into English:
Note to the translated text:
1.Литва (Lithuania). Обитатели (inhabitants) - литовцы (Lithuanians).
2.Великое княжество Литовское (Grand Duchy of Lithuania).
"Великое": Transliteration: "velikoye"
2.1. Version. Inhabitants - литовцы (Lithuanians).
2.2. Version. Inhabitants - Great (Grand) Lithuanians.
2.3. Version. (Partial transliteration). Inhabitants - Velikolithuanians (veliko=Lithuanians).
Eksperymentalny tłumaczenia z języka rosyjskiego i angielskiego na język polski: 27.09.2017 23:47
Владимир Владимирович Залесский "Диалог о великолитовцах". Zalesski Vladimir Vladimirovich "Dialogue about Velikolithuanians".
XXVII. Opowieść o rozmowie między Mikołajem Kopernikiem a Izaakiem Newtonem. (Z Kolekcji miniatur "Dwa opowieści o czterech rewolucjach technicznych")
Październik 1899 roku.
Mykoła Kopernik wywołał Izaaka Newtona przez telefon.
- Dzień dobry, pan Newton! Jak pogoda? Wiatr nadyma żagle?
- Dzień dobry, pan Kopernik. Pogoda świetna. Słońce świeci. Jabłka padają.
- Tematem mojej rozmowy telefonicznej, pan Newton, - tworzenie lotniczej i rakietowo-kosmicznej branży.Wasze uczestnictwo w stworzeniu elektromaszynowego przemysłu doprowadziło do gromadzenia doświadczeń. Dyskusja i uogólnienie są bardzo przydatne.
W Rosji jest obecnie aktywnie działają panowie Nikolaj Zukowski, Konstantin Ciolkowski. Doświadczenia, eksperymenty, teoretyczne opracowania, dyskusje. W ogóle - naukowa dynamika. Pewne osiągnięcia - u panów Aleksandr Mozajski i Wladimir Wiernadski. Możliwie, w kontekście naszej wymiany myślami zasługuje wspomnienia i Aleksandr Czyzewski.
Pan Zukowski uważa siebie naukowcem, badaczem, twórca teorii naukowych, założycielem naukowo-technicznej szkoły. Lecz on, możliwie, świadomie unika organizacyjnych, ludzkich ryzyk, związanych z wypuszczaniem konkretnych modeli samolotów. Można uznać to za wierną linię postępowania -on nie ma przedsiębiorczego doświadczenia. Odpowiedzialność za finanse i odpowiedzialność za ludzkie życia - to oddzielne zadania.
Przedsiębiorcy-fabrykanci, które teraz są aktywne w Rosji. Oni albo dalekie od nauki, albo - oddzielni energiczni ludzie - nie do końca przedstawiają tę objętość ryzyk i trudności, z którymi oni mogli by zetknąć się, zacząwszy przemysłową, seryjne wypuszczanie samolotów i rakiet. . Doświadczenie i gotowość rosyjskiego przedsiębiorczego środowiska do kształtowania rakietowo-kosmicznej i lotniczej branży teraz, na rubieży XIX - XX wieków, - wywołują duże pytania.
Pan Ciolkowski... Czasami powstaje wrażenie, że on czym biedniejszy, tym genialny. Bezinteresowni, romantyczni ludzie...
Pan Ciolkowski osiągnął doskonałe wyniki. Nic nie powiesz: genialność, naukowa intuicja.
Doskonałe naukowe perspektywy u pana Siergiej Korolow. Są wszystkie podstawy czekać od jego nie tylko dobrego naukowego myślenia, ale i doskonałych organizacyjnych zdolności. Jednak, ani u pana Ciolkowski, ani u pana Korolow nie będzie przedsiębiorczego doświadczenia.
Oto sytuacja: są zasoby, są wiedze, są twórcy nowych naukowych kierunków. Pytanie: jak startować? Zwlekanie jest nie pożądane.
- Naprawdę, pan Kopernik, tworzenie przemysłu elektrotechnicznego stało się faktem. Jedną z potwierdzeń jest nasza rozmowa telefoniczna.
