– Więc… dlaczego mu ich pan nie da!

– Dam, dam, kochanie, ale zaczekam do północy, bo wtedy przydadzą mu się najbardziej.

I otoczywszy ramieniem poczerwieniały kark Billy’ego, odszedł w stronę sypialni – po drodze puścił oko do Hardinga, a mnie dźgnął kciukiem w żebro – zostawiając pielęgniarkę w drzwiach dyżurki; stała z szeroko otwartymi ustami i lała sobie na nogę wodę z dzbanka.

Muszę coś wyjaśnić, jeśli chodzi o Billy’ego Bibbita: choć miał zmarszczki na twarzy i gdzieniegdzie siwe włosy, wciąż wyglądał jak dzieciak z kalendarzowej reprodukcji – piegowaty dzieciak z krzywymi zębami i odstającymi uszami, który, pogwizdując wesoło, ciągnie za sobą na sznurku kilka złowionych płotek – ale było to tylko złudzenie. Kiedy stawał przy innych pacjentach, wszyscy spostrzegali zdumieni, że dorównuje im wzrostem, a gdy mu się lepiej przyjrzeć, wcale nie ma piegów, odstających uszu czy krzywych zębów i nie jest dzieciakiem, lecz dorosłym mężczyzną.

Dowiedziałem się, ile ma lat, gdy niechcący podsłuchałem jego rozmowę z matką. Matka Billy’ego – masywna, korpulentna kobieta, której włosy co kilka miesięcy ze złocistych stawały się fioletowe, potem czarne, następnie znów złociste – była portierką w naszym szpitalu, a ponadto – jak wieść niosła – sąsiadką Wielkiej Oddziałowej i jej bliską, serdeczną przyjaciółką. Ilekroć szliśmy przez hall, Billy musiał podejść do jej biurka i nachylić szkarłatny policzek, żeby go mogła musnąć uszminkowanymi wargami. Ponieważ peszyło to nas na równi z nim, nikt mu z tego powodu nie dokuczał, nawet McMurphy.

Pewnego popołudnia około drugiej, nie pamiętam już, jak dawno temu, zatrzymaliśmy się w hallu w drodze na terapię, czekając, aż czarny skończy rozmawiać przez telefon ze swoim bukmacherem; część z nas porozsiadała się na wielkich, obitych plastykiem kanapach, część wyszła na słońce. Matka Billy’ego wstała od biurka, wzięła syna za rękę, wyprowadziła na zewnątrz i usiadła z nim na trawie niedaleko ode mnie. Siedziała sztywno wyprostowana, z wyciągniętymi przed siebie krótkimi, pulchnymi nogami, które w pończochach wyglądały jak parówki obciągnięte skórką; Billy położył głowę na jej kolanach, a ona zaczęła łaskotać go w ucho suchym mleczem. Billy mówił jej właśnie o tym, że powinien się chyba ożenić i pomyśleć o studiach, matka jednak, wciąż kręcąc mleczem, roześmiała się i oświadczyła, że wygaduje głupstwa.

– Kochaneczku, masz na to mnóstwo czasu. Całe życie jest jeszcze przed tobą.

– Mamo, mam trzy-trzy-trzydzieści jeden lat!

Parsknęła śmiechem i znów dotknęła chwastem ucha syna.

– Kochaneczku, czy ja wyglądam na matkę człowieka w średnim wieku?

Zmarszczyła nos, rozchyliła usta i z głośnym, wilgotnym cmoknięciem posłała mu całusa – musiałem przyznać, że nie wygląda na matkę, na niczyją matkę. Wprost nie mogłem uwierzyć, że Billy ma trzydzieści jeden lat, dopóki pewnego razu nie stanąłem przy nim dość blisko, by zobaczyć jego datę urodzenia wypisaną obok nazwiska na plastykowej bransoletce, jakie nosili wszyscy pacjenci.

O północy, kiedy pielęgniarka, Geever i drugi czarny skończyli swoją zmianę, a na ich miejsce przyszedł stary Murzyn, pan Turkle, McMurphy i Billy już byli na nogach; pewnie łykali witaminy. Wstałem z łóżka, włożyłem szlafrok i wszedłem do świetlicy, w której rozmawiali z panem Turkle’em. Wkrótce przyłączyli się do nas Harding, Scanlon, Sefelt i jeszcze kilku. McMurphy mówił staremu, co ma robić, gdy zjawi się dziewczyna, a raczej tylko mu przypominał, bo obgadali wszystko dużo wcześniej. Powiedział, że należy wpuścić dziewczynę oknem; gdyby chciała wejść drzwiami, mogłaby ją zauważyć pielęgniarka dyżurująca w hallu. A potem trzeba otworzyć izolatkę. Wymarzone miejsce dla kochanków! Znakomicie odizolowane. (“Ech, McM-Murphy” – usiłował mu przerwać Billy). Świateł nie wolno zapalać, gdyż mogłaby je zobaczyć dyżurna. Drzwi od sypialni muszą być zamknięte, w przeciwnym razie pobudzą się ci zasmarkani Chronicy. Trzeba siedzieć cicho, żeby ich nie niepokoić.

– Ech, daj spokój, M-M-Mack – żachnął się Billy.

Głowa pana Turkle’a kiwała się i kołysała na wszystkie strony, jakby Murzyn zaraz miał usnąć, ale gdy McMurphy powiedział: “A więc sprawa załatwiona”, pan Turkle odparł: “Nie, niezupełnie”, i uśmiechnął się – jego żółta, łysa czaszka na długiej szyi, unosząca się wysoko nad białym uniformem, wyglądała jak balon na drucie.

– No, Turkle, o co ci jeszcze idzie? Sam też skorzystasz. Dziewczyna ma przynieść parę butelek.

– Ciepło, ciepło – oświadczył pan Turkle. Głowa chwiała mu się bez przerwy i leciała na boki; miałem wrażenie, że Murzyn z trudem zachowuje przytomność. Podobno za dnia pracował na wyścigach. McMurphy zwrócił się do Billy’ego.

– Turkle chce, żeby go posmarować, Billy. Ile gotów jesteś dać za utratę dziewictwa?

Zanim Billy zdążył cokolwiek wyjąkać, pan Turkle potrząsnął głową.

– Nie, nie. Nie chodzi mi o forsę. Ta słodka lalunia przyniesie przecież coś więcej niż same butelki. Chyba nie tylko butelkami będziecie się dzielić, co? – Uśmiechnął się szeroko do otaczających go twarzy.

Billy o mało nie pękł, usiłując wydusić z siebie, że z nikim się nie będzie dzielił swoją dziewczyną! McMurphy wziął go na bok i wytłumaczył, że nie ma się co obawiać o cnotę swojej dziewczyny – zanim sam z nią skończy, ten stary śmierdziel, Turkle, będzie na pewno taki pijany i śpiący, że nie zdoła nawet trafić marchewką do wanny.

Dziewczyna znów się spóźniała. Siedzieliśmy w szlafrokach w świetlicy, słuchając żołnierskich wspomnień McMurphy’ego i pana Turkle’a, którzy podawali sobie papierosa wyciągniętego przez Murzyna i palili go na zmianę w dziwny sposób, zatrzymując dym w płucach, aż im oczy wychodziły na wierzch. Harding zapytał, co to za papieros, że tak intrygująco pachnie, a wtedy pan Turkle odpowiedział cienkim głosem, nie wypuszczając powietrza:

– Ot, zwykły papierosik. He, he. Chcesz się sztachnąć?

Billy denerwował się coraz bardziej – bał się, że dziewczyna nawali; bał się też, że zaraz przyjdzie. Wciąż powtarzał, że powinniśmy wrócić do łóżek zamiast siedzieć w zimnie i po ciemku, czekając jak psy na ochłap, ale tylkośmy się z niego śmiali. Żaden z nas nie miał ochoty wracać do łóżka; po pierwsze wcale nie było zimno, po drugie z przyjemnością siedzieliśmy w półmroku, słuchając opowieści McMurphy’ego i pana Turkle’a. Nikomu nie chciało się spać i nikt się specjalnie nie martwił tym, że druga dawno minęła, a dziewczyny wciąż nie ma. Pan Turkle wymyślił, że pewnie dlatego się spóźnia, że wszystkie okna są ciemne i nie wie, do którego ma podejść; McMurphy krzyknął, że to święta prawda, i obaj zaczęli biegać po oddziale i zapalać światła. Gotowi byli nawet włączyć ogromne lampy w sypialni, które budziły nas rano, ale Harding ich powstrzymał, mówiąc, że wtedy inni też się zerwą z łóżek i trzeba będzie się z nimi dzielić. Przyznali mu rację i zamiast tego zapalili lampy w gabinecie lekarza.

Ledwie na oddziale zrobiło się widno jak w biały dzień, rozległo się stukanie do okna. McMurphy natychmiast podbiegł do szyby i przycisnął do niej twarz, osłaniając oczy, żeby lepiej widzieć. Po chwili odwrócił się do nas i uśmiechnął szeroko.

– Idzie jak Piękność, w nocy – powiedział. Chwycił Billy’ego za ramię i pociągnął w stronę okna. – Wpuść ją, Turkle. Ten szalony ogier nie może się doczekać.

– Ale, McM-M-M-Murphy, zaczekaj! – Billy zapierał się jak muł.

– Billy, chłopie, daj spokój z tym mamamamurphy. Za późno, żeby się wycofać. Dasz sobie radę. Słuchaj, założę się o pięć dolców, że będzie się słaniać na nogach, kiedy z nią skończysz. Przyjmujesz? Otwieraj okno, Turkle!

W mroku stały dwie dziewczyny – Candy i ta, która nie pojechała z nami na ryby.

– O raju! – krzyknął Turkle, pomagając im wejść. – Dla nikogo nie zabraknie!

Wszyscy polecieliśmy pomagać; dziewczyny musiały podnosić obcisłe spódnice wysoko nad kolana, żeby wejść do środka.

– McMurphy, niech cię licho! – zawołała Candy i z taką siłą zarzuciła rudzielcowi ręce na szyję, że o mało nie stłukła dwóch butelek, które trzymała w dłoniach. Porządnie się zataczała, a upięte na czubku głowy loki opadały jej na twarz. Wolałem ją, kiedy była uczesana w koński ogon, jak podczas wyprawy. Wskazała butelką na drugą dziewczynę, która właśnie wdrapywała się na parapet.