Палiцэйскiя ўлады, а потым i армейскiя, кiнулi супраць Нешта ўсiх сваiх людзей, узброеных напалмам, дынамiтам, атрутнымi газамi. Яны заганялi Нешта ў падзямелле ў адным месцы, але яно вырывалася на паверхню, як грозны вулкан, у многiх iншых. Яно было мабiльнае, хiтрае, з iмгненнай рэакцыяй, яно не шкадавала нiкога. Гараджане кiнулi свае кватэры, канторы, бальнiцы, заводы, рэстараны i рынулiся з горада ў лясы i палi. Туды, дзе была голая зямля, якая не пахла бензiнам, Нешта, з гулам i свiстам, з дзiкiм рогатам, вырвалася з падзямелля, разломваючы асфальт, i расцяклося па вулiцах i плошчах. Яно было дужа галоднае, бо палiцэйскiя i салдаты доўгiя месяцы трымалi яго ў блакадзе, i адразу пачало прагна жэрцi дрэвы, клумбы, трамвайныя рэйкi, мачты асвятляльных лiхтароў. Толькi праз трыццаць шэсць дзён Вялiкi Жах (а гэта, вядома ж, быў ён!), пакiнуўшы пасля сябе спаленыя, разбiтыя гарадскiя кварталы, зноў адступiў у падзямелле.

Знiзу пачуўся голас Дулеба:

- Спадар Гай, да вас завiталi госцi.

Аказваецца, на Чорны Хутар прыляцеў Навум Масейкiн з Верай Хрысцiнюк i тоўстым каротканогiм iнспектарам Салаўём з Бюро па барацьбе супраць неправераных чутак, хаосу i некампетэнтнасцi.

Гай з Клёнам хуценька спусцiлiся ў камiнную залу, дзе Дулеб, з вялiкай годнасцю, з "арыстакратычнай мiнай на твары", як любiў жартаваць Клён, ужо сервiраваў абедзенны стол на пяць персон. Iнспектар Салавей дапамагаў яму працiраць вiдэльцы, талеркi i, не марнуючы нiводнай хвiлiны, пачынаў першы допыт.

- Кажаш, бачыў шар? Якога колеру i якога памеру? Хто быў унутры: людзi, робаты або... - iнспектар звонка шчоўкнуў пальцамi, - ну ты ведаеш, аб чым я думаю.

Вера Хрысцiнюк, экстравагантная незамужняя жанчына гадоў трыццацi, з вечнай бесклапотнай усмешкай на белым прыгожым твары i пiльнымi блакiтнымi вачамi, якiя, у адрозненне ад твару, амаль нiколi не смяялiся, цмокнула Клёна ў шчаку, сказаўшы: "Якi цудоўны хлопчык", а на Гая кiнула позiрк, цёплы i пяшчотны.

- Колькi часу прайшло, як мы бачылiся ў апошнi раз, - праспявала яна.

- Хiба час праходзiць? - весела грымнуў Навум Масейкiн. - Час стаiць, а праходзiце вы. Так напiсана ў Талмудзе.

Ён абняў Гая, абняў Клёна, стукнуў па плечуку Дулебу:

- А вось i мы? Прызнайцеся ж, хутаранскiя манахi, што вы вельмi рады нашаму з'яўленню. Цi не так, Клён?

Клён раптам пякуча пачырванеў. Ён лiчыў сябе прынцыповым, чэсным чалавекам, ён ад родных i сяброў патрабаваў такога ж. "Пакута - гаварыць не тое, што думаеш", - мiльганула ў ягонай галаве. I ўсё ж ён сказаў:

- Я вельмi рады.

I зноў пачырванеў, бо патаемна ненавiдзеў Веру Хрысцiнюк, якая, калi верыць перашэптам знаёмых, "паклала вока" на бацьку, прасцей кажучы, набiвалася Гаю Дубровiчу ў палюбоўнiцы. "Фiнцiфлюшка, - злосна падумаў пра яе Клён. - Прыляцела, як каршунiха. Не, для каршунiхi яна занадта прыгожая. Як зязюля". I яму ўспомнiлiся словы шлягера, пераможцы апошняга хiт-параду:

Не кружы, зязюля, над чужым гняздом.

Пабудуй, зязюля, свой уласны дом.

- Прашу да стала, - плаўна махнуўшы правай рукою, галантна пакланiўся гасцям Дулеб. Выпiлi вiна. Клён пiў лiманад.

- Дык вы сцвярджаеце, спадар Гай, што вам нешта пагражае? - адразу, як кажуць, узяў быка за рогi iнспектар Салавей. Ён, як i болыпасць ягоных калег, вызначаўся не тое каб беецырымоннасцю, а нейкай глухаватасцю да душэўных пакут iншых людзей. "Як можна быць няшчасным i напалоханым у нашым такiм цудоўным свеце?" - чыталася ў бескампрамiсным iнспектаравым позiрку.

- Нешта ёсць, - збянтэжыўшыся, пакорлiва кiўнуў галавою Гай.

- А цi маюцца ў вас якiя-небудзь рэчавыя доказы? - насядаў iнспектар. Скажам, лiсты, магнiтафонныя запiсы, фатаграфii...

- Ды вы што, iнспектар, не з нашай галактыкi? - iранiчна зiрнула на Салаўя Вера Хрысцiнюк. - Хiба не ведаеце, што такое Вялiкi Жах i ўсе ягоныя замашкi?

- Не ведаю, - з годнасцю адказаў iнспектар. - Не даводзiлася сустракацца. I вось што, спадарыня, - не ўмешвайцеся ў справу, у якой вы, прабачце, некампетэнтныя. У мяне, - зноў павярнуўся ён да Гая Дубровiча, быў нядаўна такi выпадак. Сiгналiзуе адзiн паважаны прафесар, назавём яго прафесар Iкс. Так i так, мяне тэрарызуе Вялiкi Жах. Высветлiлi. I што ж? Прымiтыўная белая гарачка. Быў, аказваецца, наш прафесар верным сябрам Бахуса. Вось так.

Ён пераможна паглядзеў на Веру Хрысцiнюк.

- Вы, дарагi iнспектар, у вашых развагах павярнулi, прабачце, трошкi не ў той бок, - перапынiў яго Навум Масейкiн i перапынiў, трэба зазначыць, не дужа тактоўна. - Праблема, як я разумею, заключаецца ў тым, што на Чорным Хутары мы маем справу з магчымай агрэсiяй у дачыненнi да нашага шаноўнага Гая Дубровiча. Прадстаўнiкi якой цывiлiзацыi яму пагражаюць? Бiялагiчнай? Машыннай? Хто яны? Невiдзiмкi, зомбi, людзi, якiх атруцiлi, закапалi ў магiлы, а потым ажывiлi, i яны нiчога не памятаюць пра сваё чалавечае мiнулае?

- Спадар Масейкiн, не ўскладняйце сiтуацыю, - зморшчыўся iнспектар Салавей. - Магчыма, тут дзейнiчае банда саржавелых робатаў. Нейкiм чынам iм удалося пазбегнуць прэса, уцячы з базы металалому, вось яны i нахабнiчаюць. Але няхай толькi сунуцца. З вялiкiм задавальненнем я нараблю дзiрак у iхнiх галовах-вёдрах.

Пры гэтых словах iнспектара Дулеб выпусцiў з рук блакiтную талерку, i яна, вядома ж, разбiлася. Салавей падазрона паглядзеў на яго, сярдзiта кашлянуў. Здавалася, вось-вось закрычыць: "Гэта iхнi важак! Вяжыце рукi бандыту!"

- Мы пазбавiлi Старую Цывiлiзацыю чыстай ежы i паветра, мы атруцiлi яе. Яна i помсцiць, - звонкiм упэўненым голасам сказаў Клён. Вялiкая Эра Плюралiзму дазваляла яму на роўных удзельнiчаць у дыспутах дарослых людзей, праўда, не так самаўпэўнена i катэгарычна, ды гэта ўжо iншая гаворка.

- Малайчына Клёнiк, - пляснула белымi далонькамi Вера Хрысцiнюк i памкнулася пацалаваць яго ў шчаку, але ён вывернуўся.

- Мне здаецца, што Клён недалёка ад iсцiны, - загаварыў нарэшце i Гай Дубровiч. Яго пачынаў прыпякаць сорам. Ледзь запахла нейкай непрыемнасцю - i адразу разнюнiўся, расхныкаўся. Навошта званiў Масейкiну? Навошта тут, на Чорным Хутары, гэты iдыёт iнспектар? Навошта прыляцела Вера? Ён сiмпатызуе ёй, i яна яму, але сёння ж якраз не той дзень, калi трэба было з ёй сустракацца. "Паплакацца ў камiзэльку", як казалi iнтэлiгенты мiнулых стагоддзяў, можна i нават часам неабходна, толькi не пры такiм людным зборышчы.