Niniejsza antologia jest w zamierzeniu próbą podsumowania prawie trzydziestoletniego okresu rozwoju najnowszej polskiej fantastyki naukowej, jaki upłynął od czasu wydania Astronautów w 1951 roku, próbą ukazania coraz większego zróżnicowania formalnego i tematycznego tego gatunku oraz ewolucji dojrzałości problemowej SF przejawiającej się między innymi wzrostem liczby opowiadań o wyraźnie refleksyjnym charakterze. Trudno już dziś mówić o polskiej szkole science fiction, nie sposób jednak nie odnotować symptomatycznej tendencji — dużych ambicji stricte literackich większości młodych pisarzy, którzy nie chcąc ograniczać się do uprawiania taniej literatury rozrywkowej, nawiązują w swojej twórczości do osiągnięć dwóch naszych najwybitniejszych twórców fantastyki naukowej: Jerzego Żuławskiego i Stanisława Lema.
Noty o autorach
BORUŃ KRZYSZTOF, ur. w 1923 r. w Częstochowie. Jest dziennikarzem (od 1945 r.) Autor publikacji popularnonaukowych, prozaik i tłumacz. Debiutował w 1954 r. powieścią pt. Zagubiona przyszłość (napisana wspólnie z A. Trepką). Dalsze książkowe publikacje literackie: powieść Proxima (1957, wspólnie z A. Trepką), powieść Kosmiczni bracia (1959, wspólnie z A. Trepką), tom opowiadań Antyświat (1960), powieść Próg nieśmiertelności (1975), powieść Ósmy krąg piekieł (1977). Niektóre jego utwory tłumaczone były na języki: rosyjski, ukraiński, węgierski i czeski.
CHRUSZCZEWSKI CZESŁAW, ur. w 1922 r. w Warszawie, dramaturg, prozaik i publicysta. Jest autorem słuchowisk radiowych, widowisk telewizyjnych oraz libretta do opery o tematyce fantastycznonaukowej. Debiutował w 1960 r. zbiorem opowiadań fantastycznych i makabresek pt. Bardzo dziwny świat. W następnych latach ukazały się: tomy opowiadań i słuchowisk radiowych: Magiczne schody (1965), Pacyfik — Niebo (1967), Bitwa pod Pharsalos (1969), Różne odcienie bieli (1970), Rok 10 000 (1973, 1975), Dookoła tyle cudów (1973), Potrójny czas Galaktyki (1976) oraz powieści: Fenomen Kosmosu (1975, 1977), Gdy niebo spadło na ziemię (1978). Opowiadania i słuchowiska tłumaczone były na języki: rosyjski, czeski, węgierski, niemiecki i hiszpański. Powieść Fenomen Kosmosu na węgierski, a tom opowiadań Różne odcienie bieli na język niemiecki. Za swoją twórczość otrzymał wiele nagród, m. in.: nagrodę Komitetu do Spraw Radia i Telewizji za całokształt działalności literackiej w dziedzinie słuchowisk (1966), nagrodę specjalną na I Kongresie Europejskim SF w Trieście za całokształt twórczości fantastycznonaukowej (1972), nagrodę główną na Międzynarodowym Spotkaniu Pisarzy SF w Poznaniu za książkę Rok 10 000 (1973), oraz na kongresach SF Eurocon II w Grenoble (1974) i Eurocon III w Poznaniu (1976) nagrody za twórczą i aktywną działalność w dziedzinie SF i za całokształt twórczości literackiej. Jest wiceprezydentem Komitetu Europejskiego SF.
CZECHOWSKI ANDRZEJ, ur. w 1947 r. w Słupsku. Jest pracownikiem naukowym Instytutu Fizyki Teoretycznej Uniwersytetu Warszawskiego. Debiutował w 1966 r. tomem krótkich opowiadań fantastycznonaukowych pt. Przybysze. Wcześniej drukował swoje utwory głównie na łamach „Młodego Technika”, zdobywając dwukrotnie pierwszą nagrodę (w 1962 r. i w 1964 r.) w konkursie na opowiadanie o tematyce SF zorganizowanym przez to czasopismo. Część jego utworów tłumaczona była w ZSRR, NRD i Czechosłowacji.
FIAŁKOWSKI KONRAD, ur. 1939 r. w Lublinie. Jest profesorem na Wydziale Elektroniki Politechniki Warszawskiej, autorem publikacji naukowych i popularnonaukowych, członkiem Rady Naukowej „Problemów”. Jako pisarz debiutował w 1963 r. tomem opowiadań fantastycznonaukowych pt. Wróble galaktyki. Wydał następujące zbiory opowiadań: Poprzez piąty wymiar (1967), Włókno Claperiusa (1969), Kosmodrom (1975). Za opowiadanie Prawo wyboru otrzymał nagrodę na międzynarodowym konkursie na opowiadanie SF, zorganizowanym przez redakcje czasopism popularnonaukowych z krajów socjalistycznych (1962). Jury Międzynarodowego Spotkania Pisarzy SF w Poznaniu (1973) przyznało mu nagrodę specjalną za całokształt twórczości literackiej.
FILAR DARIUSZ, ur. 1950 r. w Gdyni. Jest ekonomistą, pracownikiem naukowym Uniwersytetu Gdańskiego. Debiutował w 1976 r. tomem opowiadań fantastycznonaukowych pt. Czaszka olbrzyma. Wcześniej swoje utwory publikował w czasopismach popularnonaukowych.
LEM STANISŁAW, ur. w 1921 r. we Lwowie, pisarz, eseista, lekarz z wykształcenia. Jest członkiem Komitetu „Rok 2000” PAN, a także międzynarodowych i zagranicznych stowarzyszeń naukowych i literackich. Debiutował w 1951 r. powieścią Astronauci, która zapoczątkowała światowy rozgłos jego twórczości, tłumaczonej w następnych latach na wiele języków. Jest autorem poczytnych powieści i opowiadań, które odgrywają podstawową rolę w rozwoju i nobilitacji gatunku SF, m.in. Obłok Magellana (1965), Dzienniki gwiazdowe (1957), Solaris (1961), Księga robotów (1961), Cyberiada (1965), Glos pana (1968), napisanych w formie esejów: Doskonała próżnia (1971), Wielkość urojona (1973) oraz szkiców literackich Rozprawy i szkice (1975). Duże uznanie również nauki, zyskały jego syntezy i monografie traktujące o rozwoju współczesnej cywilizacji technicznej oraz literaturze: Summa technologiae (1964), Filozofia przypadku (1968), Fantastyka i futorologia (1970). Otrzymał nagrodę Ministra Kultury i Sztuki, dwukrotnie, II stopnia (1965), I stopnia (1973), Dyplom Ministra Spraw Zagranicznych (1968), nagrodę główną Jury Międzynarodowego Spotkania Pisarzy SF w Poznaniu (1973), Nagrodę Państwową I stopnia za całokształt twórczości (1976).
MALINOWSKI KRZYSZTOF W. ur. w 1946 r. w Krakowie. Z wykształcenia jest fizykiem, specjalistą w zakresie energii jądrowej. Publikuje artykuły popularnonaukowe, jest prozaikiem i tłumaczem. Wspólnie z A. Wolskim napisać książkę popularnonaukową pt. Komputer — machina incognita (1974). Debiutował w 1976 r. zbiorem opowiadań fantastycznonaukowych pt. U wrót Wszechświata. W roku 1976 ukazała się również jego Opowieść o robotach. Swoje utwory publikował głównie na łamach „Młodego Technika”, „Problemów” oraz w antologii Kroki w nieznane (t. 3, 4).
OWADOWSKA — ZATRYB DANUTA, ur. w 1940 r. w Warszawie. Jest technikiem elektronikiem. Debiutowała w 1965 r. na łamach „Młodego Technika” opowiadaniem pt. Opowiadaj Dag.
PĄKCIŃSKI MAREK, ur. w 1960 r. w Otwocku. Jest uczniem Liceum Ogólnokształcącego w Otwocku. Jego książkowy debiut literacki, tom opowiadań fantastycznonaukowych pt. Owadzia planeta (1976), wywołał duże zainteresowanie krytyki literackiej i czytelników. Jest najmłodszym autorem wśród pisarzy uprawiających twórczość fantastycznonaukową.
PETECKI BOHDAN, ur. w 1931 r. w Krakowie. Jest z wykształcenia orientalistą, z zawodu dziennikarzem. Debiutował w 1971 r. powieścią fantastycznonaukową pt. W połowie drogi. W latach następnych wydał powieści wszystkie związane z tematyką SF: Strefy zerowe (1972), Ludzie z gwiazdy Feriego (1974), Tylko cisza (1974), Operacja wieczność (1975), Rubin przerywa milczenie (1976), X–1, uwolnij gwiazdy (1977), Messier 13 (1977), Soła z nieba północnego (1977), Prosto w gwiazdy (1978). Powieść Strefy zerowe została przetłumaczona na język słowacki.
PROSTAK ZBIGNIEW, ur. w 1930 r. w Przemyślu. Jest z zawodu technikiem drogowo — mostowym. Swoje utwory fantastycznonaukowe publikuje w czasopismach, m. in. w „Młodym Techniku”, „Profilach”, „Nowym Wyrazie”, „Merkuriuszu”. Jest laureatem konkursów literackich związanych z tematyką fantastycznonaukową: „Młodego Technika” (1974) i w Sofii.
