- Але. Жарыса атруцiлi.

- Хто?

Натоўп каля Жарысавага дома пачаў раставаць. Было вiдаць, як палявы вартаўнiк, жастыкулюючы, пераходзiў ад аднае групкi да другой i нешта казаў. Людзi азiралiся на камiсара. Цяпер iх цiкавiў толькi ён.

- Ну што, пачынаецца шлюзаванне?

- Яшчэ не. Трэба, каб вада ўзнялася на тры футы. Вунь тое судна на рэйдзе чакае з шасцi ранiцы.

Iншыя служачыя - таможнiкi, механiк, гаспадар вартавога кацера, iнспектар рыбааховы - не рашалiся падысцi да капiтана з камiсарам. Кiдаючы ў iх бок позiркi, яны рыхтавалiся да працы.

Урэшце, гэта i былi тыя самыя людзi, постацi якiх Мэгрэ ледзь распазнаваў у начным тумане i якiх мог цяпер добра разгледзець.

"Марацкi прытулак" быў зусiм побач. З яго вокнаў, прыгледзеўся Мэгрэ, можна было ўбачыць i шлюз, i мост, i пiрс, i маяк, i Жарысаў дом.

- Хадзем вып'ем па шклянцы? - прапанаваў камiсар.

Ён здагадаўся, што ў час дзяжурства, калi можна было, увесь невялiкi персанал порта збiраўся ў шынку. Капiтан паглядзеў на ўзровень вады.

- Паўгадзiны ў мяне ёсць, - сказаў ён.

Яны ўвайшлi ў шынок - за iмi нерашуча прасунулiся i астатнiя. Мэгрэ запрасiў усiх за свой столiк.

Трэба было пазнаёмiцца з людзьмi, знайсцi да iх нейкi ключ, заваяваць iх давер i нават стаць тут, наколькi гэта было магчыма, сваiм.

- Што будзеце пiць?

Усе пераглянулiся. Людзi яшчэ пачувалi сябе няёмка.

- Звычайна гэтай парой мы п'ём каву з ромам, - адказаў нехта.

Афiцыянтка прынесла каву. Людзi, якiя, iдучы ад Жарысавага дома, пераходзiлi мост, так i старалiся зазiрнуць у вокны шынка. Вiдаць было, што разыходзiцца па дамах iм не хацелася - цiкавей было бадзяцца ў порце, чакаючы, што там будзе далей.

Набiўшы люльку, Мэгрэ пусцiў капшук па крузе. Капiтан Дэлькур адмовiўся: ён палiў цыгарэты. Але механiк, пачырванеўшы, прамармытаў: "З вашага дазволу" - i паклаў у рот калiва тытуню.

- Дзiўная гiсторыя, згадзiцеся, - вымавiў нарэшце Мэгрэ.

Усе ведалi, што ён пачне размову пра гэта, - i ўсё-такi над столiкам запала маўчанне.

- Здаецца, капiтан Жарыс быў слаўны чалавек...

Сказаўшы гэта, Мэгрэ ўпотайкi зiрнуў на твары партавiкоў.

- I не кажыце, - сказаў Дэлькур.

Ён быў крыху старэйшы за свайго папярэднiка, не такi акуратны, як той, можна было меркаваць па адзежы, i, здаецца, не грэбаваў спiртным.

Аднак ён не забываўся, паглядваючы раз-пораз у акно, назiраць за ўзроўнем вады i за суднам, якое якраз падымала якар.

- Рана пачынаюць! Цячэнне Орны можа знесцi iх на водмель...

- Ваша здароўе... Урэшце, нiхто не ведае, што здарылася шаснаццатага верасня...

- Нiхто... Ноччу быў туман, як i сёння ноччу... Я тады не дзяжурыў. Праўда, прабыў тут да дзевяцi гадзiн - гуляў у карты з Жарысам i з сябрамi, якiх вы тут бачыце...

- Вы сустракалiся кожны вечар?

- Амаль што... У Вiстрэаме не дужа дзе адпачнеш, хiба што ў гэтым шынку... У той вечар Жарыс некалькi разоў выходзiў, каб паглядзець, як праходзiлi судны... А палове дзесятай прылiў скончыўся... Жарыс знiк у тумане - думалi, што пайшоў дамоў...

- Калi вы даведалiся, што яго тут няма?

- На ранiцу... Жулi прыйшла ў порт спытаць, дзе ён... Яна заснула да таго, як капiтан мусiў вярнуцца дамоў, i здзiвiлася, калi не застала яго ў спальнi...

- Я не хачу сказаць пра яго нiчога благога, толькi ён быў нейкi не такi, як усе... Не тое каб ганарлiвы, не!.. Але надта ўжо глядзеў за сабою, разумееце!.. Ён нiколi не прыйшоў бы на працу ў сабо, як Дэлькур. Гуляў тут у карты, па вечарах, але ўдзень не заходзiў сюды нiколi... Са шлюзаўшчыкамi быў на "вы"... Не ведаю, цi разумееце вы, што я хачу сказаць...

Мэгрэ выдатна яго разумеў. Ён правёў у чысцюткiм доме Жарыса, дзе ўсё так i патыхала добрым буржуазным парадкам, некалькi гадзiн. А цяпер бачыў заўзятых наведнiкаў шынка, людзей нашмат прасцейшых за нябожчыка. Яны, напэўна, прапускалi тут чарку за чаркаю. Гамонка рабiлася ўсё больш гучная, вольная, нязмушаная.

- Жарыс шмат выпiў у той вечар?

- Ён нiколi не пiў больш аднае чаркi, - сказаў таможнiк, якому, як было вiдаць, не цярпелася далучыцца да гаворкi. - I не палiў!

- Ну, а... скажыце... у яго з Жулi...

Усе пераглянулiся. Некаторыя нерашуча заўсмiхалiся.

- Цяжка сказаць... Жарыс кляўся, што не... Толькi...

У гаворку зноў уступiў таможнiк:

- Жарыс заходзiў сюды толькi, каб пагуляць трохi ў карты. Нiколi не расказваў пра сваё прыватнае жыццё i iшоў дамоў пасля першай чаркi.

- Жулi ўжо каля васьмi гадоў жыве ў яго доме... Тады, як ён яе ўзяў да сябе, ёй было шаснаццаць... Была простая вясковая дзяўчына, лiчы, смаркатая, кепска адзетая...

- А цяпер...

Падышла афiцыянтка, хоць яе нiхто i не клiкаў, i зноў налiла рому ў шкляначкi, на дне якiх засталося крыху кавы. Мабыць, гэта таксама ўваходзiла ў рытуал.

- А цяпер вунь яна якая... Ну, вось... На вячорках яна нiколi не танцуе абы з кiм... Калi хто ў краме з ёй па-простаму, дык яна ўжо сярдуе... А хто ты такая, калi ўжо на тое пайшло?.. А вось брат у яе...

- Брат?..

Механiк паглядзеў таможнiку ў вочы. Але Мэгрэ перахапiў гэты позiрк.

- Камiсар усё роўна дазнаецца пра яго! - сказаў таможнiк, якi, вiдаць, прапусцiў сёння ўжо каторую добрую шкляначку. - Яе брат адбыў на катарзе восем гадоў... Неяк напiўся вечарам з сябрамi ў Анфлёры, ну, i нарабiлi на вулiцы гвалту... Падаспела палiцыя, i хлопец так прыклаўся да аднаго палiцэйскага, што той праз месяц памёр.

- Ён - марак?

- Раней хадзiў у дальнiя рэйсы, а потым вярнуўся сюды. Плавае цяпер на шхуне "Сэн-Мiшэль" з Пэнполя.

Капiтан Дэлькур занерваваўся.

- Хадзем! - сказаў ён, устаючы. - Пара ўжо...

- Параход яшчэ ў шлюз не ўвайшоў, - уздыхнуў таможнiк - гэты не надта спяшаўся.

- "Сэн-Мiшэль" бывае тут хоць калi?

- Але, заходзiць...

- Ён быў тут шаснаццатага верасня?

Таможнiк, усё роўна як апраўдваючыся, сказаў суседу:

- Ён бы ўсё адно даведаўся пра гэта з партовага журнала!.. Быў ён тут... З-за туману яны нават правялi на ўваходзе ў порт ноч i адплылi толькi на золку...

- Куды?

- У Саўтхэмптан. Дакументы правяраў я... Яны везлi з Кана будаўнiчы камень.

- А больш брата Жулi тут не бачылi?

Цяпер таможнiк завагаўся. Уздыхнуў, дапiў ром.

- Трэба спытаць у тых, хто кажа, што бачыў яго ўчора... Асабiста я яго не сустракаў.

- Учора?

Таможнiк пацiснуў плячыма. У акно было вiдаць, як праходзiць паволi мiж муроў шлюза, узвышаючыся над усiм портам, велiзарны чорны параход - яго труба плыла над старымi дрэвамi ўздоўж канала.

- Мне трэба iсцi...

- Мне таксама...

- Колькi з нас, прыгажуня? - спытаўся Мэгрэ.

- Заплацiце другiм разам. Гаспадынi цяпер няма...

Людзi, якiя ўсё яшчэ чакалi, цi не здарыцца што-небудзь цiкавае каля Жарысавага дома, назiралi цяпер за ангельскiм параходам, што стаяў ужо ў шлюзе. Мэгрэ выйшаў з шынка. У гэты момант да порта падыходзiў нейкi мужчына, i камiсар здагадаўся, што гэта мэр, якога ён бачыў ноччу здалёк.

Гэта быў чалавек высокага росту, гадоў прыкладна сарака пяцi пяцiдзесяцi, ружовашчокi, трохi цяжкаваты. На iм быў шэры строй паляўнiчага, на нагах - гетры. Мэгрэ падышоў да яго.

- Пан Гранмэзон? Камiсар Мэгрэ, з крымiнальнай палiцыi.

- Вельмi прыемна, - машынальна вымавiў мэр i паглядзеў на шынок. Потым зiрнуў на Мэгрэ - i зноў на шынок, нiбыта кажучы: "Дзiўнаватая кампанiя для такой персоны!"

Ён iшоў да шлюза, цераз якi трэба было перабрацца, каб выйсцi да Жарысавага дома.

- Кажуць, Жарыс памёр?

- Кажуць, - адказаў Мэгрэ, якому мэраў тон не прыйшоўся даспадобы.

Звычайна так паводзяць сябе местачковыя "шышкi", якiя ўяўляюць, што яны пуп зямлi. Апранаюцца, як вясковыя арыстакраты, i аддаюць данiну дэмакратыi, пацiскаючы на хаду, бы мiжволi, рукi грамадзянам, кiдаюць iм пры гэтым два-тры нязначныя словы, а зрэдку нават распытваюць збольшага пра дзяцей.