- Гэта ўсё, каб, кажа, не звязаны быў чалавек.

- Але ж ён не павiнен вытручваць з свайго сэрца вiнаватасць перад дзiцём сваiм i кабецiнай... Хоць гэты от малы - сабачае сiроцтва...

I зноў кашляе стары, i зноў запiвае кашаль чабром.

Адкашляўшыся, яшчэ:

- Каб гэта спосаб якi, дык чэрцi яго матару бралi з яго грашыма разам. I так цяпер менш пачаў прысылаць. Забывацца пачаў. А то сам жа прыгубiў... Каб быў работнiк, мужчына ў сям'i, дык зямлi ўзялi б - даюць, дык як жа ж тут. Яно-то i пражывецца, але ад гэтага ўсяго крыўда.

- Асталюецца як-небудзь патроху, уладзiцца i будзе жыць. Дзiця падгадуе, тады лягчэй стане. Знойдзе сабе якi-небудзь спосаб. Юлька яшчэ зусiм жа маладая.

- Маладая, - гаворыць вастраносы, адкашлiваючы харкавiнне.

Маўчаць доўга. На дарогах цiха.

Вастраносы:

- Зараз на поле выйдуць.

Сусед:

- Але. Мой хлапец ужо i насенне ачысцiў.

Вастраносы падыходзiць да акна i ўглядаецца ў палявую далячынь. Пуста i гола на полi. За дарожным скрыжаваннем шэрая дарога перакапана ровам i скрозь, з самага поля, перагароджана дротам. Ледзь прыкметна постаць пагранiчнiка на дарозе. Варушыцца далёка, малы, як муха.

Вастраносы ў задум'i:

- Гэтаю дарогай я прыехаў сюды.

Пачакаўшы:

- Бывала, у нас там, дома, у гэтую пару...

I сам над сабою ядавiта кпiць:

- Бывала, бывала!.. Не ўбачу я свайго дома.

Над полем пачынаюць шумець хвоi!

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Як жа шумяць хвоi!

Юлька слухае iх i слухае вясну.

Над лесам усходзiць месяц. I лес чорны, як ноч.

Дарогi маўчаць. Нават травой зарастаюць дарогi. Улетку раскашэльваюцца на iх трыпутнiк, малачай i мятлiца. Але чабор на межах будзе пахнуць мацней за ўсё. Вастраносы стары бацька будзе стаяць, укленчыўшы, на мяжы, высокi, худы, у белым зрэб'i - як старая абязвечаная i гордая птушка, - будзе рваць чабор, запасаць на зiму, каб было чым утаймаваць кашаль.

Тады i заработку больш будзе - жнiво, сена, поле, поле! Будуць дзяўчаты, робячы, спяваць. I Юлька з iмi.

На дарогах - месячная вiдната. У хаце - чуваць тут, на дварэ - стары бацька калыша малога:

Будзем таго ката бiць

Аддай, каток, паясок.

Шумяць хвоi над полем.

У суседнiм агародзе нарабiлася за дзень. I цяпер гэтак добра даваць супакой рукам i слухаць вясну. Пахне зямля, вада, лес. Пахне бярвенне старых хат.

Далёка брэшуць сабакi.

Над полем пачынае iсцi вецер.

Стары - чуваць - тупае па хаце. Вiдаць - глядзiць у акно.

Iдзе вецер!

Белы i малады Юльчын твар глядзiць у вiднату вясновае ночы.

Вецер.

Iдзе вецер!

1928