L
Quam gravis ire viam pergo, cum finis eundi
Tantopere optatus tristius illud habet,
Vt requies noturna mihi decantet in aure
A caro tot habes millia mensa tuo.
Vector equus mecum hac oppressus mole dolorum
Repit iners, in me tale gravatus onus;
Ceu sciat instintu naturae, nil mihi velox
Esse volenti, a te dum properamus iter.
Sanguineum calcar porro non urget euntem
Quo subita interdum confodit ira cutem;
Ille gravi gemitu respondet, acerbius istud
Auribus his lateri quam mea plaga fuit.
Cum gemitu pecudis quoniam cura illa recursat,
Porro tristitiam, laeta iacere retro.
LI
Sed pietate mea sic excusata caballi
Segnitia est, a te cum mihi tardat iter;
Hinc, ubi tu restas, quo praeceps auferor? inquam,
Dum redeam, alatis non eget usus equis.
Quid tamen, o, veniae tandem miser ille merebit,
Cum rapidi nihilum non videatur iners?
Vtar enim calcare procellis vefus in ipsis,
Vixque habeat motum praepetis ala mihi.
His desideriis nil respondebit equinum,
Ardor at ipse unus quem pius excit amor;
Hinniet hic, non lenta pecus, certaminis igne,
Illa sed hoc veniae pro pietate feret;
Libera eat, quoniam sic a te segnis abibat,
Et pedibus versum te mihi cursus erit.
LII
En ego sum diti similis, qui possit adire
Clavis ope abstrusas, si videatur, opes;
Quas tamen ille hora non contemplabitur omni,
Ne perdant aciem gaudia rara suam.
Relligio est festis longi sollemnibus anni
Maxima, quod redeunt rarius illa tamen;
Stant intervallis, ut cnagni quaeque ruboris
Gemma, vel egregius torquis in orbe lapis.
Te retinens tempus quasi cista est, arcave, dicam,
Talis, ubi possit vestis honesta tegi,
Omnium ut horarum sit felicissima demum
Vna, diu inclusus cui reseretur honos.
Tu potius felix, virtutem propter amicis,
Absens seu praesens, spesve decusve tuis.
LIII
Qua tu materie, quo demum corpore constas
Vnus, at innumeris cin tus imaginibus?
Dum species aliis una est, sua cuique figurae,
Reddere tu cunctas, una figura, potes.
Enumera veneres in Adonide, pictaque prave
Quamlibet effigies os habet illa tuum.
Pinge Helenen, eiusque genis offunde venustum
Omne, sub Argivo tu novus ore venis.
Si loquimur de vere aut ubere divitis anni,
Purpureus veris fit tuus iste color;
Illa tui nobis generosi cordis imago est,
Teque refert species optima quaeque rei.
Sed tua dum pars fit quacunque est gratia formae,
Te penes est unum pectoris ista fides.
LIV
O quam forma solet formosior illa videri
Cui decus accessit quod dabit una fides!
Forma rosae pulchra est, at pulchrior esse putatur
Aura quod in medio vivit odora sinu.
Flosculus in pratis tanto splendore rubescit
Quantus odoriferis est color ille rosis;
Pensilis in spina simili, lascivit ut illae
Cum Zephyri timidas elicit aura comas.
Sed, species tantum, spretus floretque caditque,
Labitur, at nemo tollere curat humo;
Non ea fit natura rosis, dulcissimus unus
Nascitur ex illis cum moriuntur odor.
Sic tibi, dulce caput, dum formae gloria marcet,
Stat fidei testis pagina nostra tuae.
LV
Marmora non poterunt regumve aurata sepulcra
Durando numeros exsuperasse meos;
Clarior et multo tu praefulgebis in illis
Quam lapide in putri pulvereoque situ.
Cum statuas fera bella ruent, interque tumultus
Marmoribus structum discutietur opus,
Nec Martis gladius nec belli concita flamma
Hoc monumentum uret discutietve tui.
Prodieris superans oblivia mortis iniqua
Ipse, tuis fuerit laudibus usque locus;
Vltima posteritas oculos nam figet in illis
Hunc habitura orbem donec in igne cadet.
Iudicii sic ad tempus quando ipse resurges,
Vivis in hoc, et te perlegit omnis amans.
LVI
Collige, dulcis amor, renovatum collige robur,
Nec minus esse acer tu videare gula.
Nam gula quantumvis hodie satietur edendo,
Institerit certe cras renovata fames.
Tu quoque idem facias; hodie si clausa tenebis
Lumina deliciis exsatiata suis,
Lumina cras aperi, nec amoris spiritus ille
Langueat aeterno victus inersque situ.
Sit tibi discidium hoc ut binos inter amantes
Pontus, ubi immissis litora findit aquis.
Quoque die adveniunt oras, visuque beantur
Si modo longinquus dispiciatur amor.
Vel sit hiems oppleta gelu, ter amabilis aestas
Cum fuerit Zephyris, terque morata, suis.
LVII
Me tibi subiectum, quidni delectet adesse
Horis arbitrii temporibusque tui?
Donec enim tu me posces, nullum utile tempus
Est mihi, nulla meum cura requirit opus.
Taedia vix ausim longa increpitare diei,
Respiciens horas dum mihi, care, redis;
Noluerim valde sit visa absentia tristis,
Cum mihi digrediens dixeris ore vale.
Noluerim et curis illud dubitare malignis
Quone loco degas, quid meditere rei;
Me teneam, ut servus, sensu defixus in uno,
Quam facias hilares quos apud esse velis.
Credula res amor est, et quae tua cunque fuere
Acta, voluntatem consulit ille boni.
LVIII
Me tibi qui domuit deus hoc avertat, ut ausim
Vlla voluptatis tempora nosse tuae;
Vtve petat servus causas rescire morandi,
Otia qui iustum est opperiatur heri.
O potius patiar quodcunque absentia mandat,
Quae tibi libertas, si mihi carcer, erit;
Sim patiens mitisque animi toleransque morarum,
Coniciens in te crimina nulla mali.
Sis ubi vis, id iuris habes ut tempora rebus
Partiri possis, quae quibus ipse velis;
Arbitrio blandire tuo, fas esse fatemur
Vt tibi condones dum facis omne nefas.
Exspectare meum est, o perquam triste, nec ullis
Irasci imperiis, sint pia necne, tuis.
LIX
Si novitas nulla est, hodiernaque cuncta fuere,
Vt misere vatum fallitur omne genus;
Qui studio ingenti certant nova gignere versu
Atque, nefas! aliis ante creata creant!
O utinam solis quingentos ante meatus
Historiae penetret dispiciatque fides,
Teque mihi antiquo monstret sub imagine libro
Qua fuerit primis mens imitata notis;
Rescierim quid sit de te mirata vetustas
Tot decora in formam consociante tuam;
An melior sit nostra dies an vicerit illa,
An referant rerum cursus et orbis idem.
O certe a priscis immensam saepe poetis
Materies laudem non ita digna tulit.
