- Я ўжо пачаў.
- Працягвай.
З'явiўся Нэвэ.
- Надвор'е пахавальнае, - буркнуў iнспектар.
У дзесяць яны былi ўжо перад домам Турэ. У знак жалобы з абодвух бакоў дзвярэй былi нацягнуты чорныя палотнiшчы з серабрыстымi махрамi. Ля ганка, на незаасфальтаваных ходнiках стаялi людзi пад парасонамi. Усяго iх было чалавек пяцьдзесят. Многiя заходзiлi ў дом. Вiднелiся людзi i ў суседнiх дварах.
Спачатку прыбыў катафалк. Потым таропка прайшлi святар i хлопчык, якi нёс крыж.
Нiшто не спыняла парываў ветру, мокрая адзежа прыставала да цела. Труна адразу ж намокла.
- Нiкога не пазнаеш? - запытаўся Мэгрэ ў Нэвэ, калi працэсiя рушыла.
Нэвэ пакруцiў галавою.
Жанчына, якой Турэ падараваў парсцёнак, напэўна, не прыйшла. Праўда, на адной кабеце быў лiсiны каўнер, але камiсар заўважыў яе яшчэ раней, калi яна выходзiла з дома насупраць i замыкала дзверы на ключ. I з прысутных мужчын нiкога нельга было ўявiць заўсёднiкам лавак на бульварах.
I ўсё ж Мэгрэ застаўся на пахаваннi да канца. Камiсар двойчы сустрэў позiрк Монiкi. I кожны раз адчуваў, як сцiскаецца яна ад страху.
На могiлках было па калена гразi: магiлу выкапалi на новым участку, куды яшчэ не праклалi дарожкi.
Калi панi Турэ сустракалася позiркам з камiсарам, яна кожны раз уважлiва аглядвала прысутных, паказваючы, што памятае аб ягонай просьбе. Калi ён падышоў да сям'i, якая выстраiлася ў рад ля магiлы, каб выказаць спачуванне, удава шапнула:
- Я нiкога не заўважыла...
Дождж пазмываў пудру з твараў у жанчын, ва ўсiх пачырванелi насы.
Мэгрэ i Нэвэ пачакалi яшчэ хвiлiнку на могiлках i прайшлi ў шынок насупраць. Камiсар заказаў два грогi. А праз некалькi хвiлiн тут была ўжо добрая палова працэсii. Каб сагрэцца, людзi пераступалi з нагi на нагу.
Мэгрэ пачуў абрывак размовы:
- А пенсiю яна за яго атрымае?
- Не. Ён жа быў простым кладаўшчыком у нейкай краме. Такiм пенсii не даюць. Гэта за шваграмi ягонымi жонкi файна жывуць - чыгуначнiкi ўсё-такi. А пан Луi быў у iх увогуле кiмсьцi накшталт сваяка-бедалагi... Вось так вось...
- Дык што ж жонка з дачкою рабiцьмуць?
- Дачка ж працуе... Пакой, можа, здадуць кватаранту...
- Ну што, Нэвэ, хадзем? - прапанаваў Мэгрэ iнспектару.
З машыны сцякала брудная вада. Залева секла i секла.
У камiсарыяце было сыра i холадна, на падлозе вiднелiся брудныя сляды.
- Нiчога новага, Люка?
- Званiў Лапуэнт. З бiстро на плошчы Рэспублiкi. Ён знайшоў пакой.
- Пакой Турэ?
- Ён так думае. Але гаспадыня не надта гаваркая.
- Выклiкалi яе сюды?
- Не. Можа, вы самi лепш туды сходзiце?
Мэгрэ i праўда думаў пайсцi да Лапуэнта, а не сядзець тут у кабiнеце.
Калi Мэгрэ ўвайшоў у бiстро, ён адразу ж знайшоў Лапуэнта: той сядзеў ля камiна i пiў каву.
- Адзiн грог! - заказаў камiсар.
- Дзе гэты пакой? - запытаўся ён у Лапуэнта.
- За два крокi адсюль. Знайшоў зусiм выпадкова. Дом у спiсах не значыцца.
- Ты не памылiўся?
- Не. На вулiцы Ангулем я ўбачыў аб'яву: "Здаецца пакой". Трохпавярховы дом, без кансьержкi. Я пазванiў i папрасiў паказаць пакой. Гаспадыня ў гадах, колiсь, мусiць, была прыгажуня, але цяпер сiвая, аблезлая, тоўстая. Выйшла да мяне ў халаце. Перш чым упусцiць мяне, запыталася, цi здымаю я пакой сабе асабiста i цi адзiн буду жыць. Пакуль яна са мною перагаворвалася, на другiм паверсе прыадчынiлiся дзверы, i я заўважыў вельмi вабную дзяўчыну.
- Бардэль?
- Не зусiм. Але мне здалося, што гаспадыня з гэтымi справамi знаёмая. Пакуль падымалiся наверх, яна запыталася, як я збiраюся плацiць - штомесяц цi часцей, дзе я працую. Пакой - вокнамi на двор. Абсталюнак неблагi. Праўда, як на мой густ, дык зашмат таннага шоўку i аксамiту. Лялька на канапе. У пакоi пахла яшчэ, так бы мовiць, жанчынаю. Гаспадыня пацiкавiлася, хто мне даў адрас. Я ледзь не прагаварыўся, што даведаўся па аб'яве. Шчыра кажучы, мяне ўвесь час бянтэжыла адна з яе цыцак: яна ўсё выслiзгвала з халата. Я сказаў, што паведамiў мне пра пакой адзiн мой сябра. I што сябра гэты жыве ў яе. Яна запыталася хто. Калi я назваў Турэ, то адразу зразумеў, што яна яго ведае. Яна i з твару змянiлася, i голас стаў iншы. "Не ведаю, кажа, такога!" Як адрэзала. А потым пытаецца, цi няма ў мяне звычкi позна вяртацца дамоў. Было ўжо вiдаць, што вырашыла пазбавiцца ад мяне. Але я прыкiнуўся прасцячком. Кажу: "Можа, мой сябра яшчэ тут? Ён удзень не працуе i позна ўстае". Але яна мне: "Дык вы будзеце здымаць пакой цi не?" Буду, кажу. "Плата наперад". Я дастаў кашалёк i, нiбыта выпадкова, выняў фота Турэ. "А, - кажу, - вось i фота майго сябра". Яна зiрнула i кажа: "Не, мы, вiдаць, адно аднаму не падыдзем". I пайшла да дзвярэй. Я хацеў затрымаць яе, але яна папрасiла пакiнуць яе ў спакоi, у яе, бачыце, абед на плiце можа згарэць. Так i развiталiся... Шэф, ды я проста ўпэўнены, што яна яго ведала! Калi я выйшаў на вулiцу, фiранка зварухнулася: яна назiрала за мною.
- Едзем! - сказаў Мэгрэ.
Хаця дом быў за два крокi адсюль, пад'ехалi на машыне. Гаспадыня, якая выйшла адчынiць дзверы, i цяпер была ў халаце.
- Хто там?
- Палiцыя.
- Што вам трэба? - Зiрнула коса на Лапуэнта. - Так i ведала, што нажыву сабе бяду з гэтым малакасосам.
- Думаю, нам будзе зручней перагаварыць у доме.
- А я i не збiраюся трымаць вас на ганку. Мне ад вас хаваць няма чаго.
- Чаму вы не прызналiся, што пан Турэ быў вашым жыльцом?
- Таму, што гэта яго не датычыцца, - зноў змерыла яна Лапуэнта нядобрым позiркам.
Яна ўвяла iх у невялiкую гасцёўню. Грубка тут была напалена як след. Усюды ляжалi стракатыя падушкi з вышытымi на iх кошачкамi, сэрцамi i скрыпiчнымi ключамi. Вокны былi занавешаны шчыльнымi шторамi, i гаспадыня запалiла святло.
- Дык што вам ад мяне трэба?
Мэгрэ выняў з кiшэнi фатаграфiю Турэ.
- Гэта ён?
- Ён. Вы i без мяне ўсё ведаеце.
- Доўга ён у вас жыў?
- Прыкладна два гады. Можа, трохi болей.
- У вас шмат жыльцоў?
- Вядома. Мне адной дом задужа вялiкi. А ў наш час кватэру знайсцi нялёгка.
- Колькi ж iх у вас?
- Цяпер - тры.
- Але адзiн пакой свабодны?
- Той самы, што я паказвала гэтаму малойчыку. I цяпер шкадую, што не была асцярожлiвая.
- Што вы ведаеце пра пана Турэ?
- Цiхi i сцiплы чалавек. Нiкому не замiнаў. Працаваў уначы...
- А вы ведаеце дзе?
- Я яго нi аб чым не распытвала. Ён сыходзiў увечары i вяртаўся ўранку. Спаў вельмi мала. Я яму часта казала, што трэба спаць болей. Але мне здаецца, што ўсе яны так, хто ўначы працуе, - мала спяць.
- Ён шмат зарабляў?
- А што вас, уласна, цiкавiць?
- Вы ж чытаеце газеты?..
На столiку ляжала разгорнутая ранiшняя газета.
- Бачу, куды вы гняце. Але спярша паабяцайце, што ў мяне не будзе непрыемнасцей. Ведаю я палiцыю...
Мэгрэ падумаў, што кабета павiнна быць у картатэцы аддзела нораваў.
- Я ж не рэкламую сваiх жыльцоў на кожным кроку. Не рэгiстрырую iх. Гэта не злачынства. Але калi вы пачняце выкручваць мне нервы...
- Усё будзе залежаць ад вас.
- Вы абяцаеце?.. Дарэчы, у якiм вы чыне?
- Камiсар Мэгрэ.
- Ого! Зразумела. Гэта сур'ёзней, чым я думала. Мяне турбуюць вашы калегi з нораваў. - Яна адпусцiла ў iхнi адрас такое слоўца, што Мэгрэ з Лапуэнтам пераглянулiся.
- Ну, добра. Ведаю я, што яго забiлi. Але больш - нiчога.
- Як ён назваўся вам?
- Проста - пан Луi.
- Да яго прыходзiла жанчына? Чарнявая, сярэднiх гадоў?
- Прыходзiла. Прыгожая, гадоў сорак, умее сябе трымаць.
- Часта прыходзiла?
- На тыдзень тры цi чатыры разы.
- А прозвiшча яе вы ведаеце?
- Я называла яе панi Антуанэт.
- Вы, я бачу, прывыклi называць людзей па iменi.
- Я не цiкаўная.
- Яна, калi прыходзiла, надоўга заставалася ў яго?
- На колькi трэба.
- На паўдня?
