Klasyczna powie?? jednego z tw?rc?w polskiej fantastyki socjologicznej. Autor w formie sensacyjno-rozrywkowej przedstawia problemy zawsze aktualne: niemo?no?? adaptacji ludzkiej psychiki do szybko zmieniaj?cego si? ?wiata. M?ody naukowiec przedstawia prac? z dziedziny historii cywilizacji ziemskiej. Praca dotyczy tzw. Epoki Rozszczepienia, obejmuj?cej wieki XXII i XXIII – okres regresu cywilizacyjnego, chaosu i anarchii. Opracowanie opiera si? na dokumencie zwanym „Notatnikiem Nie?miertelnego”. „Nie?miertelny”, posta? na po?y legendarna, by? cz?onkiem za?ogi jednego z mi?dzygwiezdnych kosmolot?w, kt?ry opu?ci? Ziemi? w XXI wieku i powr?ci? po stu kilkudziesi?ciu latach, a wi?c w samym ?rodku owej niezbyt dobrze zbadanej Epoki Rozszczepienia. Dzi?, w XXIV wieku, zapiski tego cz?owieka stanowi? bezcenny dokument historyczny. Notatnik obejmuje jednak?e bardzo d?ugi okres i przedstawia fakty rozrzucone po dw?ch wiekach historii. Wed?ug hipotez niekt?rych uczonych „Nie?miertelny” korzysta? z hipotetycznego urz?dzenia, zwanego cylindrem van Troffa. Dzi?ki cylindrowi cz?owiek mo?e trwa? poza up?ywem czasu, a wi?c tym sposobem „Nie?miertelny” m?g? przenosi? si? do coraz p??niejszych epok. M?ody historyk wysuwa hipotez?, wed?ug kt?rej „Nie?miertelny” istnieje nadal: albo w stanie czynnym, dzia?aj?c w?r?d ludzi XXIV wieku, albo trwaj?c w cylindrze van Troffa. Tylko – gdzie jest cylinder? I dlaczego notatnik znalaz? si? w r?kach badaczy, zamiast tkwi? w kieszeni w?a?ciciela?

”Cylinder van Troffa”, entuzjastycznie przyj?ty przez czytelnik?w, zosta? w 1980 roku nagrodzony przez ministra kultury i sztuki. Rozpocz?? ”orwellowski” nurt w tw?rczo?ci Zajdla, kontynuowanej p??niej w powie?ciach: ”Limes interior”, ”Ca?a prawda o planecie KSI”, ”Paradyzja” i ”Wyj?cie z cienia”.

Po tragicznej ?mierci autora jedn? z najbardziej presti?owych nagr?d dla tw?rc?w sf w Polsce nazwano jego imieniem.