Uit dit alles vloeit dus de vreemde omstandigheid voort, dat eigenlyk de mindere den meerdere beveelt. (Z tego wszystkiego wynika dziwna okoliczność, że właściwie to niższy rozkazuje wyższemu; vloeit voort – wynika (vloeit – płynie, voort – naprzód), vreemde omstandigheid – dziwna okoliczność (vreemde – dziwna, omstandigheid – okoliczność), eigenlyk – właściwie, mindere – niższy, meerdere – wyższy, beveelt – rozkazuje).
De adsistent-resident gelast den Regent, hem opgaven te doen. (Asystent-rezydent zleca regentowi wykonanie zadań; adsistent-resident – asystent-rezydent, gelast – zleca, Regent – regent, opgaven te doen – wykonanie zadań (opgaven – zadania, doen – robić)).
Hy gelast hem, volk te zenden tot het arbeiden aan bruggen en wegen. (On zleca mu wysłanie ludzi do pracy przy mostach i drogach; gelast – zleca, volk te zenden – wysłanie ludzi (volk – ludzie, zenden – wysłać), arbeiden aan bruggen en wegen – praca przy mostach i drogach (arbeiden – praca, bruggen – mosty, wegen – drogi)).
Hy gelast hem, belastingen te doen innen. (On zleca mu zbieranie podatków; gelast – zleca, belastingen te doen innen – zbieranie podatków (belastingen – podatki, innen – zbierać)).
Hy roept hem op, zitting te nemen in den landraad, waarin hy adsistent-resident voorzit. (Wzywa go do zasiadania w radzie krajowej, której przewodniczy jako asystent-rezydent; roept hem op – wzywa go (roept – wzywa, op – na), zitting te nemen – zasiadanie (zitting – zasiadanie, nemen – brać), landraad – rada krajowa (land – kraj, raad – rada), voorzit – przewodniczy (voor – przed, zit – siedzi)).
Hy berispt hem, waar hy schuldig is aan plichtverzuim. (Upomina go, gdy jest winny zaniedbania obowiązków; berispt – upomina, schuldig – winny, plichtverzuim – zaniedbanie obowiązków (plicht – obowiązek, verzuim – zaniedbanie)).
Deze zeer eigenaardige verhouding wordt alleen mogelyk gemaakt door uiterst beleefde vormen, die evenwel noch hartelykheid, noch, waar 't noodig blyken mocht, strengheid behoeven uittesluiten. (Te bardzo specyficzne relacje są możliwe tylko dzięki niezwykle uprzejmym formom, które jednak nie wykluczają ani serdeczności, ani, gdy jest to konieczne, surowości; zeer eigenaardige verhouding – bardzo specyficzne relacje (zeer – bardzo, eigenaardige – specyficzne, verhouding – relacje), mogelyk gemaakt – możliwe (mogelyk – możliwy, gemaakt – zrobiony), uiterst beleefde vormen – niezwykle uprzejme formy (uiterst – niezwykle, beleefde – uprzejmy, vormen – formy), hartelykheid – serdeczność, noodig blyken mocht – konieczne (noodig – konieczne, blyken – wydawać się, mocht – móc), strengheid – surowość, behoeven uittesluiten – wykluczać (behoeven – potrzebować, uittesluiten – wykluczać)).
Ik geloof dat de toon die in deze verhouding heerschen moet, vry wel wordt aangegeven in 't officieel voorschrift dienaangaande: de europesche ambtenaar hebbe den inlandschen beambte die hem ter-zyde staat, te behandelen als zyn jonger broeder. (Wierzę, że ton, który powinien panować w tych relacjach, jest dobrze określony w oficjalnym przepisie: europejski urzędnik powinien traktować miejscowego urzędnika, który mu pomaga, jak młodszego brata; toon – ton, verhouding heerschen moet – powinien panować w relacjach (verhouding – relacje, heerschen – panować, moet – musi), aangegeven in 't officieel voorschrift – określony w oficjalnym przepisie (aangegeven – określony, officieel – oficjalny, voorschrift – przepis), europesche ambtenaar – europejski urzędnik (europesche – europejski, ambtenaar – urzędnik), inlandschen beambte – miejscowy urzędnik (inlandschen – miejscowy, beambte – urzędnik), ter-zyde staat – pomaga (ter-zyde – na boku, staat – stoi), jongere broeder – młodszy brat (jongere – młodszy, broeder – brat)).
Maar hy vergete niet dat deze jonger broeder by de ouders zeer bemind – of gevreesd – is, en dat, by voorkomend geschil, zyn meerdere jaren zouden worden in rekening gebracht als beweegreden om hem euvel te nemen dat hy zyn jonger broeder niet met meer inschikkelykheid of takt behandelde. (Ale niech nie zapomni, że ten młodszy brat jest bardzo kochany – lub budzi strach – u rodziców, i że w przypadku sporu, jego starsze lata będą brane pod uwagę jako powód, by mieć do niego żal, że nie traktował młodszego brata z większą elastycznością lub taktem; vergete niet – nie zapomni (vergete – zapomnieć, niet – nie), jonger broeder – młodszy brat (jonger – młodszy, broeder – brat), ouders – rodzice, bemind of gevreesd – kochany lub budzący strach (bemind – kochany, gevreesd – budzący strach), by voorkomend geschil – w przypadku sporu (by – przez, voorkomend – występujący, geschil – spór), meerdere jaren – starsze lata (meerdere – starsze, jaren – lata), rekening gebracht – brane pod uwagę (rekening – uwaga, gebracht – przynieść), beweegreden – powód (beweeg – ruch, reden – powód), euvel nemen – mieć żal (euvel – żal, nemen – brać), inschikkelykheid of takt – elastyczność lub takt (inschikkelykheid – elastyczność, takt – takt), behandelde – traktował).
De aangeboren hoffelykheid van den javaanschen groote – zelfs de geringe Javaan is veel beleefder dan zyn europesche standgenoot – maakt evenwel deze schynbaar moeielyke verhouding dragelyker dan ze anders wezen zou. (Wrodzona uprzejmość jawajskiego dostojnika – nawet prosty Jawajczyk jest dużo bardziej uprzejmy niż jego europejski odpowiednik – sprawia jednak, że te pozornie trudne relacje są łatwiejsze niż by się wydawało; aangeboren hoffelykheid – wrodzona uprzejmość (aangeboren – wrodzony, hoffelykheid – uprzejmość), javaanschen groote – jawajski dostojnik (javaanschen – jawajski, groote – dostojnik), geringe Javaan – prosty Jawajczyk (geringe – prosty, Javaan – Jawajczyk), beleefder – bardziej uprzejmy, zyn europesche standgenoot – jego europejski odpowiednik (zyn – jego, europesche – europejski, standgenoot – odpowiednik), schynbaar moeielyke verhouding – pozornie trudne relacje (schynbaar – pozornie, moeielyke – trudne, verhouding – relacje), dragelyker – łatwiejsze, wezen zou – by się wydawało (wezen – być, zou – by)).
De Europeaan zy wel-opgevoed en kiesch, hy gedrage zich met vriendelyke waardigheid, en kan dan zeker zyn dat de Regent van zyn kant hem 't bestuur gemakkelyk maken zal. (Europejczyk powinien być dobrze wychowany i uprzejmy, zachowywać się z przyjazną godnością i wtedy może być pewien, że regent z jego strony ułatwi mu zarządzanie; Europeaan – Europejczyk, wel-opgevoed en kiesch – dobrze wychowany i uprzejmy (wel-opgevoed – dobrze wychowany, kiesch – uprzejmy), vriendelyke waardigheid – przyjazna godność (vriendelyke – przyjazna, waardigheid – godność), bestuur gemakkelyk maken – ułatwić zarządzanie (bestuur – zarządzanie, gemakkelyk – łatwy, maken – zrobić)).
Het stuitend bevelen, in verzoekenden vorm geuit, wordt met stiptheid nagekomen. (Natrętne rozkazy, wyrażone w formie prośby, są wykonywane z dokładnością; stuitend bevelen – natrętne rozkazy (stuitend – natrętne, bevelen – rozkazy), verzoekenden vorm geuit – wyrażone w formie prośby (verzoekenden – proszący, vorm – forma, geuit – wyrażony), stiptheid nagekomen – wykonywane z dokładnością (stiptheid – dokładność, nagekomen – wykonane)).
Het verschil in stand, geboorte, rykdom, wordt uitgewischt door den Regent zelf, die den Europeaan, als vertegenwoordiger des Konings van Nederland, tot zich opheft, en ten-slotte is een verhouding die, oppervlakkig beschouwd, botsing moest te weeg brengen, zeer dikwyls de bron van een aangenaam verkeer. (Różnica w pozycji, pochodzeniu, bogactwie jest zaciera przez samego regenta, który wynosi Europejczyka, jako przedstawiciela króla Holandii, do siebie, i ostatecznie jest to relacja, która, powierzchownie rzecz biorąc, musiała powodować konflikty, ale bardzo często jest źródłem przyjemnych kontaktów; verschil in stand, geboorte, rykdom – różnica w pozycji, pochodzeniu, bogactwie (verschil – różnica, stand – pozycja, geboorte – pochodzenie, rykdom – bogactwo), uitgewischt – zacierany, vertegenwoordiger des Konings van Nederland – przedstawiciel króla Holandii (vertegenwoordiger – przedstawiciel, Konings – król, Nederland – Holandia), tot zich opheft – wynosi do siebie (tot – do, opheft – wynosić), ten-slotte – ostatecznie, oppervlakkig beschouwd – powierzchownie rzecz biorąc (oppervlakkig – powierzchownie, beschouwd – rozważany), botsing – konflikt, zeer dikwyls – bardzo często (zeer – bardzo, dikwyls – często), bron van een aangenaam verkeer – źródło przyjemnych kontaktów (bron – źródło, aangenaam – przyjemny, verkeer – kontakt)).
