Нарэшце дабралiся да месца начлегу. Радаслаў, агледзеўшыся па баках, здзiўлена ўсклiкнуў:
- Паслухай, дык гэта ж самая што нi ёсць сапраўдная манаская келля! Не хапае толькi распяцця на сцяне.
- Вельмi падобна, - сеў на каменны куб, якi замяняў крэсла, Карл. - I сцены такiя ж, i столь, i вузенькае акенца... Цi гэта пакiнуты i забыты людзьмi падземны манастыр, цi СЦ зрабiла дужа ўдалую копiю, мяркуючы, што iдэал, вянец чалавечага жытла - суровая манаская келля. Калi так, то СЦ даволi аскетычная асоба i я з ёй не сябрую.
На каменным стале гарэла вiтая свечка, ляжаў на белым абрусе хлеб, пасыпаны соллю, стаяў цёмна-чырвоны збан з нейкiм пiтвом.
- Можа, вiно? - хiтравата ўсмiхнуўся Радаслаў. - Пакаштуем?
У збане была вада, халодная, смачная.
- Жывучы мiж воблакаў, мiж электрычных разрадаў, СЦ уявiла, што i мы, нiкчэмныя стрэсаператары, харчуемся толькi плазмай або, у крайнiм выпадку i па вялiкiх святах, божай расой, - змрочна пажартаваў Карл Гакенхольц.
Плазмоiд, пра якi яны амаль забылiся, вiсеў, прыляпiўшыся да столi, i раптам сказаў:
- А мне па вашаму летазлiчэнню трыста восем гадоў.
Стрэсаператары анямелi ад здзiўлення. Потым Радаслаў, пачцiва, хоць i з доляй iронii, пакланiўшыся, прамовiў:
- Вы, наш невядомы дарагi гаспадар, старэй за Вялiкую Эру Плюралiзму. Калi я не памыляюся, Вы нарадзiлiся праз год пасля Сёмай Нафтавай Вайны.
- Не выкай мне, Радаслаў Буслейка - весела засмяяўся плазмоiд. - Сярод вас, людзей, мне было б ад сiлы дзесяць - трынаццаць гадоў. Я самы сапраўдны хлапчук.
- Калi ты хлапчук, то навошта ўблытваешся ў размовы дарослых? - зрабiў выгляд, што раззлаваўся, Карл.
I тут плазмоiд знiк. Гэта адбылося так iмгненна, што стрэсаператары не паспелi нават вокам мiргнуць.
- Не чакаў я ад яго такой далiкатнасцi, - разгублена сказаў Гакенхольц.
- Варта было б табе, Карл, прышыць на рот "маланку"-засцежку, - суха ўсмiхнуўся Радаслаў.
- У якiм сэнсе?
- У самым прамым. Аказваецца, СЦ не падабаецца твой гумар. Вось i зашмаргнуў бы ты рот i сядзеў моўчкi.
- Зашмаргнi свой.
- Навошта? Твой шырэйшы.
Вось-вось павiнен быў грымнуць эмацыянальны выбух. Радаслаў, каб не абвастраць сiтуацыю, дастаў з унутранай кiшэнi курткi дарожны партманет, раскрыў яго. У адным з аддзяленняў партманета ляжаў малюсенькi чырвоны чалавечак-лялька. Радаслаў нацiснуў кнопку, пачуўся свiст, i чалавечак адразу пачаў надзiмацца.
- Хутчэй, хутчэй, Якуб, - падганяў яго Радаслаў.
Чалавечак, быццам пачуўшы загад, скокнуў з партманета на падлогу i хвiлiны праз тры-чатыры быў ростам упоравень з Буслейкам. Вось ён прыняў баявую баксёрскую стойку, i пачаўся паядынак. З усiх спартыўных адзiнаборстваў Радаслаў аддаваў перавагу класiчнаму ангельскаму боксу. Якуб быў нядрэнным спарынг-партнёрам, вельмi хутка рухаючыся, валодаючы адчувальным ударам. Яго чырвоныя гумавыя кулакi ярасна малацiлi паветра, i неўзабаве Радаслававай скiвiцы давялося ўздрыгнуць.
- Малайчына Якуб! - крыкнуў Буслейка. - Так мне i трэба!
Гарачымi пругкiмi хвалямi поўнiлася цела. Азарт маладзiў душу. Надзейна i важка адчуваўся кожны мускул.
Карл, забыўшыся пра нядаўнюю спрэчку, смяяўся:
- Сцеражыся, Радаслаў, а то гэты гумавы джэнтльмен табе нос расплешча.
Перамог, вядома ж, чалавек. Магутным аперкотам Радаслаў звалiў Якуба. Той распластаўся на падлозе i зноў змiзарнеў, ператварыўся ў малюсенькую лялечку, каб заняць звычнае месца ў партманеце.
- Вось так я супакойваю свае нервы, - сказаў Буслейка, шматзначна зiрнуўшы на Гакенхольца.
- Дзе ж мы будзем спаць? - захваляваўся праз нейкi час Карл. - На голай падлозе? Цi, можа, седзячы на каменным кубе?
Ён пакрыўджана, як дзiця, засоп носам.
- Давядзецца ўсю ноч успамiнаць анекдоты, - адломваючы кавалачак хлеба, уздыхнуў Радаслаў.
- Анекдоты - саржавелая зброя даплюралiстычнай эпохi. Зброя слабых i прыгнечаных.
- Ну не скажы...
Так яны вялавата перакiдвалiся словамi, а твары iхнiя ўсё больш змрачнелi. Каго ж узрадуе перспектыва спаць на халодных камянях?
Раптам зайграла звонкая бадзёрая музыка. Над галовамi ў стрэсаператараў, шчоўкнуўшы, адчынiлiся два круглыя люкi, з iх апусцiлiся два гамакi з поўным наборам пасцельнай бялiзны.
- Слава Старой Цывiлiзацыi! - запляскаў у ладкi Радаслаў. - Няхай жыве дружба памiж чалавекам i плазмоiдам!
Спалi моцна. Буслейка бачыў ува сне бой каля Пятровiцкага вадасховiшча. Зноў ён ляжаў побач з капiтанам Хвалiбогам i зноў iшлi па вадзе шышкагаловiкi, страляючы з псеўдааўтаматаў. Маршыруючы паперадзе iх, iмi камандаваў сухарлявы чарнавусы франт, апрануты ў форму рэспублiканскай гвардыi.
- Дык гэта ж капiтан Хвалiбог! - здзiўлена крыкнуў нехта з гвардзейцаў.
З усiх бакоў пачулiся ўсхваляваныя галасы:
- I тут капiтан, i там капiтан!
- Што за д'ябальшчына?!
- Куды ж страляць?!
- Хто сапраўдны?!
Хвалiбог пачырванеў, як рак, ад найвялiкшага гневу, ускочыў, затрос кулакамi:
- Маўча-а-аць!!! Я - капiтан!!! Агонь па iмiтатарах!!!
Ад такога крыку-енку Буслейка спуджана прачнуўся. Пад столлю ўжо вiсеў маленькi плазмоiд, лагодна прамянiста свяцiўся.
- Чаму ты ўчора так раптоўна знiк? - спытаў Буслейка. - Ён жа, Карл, пажартаваў, проста пажартаваў.
- А што гэта такое - жарт i што значыць - пажартаваў? - сцiпла пацiкавiўся плазмоiд.
- Цяпер я здагадваюся, чаму ў вашай цывiлiзацыi абрэвiятура СЦ, уздыхнуў Радаслаў. - Вы Сур'ёзная Цывiлiзацыя, дужа Сур'ёзная.
Разбудзiўшы Карла Гакенхольца, пайшлi ў залу пасяджэнняў (па Радаслававай тэрмiналогii) Розума Народа Ўсiх Сямi Колераў. Карл iшоў i скардзiўся, што ў яго абсалютна пусты страўнiк.
Iх ужо чакалi. Зноў iх пасадзiлi каля падножжа калоны на сядзеннях, высечаных з сiняга каменю. Зноў пачаўся ашаламляльны танец зiхоткiх шароў. Потым па заведзенай традыцыi выплылi трыццаць самых буйных плазмоiдаў, згрупавалiся ў адзiн вялiзны шар, якi сказаў:
- Слухайце, жыхары адной з намi планеты. Вас, людзей, дзесяткi мiльярдаў, нас - дзесяткi тысяч. Надышоў такi час, калi мы болын не можам вытрымлiваць ваш нацiск. Мы, хоць i не ўсе, вырашылi перасялiцца на планету Вар, нашу прарадзiму. З сямi кланаў Народа Ўсiх Сямi Колераў падтрымлiваюць такое рашэнне пяць кланаў. Вы можаце спытаць: чаму плазмоiды пакiдаюць планету Зямля? Па-першае, мы - дзецi Космасу. Мы, у адрозненне ад вас, можам жыць усюды. Па-другое, вы, людзi, загналi нас у такiя тупiкi, у такiя падзямеллi, адкуль, калi мы не выберамся сёння, заўтра ўжо выбрацца будзе немагчыма. А мы, як i вы, хочам захаваць для будучых пакаленняў сваю цывiлiзацыю. Вы, людзi, разбураеце наша жытло, нават i не задумваючыся аб гэтым. Вам трэба нафта, вугаль, золата, газ, i вы, змятаючы ўсё на сваiм шляху, груба ўрываецеся ў патаемныя зямныя нетры. Вы бесперапынна пампуеце нафту. А што такое нафта i газ? Гэта - кроў СЦ, гэта - наша жыццё.
