– Ну… Дзе ж яна? – міжволі вырвалася з тонкіх вуснаў Дзмітрыя, ён зноў паглядзеў на гадзіннік.
Яму здавалася, што сонца стала ярчэй прабівацца скрозь лес, паднялося нашмат вышэй. Трапятала сэрца, згасала надзея на своечасовы ад'езд.
Дзмітрый адчуваў раздражненне і незадаволенасць, а Юрый Люты адчуў незразумелую трывогу і смуту гэтай раніцы. Мужчыны стаялі тварам да дома, кожны думаў пра сваё. Яны зусім не чулі, як ззаду набліжаліся асцярожныя крокі Лебедзева.
– Ёлкі-палкі. Зноў? – загучаў тонкі голас Аляксандра Лебедзева, – Зноў Галіна збіраецца, як на спатканне? – з нейкай іроніяй вымавіў ён і пачухаў далонню сівое кароткае шчацінне.
Янчанка і Люты хутка павярнуліся на знаёмы голас і працягнулі аднавяскоўцу правую руку для вітання.
Да іх падышоў шасцідзесяцішасцігадовы Аляксандр Лебедзеў, невысокі мужчына з шэрай кепкай на лысай галаве. Круглая галава кіўнула, тонкі выцягнуты нос засіпеў, а хвалістыя вусны расцягнуліся ад усмешкі. Цела Лебедзева выглядала спартыўным, як у дарослых спартсменаў па лёгкай атлетыцы, і, нягледзячы на свой узрост, мужчына працягваў займацца спортам. Амаль кожную раніцу ён апранаў спартыўны цёмна-сіні касцюм, шэрыя красоўкі, кепку і выходзіў на вуліцу. Жыў ён недалёка ад сям'і Янчанкі, правей ад іх, праз адну хату. Іх агульная суседка, Юлія Абрамоўская, яшчэ спала, на вокнах былі зашмаргнутыя шторы.
– Ну што ты, Аляксандр? – загаварыў Юрый Люты.
– Хаджу, блукаю, як малады. Жанчыну шукаю для жаніцьбы! – з жартам адказаў Лебедзеў, а затым кіўнуў у бок хаты Юліі Абрамоўскай, – Мабыць, яна яшчэ спіць.
Да размовы далучыўся Дзмітрый Янчанка:
– Дык то, у горад табе трэба. Там жанчын хапае, ды паболей, чым тут будзе. Ёсць і ва ўзросце спартсменкі… Па выхадных будзеш з імі ў парку фінскай хадой займацца. Там і жонку знойдзеш! А ты што, яшчэ не пагадзіўся на пераезд?
– Пачакай! Ты гэта пра што? – усміхаючыся, спытаў Аляксандр Лебедзеў, – Ніхто не прапаноўваў мне пераязджаць. Не разумею. Дарэчы, мне і тут добра.
– Як жа?! Не чуў, ці што, што новыя кватэры даюць? Прапануюць вясковым перасяленцам добрыя ўмовы. Нейкая там праграма ў іх…
– Здаўся мне гэты горад. Пажылі! Ведаем! – усклікнуў Аляксандр, – Цяпер мая душа спакою просіць. А калі што, магу ў гасцініцы пару дзён пагасціць, паглядзець на шумны горад. А жанчыны гарадскія не цікавяць, я ўжо вясковую прыкмеціў… А твая, Дзмітрый, прачнулася хоць? Нешта доўга ты яе чакаеш.
– Мая? Дык… – хмурна вымавіў Янчанка, – Прачнулася… Ды ўсё ніяк не збярэцца. Ужо і раней пачалі падымацца з ложка, усё роўна, не спяшаецца. Вось вазьму, калі-небудзь, збяруся і паеду без яе! А яна выйдзе, а машыны ды няма… Ведаць будзе! – не новае казаў Янчанка.
– Галіна потым табе так дасць… Вунь, той рыдлёўкай, ды па спіне, – паказваў Люты на іржавую рыдлёўку з высокай драўлянай ручкай, што прыхілілася да зялёнага плота, – Так што, што ні кажы, а нічога не зробіш, чакаць прыйдзецца!
– Гэт… Ты, вядома, маеш рацыю, – неахвотна згадзіўся Дзмітрый, – Ды дзе ж яна?! Хутчэй бы на пенсію выйшла. Нерваў ужо не хапае з яе работай.
– Колькі ёй да пенсіі? – спытаў Лебедзеў.
– Тыдні тры недзе.
– Як раз да зімы… Ох, ёй будзе цяжка прывыкнуць. Я ж, як кінуў трэнерскую кар'еру, так першы час сумаваў па рабоце… А ты, Юрась, куды ўжо сабраўся? Да сястры?
– Я да ракі, трэба мне, для творчасці, – спакойна адказваў Люты, але не паспеў ён дагаварыць.
– Русалку лавіць? – засмяяўся Лебедзеў.
Юрыю не спадабаўся жарт, але ён для ветлівасці ўсміхнуўся. У яго было сваё жыццё, якое не ўсе маглі зразумець. Таму, Юрый не спрабаваў растлумачыць кожнаму суразмоўцу важнасць сваіх ідэй. Ён не лічыў сябе мастаком, яму так здавалася, але яму падабалася трымаць пэндзаль у руках, змешваць фарбы, наносіць іх на палатно і любавацца гатовай работай. Сёння ў яго была новая мэта, новая задума, і ён з вялікім энтузіязмам выйшаў з дому. Нават пасля слоў Лебедзева, яго творчае імкненне не згасла. Юрый Люты адразу проста захацеў пакінуць кампанію. Ён мог весела адказаць Аляксандру на яго жарт, але не стаў. Яму было некамфортна знаходзіцца ў грамадстве Лебедзева. Юрыя трохі карабаціла тое, што гэты чалавек, былы спартсмен, усю вайну прабыў за мяжой, што ён добраахвотнікам не вярнуўся дапамагчы сваёй краіне. І наколькі Юрый чуў, Лебедзеў не аказаў ніякай дапамогі ні ў гады вайны, ні пасля – ніякіх ахвяраванняў пацярпелым.
– Пайду я, – адказаў Люты, – Сонца хутка ўстае…
Ён паціснуў мужчынам рукі і адышоў ад іх. Янчанка і Лебедзеў на хвіліну задумаліся, праводзілі позіркам земляка.
Юрый страціў цікавасць да зносін і цяпер, з лёгкай галавой, спяшаўся да ракі. У дарозе ўсё ж можна было адцягнуцца ад людзей і ад дамашніх клопатаў.
Аляксандр Лебедзеў не адчуваў да сябе ніякай пагарды з боку Лютага. Ён толькі злёгку збянтэжыўся і задуменна вымавіў:
– Сёння Юрась выглядае дзіўным. Не прачнуўся ці што?
– Не ведаю… – адказаў Янчанка, паціскаючы плячыма.
Тут жа адчыніліся дзверы, і зазвінелі ключы. На ганак выйшла Галіна ў чорным восеньскім паліто да каленяў, у сініх нагавіцах і чорных боціках. Яе цёмныя афарбаваныя валасы да плячэй былі прамымі.
– Ну, нарэшце! – вырвалася ў Дзмітрыя, – Дачакаліся! – выдыхнуў ён з палёгкай.
– Паспееце… – дадаў Аляксандр і паглядзеў на свой стары гадзіннік, які быў падораны яму на памяць першымі вучнямі.
Дзмітрый Янчанка адразу ж сеў у машыну. Ён ціха зачыніў дзверцы і надзеў акуляры для зроку. Акуляры Дзмітрый стаў насіць пасля вайны і надзяваў іх толькі тады, калі кіраваў транспартам.
Каравокая смуглянка Галіна без клопатаў зачыніла дом, выйшла з двара, замкнула веснічкі на зашчапку і павярнулася да Аляксандра. А той спачатку паглядзеў у жывыя жаночыя вочы Галіны, потым на яе маленькі акуратны нос і на прыгожыя вусны, памазаныя чырвонай памадай, а затым зноўку зірнуў у вочы.
– Добры дзень, Галюся! – шырока заўсміхаўся Лебедзеў, – Якая ж ты, ну… Ты… – выпрастаўся ён перад ёй як певень.
Жанчына ў адказ усміхалася, спынілася перад ім і звонкім голасам сказала:
– Добрай раніцы! Ну, Аляксандр, якая я?
– Ну, прыгажуня! Як студэнтка. Ох, як надакучыць табе Дзмітрый, я для цябе заўсёды вольны! – Лебедзеў не адчуваў сціпласці да жанчын.
– Ой, Аляксандр, ну ты як скажаш, – засмяялася Галіна.
З машыны паказаўся хмурны твар Дзмітрыя.
– Сядай ужо! Паехалі! – глуха крыкнуў ён.
Галіна Янчанка прыбрала ўсмешку з твару і з незадаволеным выразам зірнула на мужа, а затым адвяла ад яго погляд і моўчкі села ў аўтамабіль. Яна села побач, на пярэдняе пасажырскае сядзенне, і на секунду зноў сур'ёзна паглядзела на мужа, строга ссунуўшы бровы. Ёй было крыху няёмка перад Лебедзевым, бо яна не развіталася з ім, таму што спяшалася. Бо, як толькі дзверы зачыніліся, Дзмітрый Янчанка націснуў на педаль газу, і чатыры колы аўтамабіля пакаціліся па мокрай няроўнай дарозе, распырскваючы дробныя лужыны.
Аляксандр Лебедзеў у свой ранішні шпацыр заўсёды даходзіў да дома Лютага, а затым вяртаўся назад. Але сёння, калі ён зірнуў на хату адзінокай Юліі Абрамоўскай, ён перадумаў ісці далей. Фіранкі на бліжэйшым шырокім акне былі ўжо адсунутыя. З печкавай трубы над дахам павольна падымаўся белы дым. Аляксандр прыемна падумаў пра сваю суседку, якая была крыху маладзей за яго. Ён тут жа захацеў прайсціся пад яе вокнамі. Вяртаючыся дадому, Лебедзеў знарок зменшыў крок, павольна, як чарапаха, стаў таптацца каля невысокага плота, спадзяючыся ўгледзець гаспадарлівую чорнавалосую жанчыну. Калі з двара пачуўся мяккі голас, мужчына міжволі падышоў і спыніўся перад веснічкамі. Яго вочы забегалі ў пошуках Юліі. У ціхім маўчанні восені, пад хмарным небам, ён пару хвілін прастаяў з думкамі пра яе. Яму хацелася зайсці ў двор і адшукаць суседку, каб хоць ненадоўга зірнуць на яе прыгажосць. Але Аляксандр стрымаўся, палічыўшы, што было занадта рана для гасцей, раніца толькі пачыналася, і ён не хацеў быць дакучлівым. "Хто ў такі час ходзіць у госці? Ды і што я ёй скажу? Навошта я прыйшоў? Папрасіць солі або парады? Ужо прасіў! Ды і не паверыць яна мне, што я да яе за нейкай соллю прыйшоў. Яна б адразу мяне раскусіла, з першага погляду б усё зразумела, што не магу я без яе! Я, можа, надакучыў ёй ужо са сваёй увагай!" – з прыкрасцю падумаў Лебедзеў.
