- Што такое ты кажаш, дзетка? - здзiвiўся пастар. - Што гэта за Бенгг-асiлак, аб якiм ты гаворыш?

- А той самы, хто робiць так, што ўсё ў нас не ладзiцца.

- Вось як, - працягнуў пастар, - вось як. Значыць, гэта той, каго завуць Бенгтам-асiлкам?

- А хiба вы, высокапаважаны пан пастар, не ведаеце, што гэта ён падпалiў Меламстугу?

- Не, аб гэтым мне чуць не даводзiлася, - адказаў пастар, але адразу ж узняўся з месца i ўзяў свой трэбнiк i невялiкi пацiр, якiя заўсёды вазiў з сабой, калi ездзiў па прыходзе.

- Гэта ён загнаў матулю ў возера, - працягвала дзяўчынка.

- Горшай бяды быць не можа! - усклiкнуў пастар. - А ён жывы яшчэ, гэты Бенгт-асiлак? Ты бачыла яго?

- Не, бачыць я яго не бачыла, - адказала яна, - але ён, вядома, жывы. Гэта з-за яго нам давялося перабрацца ў лес i жыць сярод дзiкiх скал. Там ён пакiнуў нас у спакоi да мiнулага тыдня, калi татка секануў сябе па назе.

- I ў гэтым таксама, па-твойму, вiнаваты Бенгт-асiлак? - зусiм спакойна запытаўся пастар, але адразу ж адчынiў дзверы i крыкнуў работнiку, каб той сядлаў каня.

- Татка сказаў, што Бенгт-асiлак замовiў сякеру, а не то б яму нiколi не пашкодзiць нагу. Ды i рана ж была зусiм не небяспечная; а сягоння татка ўбачыў, што ў яго антонаў агонь у назе. Ён сказаў, што цяпер ужо абавязкова памрэ, таму што Бенгт-асiлак даканаў яго. Вось татка i паслаў мяне сюды i загадаў перадаць, каб вы самi да яго прыехалi, i як мага хутчэй.

- Добра, паеду, - сказаў пастар.

Пакуль дзяўчынка расказвала, ён накiнуў на сябе дарожны плашч i надзеў капялюш.

- Аднаго я не магу зразумець, - сказаў ён, - з чаго б гэтаму самаму Бенгту-асiлку так даймаць твайго татку? Цi не зачапiў яго калi-небудзь Борд за жывое?

- Так, ад гэтага татка не адмаўляецца, - пацвердзiла дзяўчынка. Толькi чым ён пакрыўдзiў яго, аб гэтым татка нi мне, нi брату не казаў. Здаецца мне, што якраз аб гэтым ён i хоча паведамiць вам, глыбокапаважаны пан пастар.

- Ну, калi так, - сказаў пастар, - трэба паспяшацца.

Нацягнуўшы пальчаткi з адваротамi, ён выйшаў разам з дзяўчынкай з дому i сеў на каня.

За ўвесь час, пакуль яны ехалi да пастуховай хацiны ў лесе, пастар не сказаў нi слова. Ён сядзеў, думаючы аб усiх тых цудах, пра якiя расказала яму дзяўчынка. Сам ён на сваiм вяку сустракаў толькi аднаго чалавека, празванага ў народзе Бенгтам-асiлкам. Але ж, магчыма, дзяўчынка казала не пра яго, а зусiм пра iншага Бенгта.

Калi пастар уехаў на сэтар, яму насустрач выскачыў малады хлопец. Гэта быў сын Борда Бордсана - Iнгiльберт. Ён быў на некалькi гадоў старэйшы за сястру, такi ж рослы i бучны, як яна, i падобны з ёю тварам. Але вочы ў яго былi пасаджаны глыбей, а выгляд - зусiм не такi дабрадушны i шчыры, як у яе.

- Далекавата вам было ехаць, пан пастар, - сказаў Iнгiльберт, дапамагаючы пастару злезцi з каня.

- О, так, - сказаў стары, - але я прыехаў хутчэй, чым разлiчваў.

- Мне самому б трэба было прывезцi вас сюды, пан пастар, - сказаў Iнгiльберт, - але я рыбачыў учора вечарам дапазна. Толькi вярнуўшыся дадому, я даведаўся, што ў бацькi ў назе антонаў агонь i што сястру паслалi па вас, пан пастар.

- Мэрта не ўступiць любому хлопцу, - сказаў пастар. - Усё было як нельга лепш. Ну, а як Борд зараз?

- Шчыра кажучы, яму зусiм дрэнна, але ён яшчэ пры розуме. Узрадаваўся, калi я сказаў яму, што вы ўжо выехалi з лесу.

Пастар увайшоў да Борда, а брат з сястрой селi на шырокiя каменныя плiты каля хацiны i сталi чакаць. Настроены яны былi ўрачыста i размаўлялi пра бацьку, якi быў добры з iмi. Але шчаслiвым не быў нiколi з таго самага дня, як згарэла Меламстуга, таму, бадай, для яго лепей будзе развiтацца з такiм няшчасным жыццём.

Раптам сястра сказала:

- У таткi, вiдаць, было нешта на сумленнi!

- У таты? - адзiвiўся брат. - Што ўжо ў яго магло быць на сумленнi? Ды я нi разу не бачыў, каб ён замахнуўся на жывёлу цi на чалавека.

- Але ж у нечым ён збiраўся пакаяцца пастару, i нiкому больш.

- Ён так сказаў? - запытаўся Iнгiльберт. - Сказаў, што перад смерцю хоча ў чымсьцi пакаяцца пастару? Я ж думаў, ён паклiкаў яго сюды толькi для таго, каб прычасцiцца.

- Калi ён сягоння пасылаў мяне па пастара, то сказаў, каб я ўгаварыла яго прыехаць. Бо пастар - адзiны чалавек на свеце, каму ён можа пакаяцца ў вялiкiм i цяжкiм граху.

Крыху падумаўшы, Iнгiльберт усклiкнуў:

- Дзiўна! А цi не прыдумаў ён усё гэта, пакуль сядзеў тут адзiн? Як i небылiцы, якiя, бывала, расказваў пра Бенгта-асiлка. Усё гэта не iнакш як пустая выдумка, i нiчога больш.

- Пра Бенгта-асiлка ён якраз i хацеў пагаварыць з пастарам, - сказала дзяўчынка.

- Тады можаш пайсцi ў заклад, што гэта адны выдумкi, - сказаў Iнгiльберт.

З гэтымi словамi ён падняўся з месца i падышоў да акенца ў сцяне хацiны, якое было адчынена, каб крыху святла i паветра магло пранiкнуць усярэдзiну. Ложак хворага стаяў так блiзка ад акенца, што Iнгiльберт мог чуць кожнае слова. I сын пачаў прыслухоўвацца, нiколькi не пакутуючы мукамi сумлення. Магчыма, нiхто яму нiколi раней не казаў, што падслухоўваць споведзь грэшна. Ва ўсякiм выпадку, ён быў упэўнены, што ў бацькi няма нiякiх страшных тайнаў, якiя ён мог бы выдаць.

Пастаяўшы крыху каля акенца, Iнгiльберт зноў падышоў да сястры.

- Ну, што я казаў? - пачаў ён. - Бацька расказвае пастару, што гэта яны разам з мацi ўкралi каралеўскi пярсцёнак у старога генерала Лёвеншольда.

- Злiтуйся, божа! - усклiкнула сястра. - Цi не сказаць нам пастару, што ўсё гэта глупства, што ён сам на сябе нагаворвае.

- Зараз мы нiчога не можам зрабiць, - запярэчыў Iнгiльберт. - Няхай цяпер кажа што хоча. А з пастарам мы пасля пагаворым.

Ён зноў падкраўся да акенца i пачаў падслухоўваць. На гэты раз ён не прымусiў сястру доўга чакаць i неўзабаве зноў падышоў да яе.

- Цяпер ён кажа, што ў тую ж ноч, калi яны з мацi пабывалi ў склепе i ўзялi пярсцёнак, згарэла Меламстуга. Ён думае, быццам сам генерал падпалiў двор.

- Па ўсiм вiдаць, што гэта адна дурасць, - сказала сястра. - Нам жа ён не менш за сотню разоў казаў, што Меламстугу падпалiў Бенгт-асiлак.

Не паспела яна вымавiць гэтыя словы, як Iнгiльберт зноў вярнуўся на сваё месца каля акенца. На гэты раз ён доўга стаяў там, прыслухоўваючыся, а калi зноў падышоў да сястры, твар яго пацямнеў.

- Бацька сцвярджае, што гэта генерал наслаў на яго ўсе беды, каб прымусiць вярнуць пярсцёнак. Ён кажа, што мацi спалохалася i захацела пайсцi разам з iм да ротмiстра ў Хедэбю i аддаць пярсцёнак. Бацька i рад бы быў паслухацца яе, ды не адважыўся, думаў, што iх абоiх павесяць, калi яны прызнаюцца, што абакралi нябожчыка. Але тут ужо мацi не змагла перажыць гэтага, пайшла i ўтапiлася.