3 газеты «Авангард»: «У саўгас «Камінтэрн» з небяспечнай зоны, прылягаючай да Чарнобыльскай АЭС, перасяліліся 83 сям'і — з саўгаса «Слабадскі» Брагінскага раёна. Больш як 200 чалавек прыбавілася ў пасёлку Шырокі. Для навасельцаў будаўнікі завяршаюць узвядзенне новага пасёлка. На былой пустэчы праляглі асфальтаваныя стужкі новых вуліц. З'явіліся ў іх і назвы: Пучынская, Брагінская, Слабодская. Названы так у памяць мясцін, з якіх прыехалі перасяленцы. Ёсць яшчэ вуліца Прамбудаўская — даніна павагі людзям, якія ўзводзяць жыллё.

У белакаменных будынках з усімі камунальнымі выгодамі справілі ўжо наваселле трыццаць сем'яў. Па вечарах загараецца святло і ў вокнах катэджа саўгаснага шафёра В. П. Траццяка. Працуе ён на новым месцы з першага дня, і такое ўражанне, што гэты чалавек жыве даўно тут. Сумленны працаўнік, шчыры чалавек.

Сёння практычна ўсе навасельцы, што перасяліліся ўжо ў свае дамы, забяспечаны палівам. Завезена 100 тон вугалю, 147 — торфу». Дзякую Валерыю Іванавічу за пісьмо, за ўвагу. Абяцаю па тэлефоне пад'ехаць, але крыху пазней — на чарзе ўжо запланаваныя паездкі ў Гомельскі і Рагачоўскі раёны.

Назаўтра зноў выбіраюся ў дарогу.

5

Цэнтральная сядзіба калгаса «Першамайскі» — вёска Макаўе, ад Гомеля блізка. Мой спадарожнік Сяргей Халадзілін, фотакарэспандэнт раённай газеты «Маяк», бываў тут неаднойчы, а я прыехаў упершыню. Вёска як вёска. Дамкі пад новымі дахамі, найбольш шыфернымі, калодзежы, слупы, на якіх вісяць электраправады. Вуліцы разбіты коламі грузавікоў, здратаваны экскаватарамі і гусенічнымі трактарамі. Прайшоўшы крыху па вуліцы, пачулі, як у цішыню яе пачынае ўплятацца мелодыя будоўлі. За вёскай узводзяцца жылыя дамы, чуваць рокат тэхнікі, галасы людзей.

Першыя ўражанні ад убачанага прыемныя. Кідаецца ў вочы — усе пры справе, не відаць аматараў частых перакураў, ніхто не бадзяецца ў пошуках «сам не ведаю чаго». Заўважыўшы чужых людзей на аб'екце, падыходзіць чалавек у рабочым адзенні, з кельмай у руцэ, выцірае рукавом лоб, прадстаўляецца: брыгадзір муляраў будаўнічага ўпраўлення № 225 трэста «Мазырнафтахімбуд» Аляксандр Пятровіч Дунаеў.

3 расказу брыгадзіра:

— У трэсце я даўно — амаль, лічыце, дваццаць гадоў. Будаўнічы гэта стаж, не кабінетны. Круглы год пад небам. Толькі я не пра гады, а вось пра што скажу. Даводзілася ўзводзіць мне разам з хлопцамі шмат розных аб'ектаў. Былі і складаныя, і тэрміновыя. Ды што там гаварыць —пабачыў многае на сваім вяку, але такіх тэмпаў і такога энтузіязму, з якім працуе брыгада ў Макаўі, не прыпомню. Усе хлопцы працуюць добра, як сталёвыя ўсё роўна. Ні падганяць іх, ні папракаць. Слова не павышаю вось ужо колькі дзён. Што значыць разумеюць...

Мы ж, мазыране, суседзі з Нараўлянскім раёнам, рукой да яго падаць. Там жа — чулі, канечне,— таксама часткова забруджана тэрыторыя, увайшла ў небяспечную зону, а ў некаторых нашых будаўнікоў родныя, блізкія людзі адтуль. Бываў пасля аварыі ў суседнім раёне і я. Вялікая бяда напаткала людзей, агораць яе павінны разам. Ведаю, як цяжка пакідаць ім абжыты кут. Таму ж вельмі хочацца ўсім нам, каб жыллё, якое будуем, па душы і сэрцы, як кажуць, прыйшлося людзям, каб у нялёгкую для сябе мінуту яны і нас успомнілі добрым словам.

У маёй брыгадзе сем чалавек. Людзі як людзі. Калі трэба — у ляпёшку разаб'юцца, а тое, што задумалі, зробяць. Бачу ж, ды што бачу — і сам адчуваю: стаміліся, але выгляду не паказваюць. За месяц, што тут робім, два дні ўсяго адпачылі: няма калі гулі правіць. Не, не падумайце, што нам выхадных не даюць — бяры, скарыстоўвай, але ж восень на дварэ, пахаладае вось-вось. У нас-то ёсць дзе жыць, а як ім, перасяленцам? Тады ўжо і адпачнём, калі справу да ладу давядзём. Я заікнуўся неяк перад хлопцамі: «Мо адпачнём?», дык і сам быў не рады. Пятровіч, гавораць, дзякуй табе за ўвагу і клопат, але не перашкаджай. У цябе самога з рукі кельму не вырвеш, а навошта нас з тропу збіваеш? Маўчу, больш не прапаноўваю, бо адлятаюць мае словы, як ад сценкі, і па мне ж лупцуюць. 3 хлопцамі я — як дома, у сям'і. Утульна сярод іх, цёпла. Хораша. Здружыліся — вадой не разальеш. Не адну ж будоўлю прайшлі. 3 Анатолем Бярнадскім, Віктарам Лявонавым, Аляксеем Камаровічам... Скажы мне сёння: «На табе, Пятровіч, кабінет, тэлефон, уладу — кіруй!» А я адкажу: «Пусціце на аб'ект, да хлопцаў!» Калі мы ўсе ў зборы, ад- ным калектывам — і не стамляешся, і весела, лёгка на сэрцы — бы свята кожны дзень. Вось так, значыць. А працаваць мы пачынаем у восем гадзін, а закругляемся, калі сонца за лес садзіцца, прахалодай пацягвае з нізінкі. Па дванаццаць-трынаццаць гадзін у суткі робім.

Так трэба сёння. Я ж і гавару: вось здадзім аб’екты — адпачнём...

Непадалёк ад Макаўя і Маркавічы, там работнікі Мінскага «Аблсельбуда». У іх яшчэ большы аб'ём работ — сто кватэр. Прыехалі з розных куткоў суседняй вобласці — з Маладзечна, Валожына, Мядзеля, Вілейкі... Зноў чую: «Дрэнна будаваць наогул нельга, а такія аб'екты — тым больш. Мы пакінулі свае сем'і не дзеля прагулкі».

Вось такія яны, будаўнікі, а дакладней сказаць — такія яны, нашы людзі. Простыя, сціплыя, працалюбівыя. Яшчэ б хацелася засяродзіць увагу на наступным штрышку. Тут, у Маркавічах, будаўнікі вырашылі спярша працаваць вахтавым метадам — праз пэўны час адма група павінна змяняць другую. Не атрымалася. Толькі таму не атрымалася, што не знайшлося жадаючых ехаць на адпачынак. Працаваць дык працаваць!

Пабываў я ў Маркавічах і пазней, у лістападзе. Паабяцаў тады прыехаць на першыя наваселлі — і слова стрымаў. Дні ўжо стаялі ка- роткія, шэрыя. Апошні месяц восені — гэтым усё сказана. Але, гледзячы на шчаслівыя твары людзей, не адчувалася, што з поля дзьме халодны вецярок, апякае шчокі. У вёску прыйшло свята. Тры месяцы назад на ўскрайку Маркавіч была пустка, а цяпер, паглядзіце, якія катэджы і дамы выраслі! Адна-двухпавярховыя! Сучасныя, акуратныя — вочы радуюць. Хлоб-соль прыпаднеслі мясцовыя жыхары працаўнікам калгаса імя Калініна Брагінскага раёна. Ад імя навасёлаў слова ўзяла Алена Кан- станціпаўна Шылец, заслужаны работнік сельскай гаспадаркі БССР, кавалер ордэнаў Кастрычніцкай Рэвалюцыі, Працоўнага Чырвонага Сцяга і «Знак Пашаны». Крыху сумеўшыся пасля дружных воплескаў, а гэта ёй уручыў старшыня Гомельскага райвыканкома Мікалай Рыгоравіч Гушаль сімвалічны ключ ад жылога пасёлка, жанчына сказала:

– Дзякуй усім вам. Вялікі дзякуй. Не магу стрымаць пачуццяў. Радуюся, хвалююся. Хочацца ўсіх, хто ў цяжкую мінуту аказаўся побач з намі, пацярпеўшымі ад аварыі на АЭС, абняць і расцалаваць. Мы мелі магчымасць яшчэ раз пераканацца, што ў нас, у Краіне Саветаў, чалавек чалавеку друг, таварыш і брат. У Маркавічах мы не чужыя людзі — свае. Паспелі ўпэўніцца ў гэтым. Што ж, за намі не стане — адкажам добрай працай на клопат аб нас. Традыцыі калгаса імя Калініна, а яны багатыя традыцыі, будзем дастойна працягваць і памнажаць і ў «Чырвоным сцягу».

Даўно не помніць сельскі Дом культуры столькі людзей. Цяпер у ім будзе часта цесна. У цеснаце, кажуць, не ў крыўдзе. I яшчэ: калі цясней — цяплей. Добра і так і гэтак. Але ўдвая, а мо нават і ўтрая прыемна, што свята навасёлаў стала святам усіх, нават жыхары навакольных вёсак прыйшлі павіншаваць іх. Падыходзілі пасля ўрачыстага сходу людзі, па- ціскалі рукі. I не адразу разбярэш, хто тут даўно жыве, хто нядаўна.

Тут жа, на свяце, кааператары, бытавікі. Паспявай лавіць словы:

— Гарнітур гасцінпы!

— Кухонны! Кухонны!..

— Крэсельцы, калі ласка!

— Халадзільнікі, навасёлы, купляйце!

— Паглядзіце, столікі якія цудоўныя! Нашы, мясцовыя!

Людзі і рабілі пакупкі, не адыходзячы далёка. Грошы з сабой, тэхніка пададзена. Машыны толькі паспявалі рабіць рэйсы.

— Хлеб-соль табе, дом! — чулася то там, то тут.

А свята працягвалася. На сцэну выходзілі самадзейныя артысты з Урыцкага, Пакалюбіч, Цагельні. Потым была дыскатэка. Для маладых. Бацькі ж спяшаліся ў свае новыя кватэры — там шмат яшчэ было што зрабіць, а дзеці няхай адпачнуць. Такі дзень. Шчаслівы. Іх дзень, дзяцей, бо доўга стаяць на гэтай удзячнай зямлі дамам і жыць тут — ім!